Του Τάσου Γιασεμίδη
Η κυπριακή οικονοµία καταγράφει τα τελευταία χρόνια σηµαντικούς ρυθµούς ανάπτυξης, πολύ ψηλότερους από τον µέσο όρο της Ευρωζώνης. Εύλογα δηµιουργείται η απόρροια αν αυτός ο θετικός ρυθµός είναι βιώσιµος, ανθεκτικός και στηρίζεται σε γερά θεµέλια. Η απάντηση ενδεχοµένως να είναι ότι είναι πιο βιώσιµος σε σχέση µε µια εικοσαετία πριν.
Ο τομέας ανασυντάσσεται
Στα στατιστικά στοιχεία που ανακοινώνονται και αναλύονται οι τοµείς που οδήγησαν στη σηµαντική αύξηση του ΑΕΠ, οι επαγγελµατικές υπηρεσίες δεν παρουσιάζονται στις πρώτες θέσεις, όπως πριν ενδεχοµένως από µια δεκαετία. Από τη µια αυτό καταδεικνύει ότι το οικονοµικό µοντέλο της χώρας µεταβάλλεται, από την άλλη ένας από τους παραδοσιακούς οικονοµικούς τοµείς χρειάζεται να ανασυνταχθεί ή ενδεχοµένως µέρος του να ενσωµατώνεται σε άλλους τοµείς όπως αυτός της τεχνολογίας.
Ο τοµέας τα τελευταία χρόνια χρειάστηκε να αναπροσαρµοστεί αρκετές φορές και ενδεχοµένως να µπει σε πιο στέρεες βάσεις, αποφεύγοντας ευκαιριακές «εκλάµψεις». Οπότε, πιθανώς να βρίσκεται σε µια µεταβατική περίοδο, ψάχνοντας κατεύθυνση.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι το γεγονός ότι µε την αναβάθµιση της τεχνολογίας δίνεται η δυνατότητα επέκτασης του τοµέα, φτάνει να µπορέσει ν’ αναπροσαρµοστεί στα νέα δεδοµένα, τις νέες ανάγκες των επιχειρηµατιών/επενδυτών και της κοινωνίας και στο αυξηµένο διοικητικό κόστος που απαιτείται για πλήρη εφαρµογή των όλο και πιο απαιτητικών και λεπτοµερειακών νόµων και οδηγιών.
Το στοίχημα της ανταγωνιστικότητας
Την ίδια στιγµή το παγκόσµιο οικονοµικό στερέωµα µεταβάλλεται, οπότε τόσο ο συγκεκριµένος τοµέας αλλά και η οικονοµία στο σύνολό της πρέπει να αναδείξει εκείνους τους µηχανισµούς που θα τη διατηρήσουν ανταγωνιστική.
Ζητήµατα ανταγωνιστικότητας προκύπτουν και για την Ευρώπη στο σύνολό της ειδικά µετά την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αµερικανού Προέδρου, ο οποίος είναι θιασώτης της «απορρύθµισης». Στην τελευταία συνάντηση στο Παρίσι, µε σκοπό τη θεσµοθέτηση ενός διεθνούς ρυθµιστικού πλαισίου για τη χρήση της τεχνητής νοηµοσύνης, ΗΠΑ και Ηνωµένο Βασίλειο αρνήθηκαν να υπογράψουν το τελικό κείµενο. Την ίδια στιγµή, ο Αµερικανός αντιπρόεδρος προειδοποίησε την Ευρώπη να µην προχωρήσει στη θέσπιση αυστηρού θεσµικού πλαισίου στο συγκεκριµένο τοµέα.
Και εδώ βλέπουµε τις διαφορετικές στρατηγικές των χωρών. Η Ευρώπη έχει ως προτεραιότητα να ρυθµίσει τον τοµέα και να ενισχύσει τις επενδύσεις (αν και µπορεί σύµφωνα µε κάποιους αναλυτές να έχει µείνει πολύ πίσω σε σχέση µε ΗΠΑ και Κίνα), η Κίνα επικεντρώνεται στην επέκταση της πρόσβασης σε πληροφορίες και τη διείσδυση της τεχνητής νοηµοσύνης µέσω των κρατικών τεχνολογικών κολοσσών και οι ΗΠΑ πιέζουν για µια χαλαρή ρύθµιση του τοµέα.
Οπότε, λαµβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω και το επιχειρηµατικό ταµπεραµέντο του Αµερικανού Προέδρου, ενδεχοµένως σύντοµα να δούµε ένα οικονοµικό διεθνές σκηνικό, µε την Κύπρο να πρέπει να αναλύσει τους κινδύνους και να αξιολογήσει τις ευκαιρίες.
Η εξωστρέφεια προς τη ∆ύση
Ο δυτικός προσανατολισµός της χώρας, πέραν της στρατιωτικής και πολιτικής συνεργασίας, θα πρέπει να έχει και ως στόχο την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση της οικονοµίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση ενδεχοµένως η επικαιροποίηση της συµφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας µεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ θα βοηθούσε. Όπως φυσικά και η περαιτέρω διεύρυνση του δικτύου αυτών των συµφωνιών.
Τα τελευταία χρόνια ενισχύεται η συνεργασία των µεγάλων Οργανισµών του κλάδου µε αντίστοιχους του εξωτερικού, για τη δηµιουργία συνεργειών. Οπότε, επαγγελµατίες του κλάδου έχουν τη δυνατότητα να συνεργαστούν µε συναδέλφους τους από το εξωτερικό κερδίζοντας εµπειρίες και ανακτώντας µεγάλο µέρος από τα εισοδήµατα που απώλεσε ο κλάδος από την εφαρµογή των κυρώσεων. Την ίδια στιγµή θα πρέπει να σηµειωθεί ότι υπάρχει σηµαντική τεχνογνωσία στη χώρα µας µε σχετικά χαµηλότερο κόστος.
Επιπλέον έχουν αναπτυχθεί νέα χρηµατοοικονοµικά προϊόντα, τα οποία ενισχύονται, όπως είναι για παράδειγµα τα επενδυτικά ταµεία. Η προσπάθεια για διατήρηση της ανταγωνιστικότητας πρέπει να είναι συνεχής και θα πρέπει να γίνουν νοµοθετικές ρυθµίσεις όπως αυτές των διασυνοριακών ταµείων πρόνοιας και των εναλλακτικών ιδρυµάτων.
Το φορολογικό ατού
Την ίδια στιγµή ένα φορολογικό µοντέλο, πέρα από το γεγονός ότι πρέπει να είναι ελκυστικό για την προσέλκυση και δραστηριοποίηση επιχειρήσεων, θα πρέπει να είναι κοινωνικά δίκαιο και να επιτυγχάνει τους στόχους και τις πολιτικές που θέτει η Πολιτεία.
Ένα φορολογικό µοντέλο θα πρέπει επίσης να παρέχει διαφάνεια και να µη δηµιουργεί σηµαντικό διοικητικό κόστος τόσο στο Τµήµα Φορολογίας αλλά και στους φορολογούµενους. Η ευκολία στην εφαρµογή του µέσα από ξεκάθαρους κανόνες και η ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες. Επιπλέον θα πρέπει να ενισχύει την εισπραξιµότητα των φόρων µέσα από συστήµατα παρακολούθησης των υπολοίπων.
Ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο µε τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την παράλληλη αύξηση των φόρων είναι υψηλότερα στις προτιµήσεις παρά ένα µεταβαλλόµενο σύστηµα µε αυξήσεις φόρων. Άλλωστε, ένα σταθερό φορολογικό και νοµικό σύστηµα, το οποίο υποστηρίζει και εφαρµόζει παράλληλα τον σχετικό εκσυγχρονισµό των δικαστηριακών διαδικασιών, είναι από τα πρώτα που αξιολογούν οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές.
Από την περίοδο κατά την οποία, βασικό κριτήριο για την ίδρυση µιας κυπριακής εταιρείας από ξένους επενδυτές ήταν το φορολογικό βάρος και το να µεταφερθούν συναλλαγές χωρίς να υπάρχει ουσιαστική βάση στη χώρα ή επιχειρηµατική λογική, πλέον η επιλογή βασίζεται σε ένα συνδυασµό παραγόντων. Από τους ∆ιεθνείς Οργανισµούς, συµπεριλαµβανοµένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τίθεται ως προϋπόθεση για τη φορολογική κατοικία µιας εταιρείας, η δηµιουργία ουσιαστικής βάσης (substance), µε γραφεία, υπαλλήλους και διαδικασίες. Πλέον, εταιρείες, κυρίως τεχνολογίας, δύσκολο για βαριές βιοµηχανίες, αξιολογούν το φορολογικό και νοµικό πλαίσιο, την ευκολία διεκπεραίωσης συναλλαγών µε τη δηµόσια υπηρεσία, το κόστος και την ποιότητα ζωής, το διοικητικό κόστος, τη δυνατότητα εξεύρεσης προσωπικού, το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα και αρκετά άλλα πριν πάρουν τις τελικές τους αποφάσεις για µεταφορά της έδρας τους ή µέρους των εργασιών τους και αυτά είναι τα στοιχεία που πρέπει να αναδείξουµε ως χώρα.
Η Κύπρος ως πρώτη «δίοδος» στην Ευρώπη
Ένα από τα πλεονεκτήµατα της Κύπρου, που αναδεικνύεται µε κάθε ευκαιρία, είναι η γεωγραφική της θέση και ως εκ τούτου, µπορεί ν’ αποτελέσει «δίοδο» για εταιρείες που θέλουν να έχουν βάση στην Ευρώπη αλλά και για ευρωπαϊκές εταιρείες που θέλουν να εγκατασταθούν σε ένα σταθερό γεωπολιτικό περιβάλλον και να δραστηριοποιηθούν σε χώρες της περιοχής, όπως η Μέση Ανατολή. Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη ανησυχεί για την επιβολή δασµών από τις ΗΠΑ, θα συνεχίσει ν’ αποτελεί ένα σηµαντικό οικονοµικό εταίρο της Αµερικής. Οπότε, η Κύπρος θα µπορούσε για κάποιες αµερικανικές επιχειρήσεις να είναι η πρώτη «δίοδος» στην Ευρώπη.
Βασικό κλειδί στην ανασυγκρότηση του τοµέα είναι η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και να µπορέσει ν’ ανταποκριθεί στις συνεχώς µεταβαλλόµενες ανάγκες των επιχειρήσεων και των πολιτών. Είναι σηµαντικό να ενσωµατωθούν εκείνα τα τεχνολογικά εργαλεία που θα µειώσουν το διοικητικό κόστος και να βελτιωθεί ο τρόπος εφαρµογής των αυξανόµενων απαιτήσεων από τις νέες νοµοθεσίες και κανονισµούς, ώστε να υπάρχει πλήρης ανάπτυξη των παραγωγικών µονάδων που απασχολούνται στον τοµέα.
Διαβάστε επίσης: Οι ξένοι φοιτητές δίνουν ανάσες και στην απασχόληση