Της Μαρίας Καραϊσκου
Μεταφέρθηκε το ιδιοκτησιακό καθεστώς ρωσικών κολοσσών από την Κύπρο στη Ρωσία μετά από κρατικοποιήσεις της Ρωσικής κυβέρνησης. Η Μόσχα ως αντίμετρο των κυρώσεων εφαρμόζει νόμο για κατάσχεση και κρατικοποίηση εταιρειών που συνδέονται με χώρες που θεωρούνται εχθρικές, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να εντείνει τις πιέσεις για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων. Την ίδια ώρα, Ρώσοι επιχειρηματίες ξεκίνησαν διαδικασίες επιστροφής των κυπριακών τους διαβατηρίων, φοβούμενοι την κρατικοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων στη Ρωσία. Συνεπώς, όσοι διαθέτουν διπλή υπηκοότητα βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα κρίσιμο δίλημμα… να εγκαταλείψουν τη δεύτερη υπηκοότητά τους ή να ρισκάρουν την απώλεια των περιουσιών τους.
Εξάλλου, ο Ρώσος Πρόεδρος, το καλοκαίρι του 2024 είχε αναφέρει ότι η «κλοπή» των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας από τη Δύση δεν θα μείνει ατιμώρητη.
«Οι δυτικές χώρες έχουν παγώσει ένα μέρος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και των συναλλαγματικών αποθεμάτων και τώρα σκέφτονται να βρουν κάποια νομική βάση για να τα οικειοποιηθούν πλήρως. Όμως, παρά τις δολοπλοκίες, η κλοπή παραμένει κλοπή, και δεν θα μείνει ατιμώρητη», ήταν η δήλωση του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Αεροδρόμιο Πούλκοβο στην Αγία Πετρούπολη
Τον Νοέμβριο του 2023, μετά από διάταγμα του Πούτιν, η κυπριακής σύστασης εταιρεία που είχε τη διεύθυνση του αεροδρομίου του Πούλκοβο στην Αγία Πετρούπολη, του δεύτερου μεγαλύτερου σε κίνηση αεροδρομίου της Ρωσίας, μεταφέρθηκε σε μία νέα ρωσική εταιρεία.
Το διάταγμα βασίστηκε σε νομοθεσία που ήταν σε ισχύ αρκετά πιο πριν την εισβολή στην Ουκρανία και αφορά την «απειλή στο δημόσιο συμφέρον και την οικονομική ασφάλεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας».
Η κυπριακή εταιρεία είχε ως μετόχους την Γερμανική Fraport, την Qatar Investment Authority και τη Ρωσική VTB Bank, με ποσοστό 25% η κάθε μία. Το υπόλοιπο 25% το είχαν οι Russia Sovereign Fund, Mubadala και Baring Vostok. Οι υφιστάμενοι μέτοχοι της κυπριακής εταιρείας διατηρούν τα μετοχικά τους μερίδια στην νέα ρωσική εταιρεία, αλλά χωρίς δικαίωμα ψήφου.
Όμιλος Ρολφ
Τον Δεκέμβριο του 2023, οι εταιρείες του Ομίλου Ρολφ, της μεγαλύτερης αντιπροσωπείας αυτοκινήτων της Ρωσίας, μεταφέρθηκαν σε κρατική εταιρεία διαχείρισης ενεργητικού με το καθεστώς της «προσωρινής διαχείρισης». Ο έλεγχος του Ομίλου Ρολφ ελεγχόταν μέσω κυπριακής εταιρείας που ανήκει στην οικογένεια του Σεργκέι Πετρόφ, ο οποίος έχει διπλή υπηκοότητα, ρωσική και αυστριακή και είναι γνωστός επικριτής του Προέδρου Πούτιν. Η απειλή του δημόσιου συμφέροντος ήταν ο κύριος λόγος που στηρίχθηκε η κατάσχεση.
Makfa JSC
Τον Μάρτιο του 2024, οι Ρωσικές Αρχές κρατικοποίησαν την εταιρεία Makfa JSC, τον μεγαλύτερο κατασκευαστή ζυμαρικών στη Ρωσία. Η αξία της εταιρείας υπολογίζεται στο μισό δις δολάρια και ελεγχόταν μέσω Κύπρου και Ηνωμένου Βασιλείου. Η εταιρεία ανήκε στους Mikhail Yurevich πρώην κυβερνήτη της Περιφέρειας Chelyabinsk και στον Vadim Belousov πρώην Βουλευτή. Η συγκεκριμένη κατάσχεση βασίστηκε στην κατηγορία ότι η ιδιωτικοποίηση (δεκαετία του 90) ήταν παράνομη.
Οι ρωσικές νομοθεσίες για κατασχέσεις
Οι νομοθεσίες στη Ρωσία για κατασχέσεις στηρίζονται στους εξής λόγους:
- Στην προστασία της οικονομικής ασφάλειας του κράτους, συμπεριλαμβανομένου του κριτηρίου της διπλής υπηκοότητας.
- Στην σημασία των εταιρειών για την αμυντική βιομηχανία της χώρας.
- Στην κατηγορία ότι η ιδιωτικοποίηση ήταν παράνομη.
Μεταξύ άλλων, η Ρωσία προχώρησε και σε κρατικοποίηση του αεροδρομίου του Διεθνούς Αεροδρομίου Domodedovo στη Μόσχα (ο μέχρι πρόσφατα ιδιοκτήτης είναι κάτοικος Τουρκίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων) καθώς και της Rodnye Polya LLC, εκ των μεγαλύτερων εμπόρων σιτηρών (Ο ιδιοκτήτης έχει διπλή υπηκοότητα, των Νησιών Saint Kitts and Nevis στην Καραϊβική και διαμένει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).
Πιέσεις για επαναπατρισμό
Μιλώντας στο Economy Today, o οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης, εξήγησε ότι η ρωσική κυβέρνηση έχει «εξοπλίσει» τον εαυτό της με αρκετές νομοθετικές διατάξεις που της επιτρέπουν να ασκεί πιέσεις για επαναπατρισμό στους Ρώσους ολιγάρχες οι οποίοι έχουν κεφάλαια στο εξωτερικό.
«Αυτό συνέβαινε και πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, μετά την εισβολή, αυτές οι πιέσεις στους ολιγάρχες έχουν ενταθεί», πρόσθεσε.
Όσον αφορά την Κύπρο, ο κ. Τελώνης επισήμανε ότι, λόγω της παρουσίας σημαντικών ρωσικών κεφαλαίων, ασκήθηκε στοχευμένη πίεση σε 2-3 μεγάλους ομίλους προκειμένου να επαναπατρίσουν τα κεφάλαιά τους στη Ρωσία, μέσω νομοθετικών παρεμβάσεων και δημεύσεων περιουσιακών στοιχείων.
Η Έφορος Εταιρειών επιβεβαίωσε στο ΣΙΓΜΑ ότι τον τελευταίο ένα χρόνο αριθμός κυπριακών εταιρειών ρωσικών συμφερόντων έχουν μεταφέρει την έδρα τους από την Κύπρο σε άλλες δικαιοδοσίες.
Ρώσοι επιστρέφουν κυπριακά διαβατήρια
Όπως έφερε στο φως πρόσφατο ρεπορτάζ του Economy Today, Ρώσοι επιχειρηματίες ξεκίνησαν διαδικασίες επιστροφής των κυπριακών τους διαβατηρίων, υπό τον φόβο της κρατικοποίησης των περιουσιακών τους στοιχείων στη Ρωσία.
Διαβάστε εδώ: Ρώσοι επιστρέφουν τα κυπριακά διαβατήρια λόγω πιέσεων από το Κρεμλίνο
Εξάλλου, αρχές Φεβρουαρίου, ρωσικοί νομικοί κύκλοι δήλωσαν στο Reuters: «Αυτό είναι ένα σήμα της ρωσικής κυβέρνησης προς τους κατόχους διπλής υπηκοότητας, ιδίως από μη φιλικές χώρες. Ή παραδίδετε την ξένη υπηκοότητα ή χάνετε τις επιχειρήσεις σας στη Ρωσία».
Η Κύπρος δεν αποτελεί πλέον ελκυστικό προορισμό για Ρώσους
Η Κύπρος δεν αποτελεί πλέον ελκυστικό προορισμό για Ρώσους, ανέφερε ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης.
«Είναι φανερό ότι η Κύπρος πλέον δεν αποτελεί ειδικό μέρος για τους Ρώσους, ένα προνομιακό μέρος για τους Ρώσους, με αποτέλεσμα, να περιμένουμε ότι και άλλα ρωσικά κεφάλαια που είναι εκτεθειμένα σε αυτή την πίεση θα έχουν συνέπειες», υποστήριξε.
Υπενθυμίζεται ότι, με την έναρξη του πολέμου, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε ζητήσει από τους Ρώσους ολιγάρχες να επαναπατρίσουν τα κεφάλαιά τους, υποσχόμενος «αμνηστία».