Ενώπιον της Βουλής βρίσκεται πλέον το νομοσχέδιο για άρσης της παγοποίησης θέσεων πρώτου διορισμού σε δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα, σε συνέχεια και της πρόσφατης νέας συμφωνίας που υπήρξε για το θέμα μεταξύ του Υπουργού Οικονομικών και της ηγεσίας της ΠΑΣΥΔΥ.
Πρόκειται για νομοσχέδιο που καταργεί την υφιστάμενη νομοθεσία η οποία απαιτεί την συγκατάθεση της Βουλής και συγκεκριμένα της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών για πλήρωση θέσεων πρώτου διορισμού οι οποίες βρίσκονται στον εκάστοτε προϋπολογισμό του κράτους που εγκρίνεται από τη Βουλή. Κατ’ επέκταση από την κατάργηση της παγοποίησης δεν αναμένεται να προκύψει πρόσθετο κόστος. Αντίθετα, το Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι θα υπάρξει και εξοικονόμηση λόγω της άρσης των χρονοβόρων σήμερα διαδικασιών που απαιτούν την εκ νέου έγκριση της Βουλής για προσλήψεις που ήδη ενέκρινε το Σώμα, μέσω της ψήφισης του προϋπολογισμού.
Για κατάργηση του νομοσχεδίου που εισήχθη στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, όταν επιβλήθηκε πλήρες πάγωμα των προσλήψεων, υπήρξε και στο παρελθόν συμφωνία με τις συντεχνίες ΠΑΣΥΔΥ, ΣΕΚ και ΠΕΟ και κατατέθηκε νομοσχέδιο, το ίδιο που κατατέθηκε την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή, το 2022 από την προηγούμενη κυβέρνηση. Το 2023, όμως, αυτό αποσύρθηκε από την παρούσα κυβέρνηση όταν με πρόταση νόμου υπήρξε άρση της παγοποίησης θέσεων προαγωγής και θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής.
Μετά από επανεξέταση της κατάστασης και με τις θέσεις πρώτου διορισμού να παραμένουν «παγωμένες» και να απαιτούν την έγκριση της Επιτροπής Οικονομικών, αλλά και υπό το φως της νέας συμφωνίας που υπήρξε μεταξύ του Υπουργού Οικονομικών με τον γ.γ. της ΠΑΣΥΔΥ στο τέλος Ιανουαρίου, το Υπουργείο Οικονομικών προχώρησε την Πέμπτη, όπως αναφέρθηκε, στην κατάθεση εκ νέου στο Νομοθετικό Σώμα του νομοσχεδίου για κατάργηση του περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα Νόμου. Το νομοθέτημα αναμένεται να συζητηθεί τις επόμενες μέρες στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής στην παρουσία όλων των άμεσα εμπλεκομένων.
Σκοπός του νομοσχεδίου, αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση που το συνοδεύει, είναι η κατάργηση του περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμου, ώστε να καλυφθούν μόνιμες ανάγκες του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα με μόνιμο προσωπικό και να περιοριστεί η κάλυψη των αναγκών με μη μόνιμο προσωπικό.
Το ιστορικό και η ανάγκη ξεπαγώματος
Η εισηγητική έκθεση για το καταργητικό νομοσχέδιο αναφέρεται στο ιστορικό της θέσπισης της νομοθεσίας καταγράφοντας ταυτόχρονα τους λόγους που συνηγορούν στην άρση της παγοποίησης, εγείροντας οικονομικούς και λειτουργικούς λόγους, αλλά- εμμέσως πλην σαφώς -και συνταγματικούς. Για την ανάγκη κατάργησης της υφιστάμενης πρακτικής το ΥΠΟΙΚ επικαλείται και τη μεταρρύθμιση της δημοσίας υπηρεσίας.
Σε σχέση με το ιστορικό της υπόθεσης αναφέρει πως ο περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμος θεσπίστηκε το 2013 «λόγω της οικονομικής κρίσης και των έκτακτων δημοσιονομικών συνθηκών που επικρατούσαν ως αποτέλεσμα αυτής, που επέβαλλαν τη λήψη μέτρων, ένα εκ των οποίων ήταν η απαγόρευση πλήρωσης για το εν λόγω έτος οποιασδήποτε κενής θέσης (Πρώτου Διορισμού, Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής και Προαγωγής) στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα». Αναφέρει ακόμα πως το 2017 αποφασίστηκε η τροποποίηση του νόμου προκειμένου και η απαγόρευση πλήρωσης θέσεων τέθηκε ως μόνιμη διευθέτηση (επ' αόριστον).
Το ΥΠΟΙΚ αναφέρεται και στην κατάθεση του νομοσχεδίου και το καλοκαίρι του 2022, στην απόσυρσή του το καλοκαίρι του 2023, όπως και στη ψήφιση την ίδια χρονιά πρότασης νόμου με την οποία συμφώνησε το ΥΠΟΙΚ για άρση της απαγόρευσης πλήρωσης κενών θέσεων Προαγωγής και Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο.
Προσθέτει, όμως, πως για να καταστεί δυνατή η πλήρωση κενής ή κενούμενης θέσης Πρώτου Διορισμού, υποβάλλεται ακόμα αίτημα από την αρμόδια αρχή για κάθε θέση στον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος, νοουμένου ότι το κρίνει σκόπιμο, υποβάλλει σχετική Πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για λήψη Απόφασης και ακολούθως εξασφαλίζει τη γραπτή συγκατάθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση «το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού/Υπουργείο Οικονομικών προέβηκε σε αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του μέτρου αυτού και διαπίστωσε, μεταξύ άλλων ότι η συνέχιση της απαγόρευσης πλήρωσης μόνιμων θέσεων έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των μη μόνιμων υπαλλήλων, καθώς και στη μετατροπή εργοδοτούμενων ορισμένου χρόνου σε εργοδοτούμενους αορίστου χρόνου, γεγονός που αντίκειται στην πολιτική της Κυβέρνησης για κάλυψη των αναγκών της δημόσιας υπηρεσίας με μόνιμο προσωπικό και όχι με μη μόνιμο προσωπικό».
Υποστηρίζει πως «με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων Πρώτου Διορισμού, θα μηδενιστεί το διοικητικό κόστος της απαίτησης για υποβολή αιτημάτων από μέρους των αρμόδιων αρχών και της καταγραφής και αξιολόγησης τους από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού αλλά και της εξέτασης και λήψης αποφάσεων από τον Υπουργό Οικονομικών και θα καταστεί δυνατή η αφιέρωση χρόνου για εξέταση των δομών των Υπηρεσιών, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά τα τελευταία χρόνια λόγω των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης (κατάργηση θέσεων, παγοποίηση θέσεων κτλ.) και προώθηση κατά προτεραιότητα των αναγκαίων ρυθμίσεων στα πλαίσια του κρατικού Προϋπολογισμού για διόρθωσή τους ή ακόμα και αξιοποίηση των πόρων του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού σε άλλες εργασίες με προστιθέμενη αξία».
Σημειώνει επίσης πως «οι θέσεις που περιλαμβάνονται σε πακέτα αποπαγοποίησης κενών θέσεων Πρώτου Διορισμού είναι μόνιμες κενές θέσεις ή θέσεις που πρόκειται να κενωθούν λόγω αφυπηρετήσεων εντός του εκάστοτε τρέχοντος έτους και είναι εγκεκριμένες στον κρατικό Προϋπολογισμό». Διευκρινίζοντας περαιτέρω πως «όλες οι εγκεκριμένες θέσεις στον Προϋπολογισμό προϋπολογίζονται συνολικά, με την ΑΤΑ και όλες τις συναφείς συνεισφορές του εργοδότη και κατ' επέκταση, δεν οδηγούν σε αύξηση των δημόσιων προϋπολογιζόμενων δαπανών» αλλά και πως «η αναγκαιότητα της δημιουργίας νέων/πρόσθετων θέσεων αλλά και της κατάργησης υφιστάμενων θέσεων αξιολογείται από το Υπουργείο Οικονομικών στο στάδιο του καταρτισμού των εκάστοτε προϋπολογισμών και πριν την υποβολή τους για έγκριση από την Βουλή».
Με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων, προστίθεται, θα εξοικονομηθεί χρόνος/διοικητικό κόστος τόσο από τις αρμόδιες αρχές, όσο και το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού και το Υπουργείο Οικονομικών, αλλά και τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Αναφέρεται περαιτέρω πως η κατάργηση της υφιστάμενης νομοθεσίας είναι επιβεβλημένη και για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, δεδομένου ότι η ΕΔΥ «πρέπει να γνωρίζει τις κενές θέσεις όλων των κατηγοριών που υπάρχουν στις αρχές κάθε χρόνου, ώστε να μπορεί να προγραμματίζει τις διαδικασίες πλήρωσής τους (γραπτές εξετάσεις, εξεταστικά κέντρα, συνεντεύξεις ενώπιον της κτλ)» και πως «το ίδιο ισχύει και για τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου περιλαμβανομένων των Δήμων».
Όπως δε αναφέρεται σε άλλο σημείο της εισηγητικής έκθεσης «εξάλλου η αξιολόγηση και διαπίστωση των αναγκών του δημόσιου τομέα και του ευρύτερου δημόσιου τομέα σε προσωπικό για την εύρυθμη λειτουργία του αποτελεί αρμοδιότητα/προνόμιο της εκτελεστικής εξουσίας και όχι της Βουλής των Αντιπροσώπων».
Τέλος στην έκθεση καταγράφεται και πως υπάρχει και η δέσμευση του Υπουργείου Οικονομικών προς την εργατική πλευρά στο Πλαίσιο Συμφωνίας μεταξύ Κυβέρνησης και των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΠΑΣΥΔΥ, ΟΗΟ-ΣΕΚ και ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ για άρση της απαγόρευσης πλήρωσης κενών μόνιμων υπαλληλικών θέσεων.