Πριν ακόμη ξεκινήσει η ετήσια σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ, οι σύμμαχοι είχαν ήδη συμφωνήσει, πλην της Ισπανίας, να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ έως το 2035. Ωστόσο, η επίτευξη αυτού του στόχου είναι ένα άλλο θέμα.
Το ποσοστό του 5% αποτελείται από το 3,5% του ΑΕΠ που θα πρέπει να δαπανηθεί για «καθαρή» άμυνα, με επιπλέον 1,5% του ΑΕΠ να διατίθεται για υποδομές σχετικές με την ασφάλεια, όπως ικανότητες στον τομέα του κυβερνοπολέμου και των πληροφοριών.
Η κίνηση τoυ ΝΑΤΟ έδειξε ότι τα κράτη μέλη ήταν έτοιμα να συναινέσουν, τουλάχιστον δημοσίως, στις απαιτήσεις της Ουάσιγκτον.
Ωστόσο, ένα διάγραμμα, βασισμένο σε εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες των μελών το 2024, δείχνει πόσο δύσκολος θα είναι ο στόχος του 5% για τα 32 κράτη-μέλη, με ορισμένα από αυτά να δυσκολεύονται ακόμη και να τηρήσουν τη συμφωνία του 2014 για δαπάνες 2% του ΑΕΠ.
Οι αμυντικές δαπάνες αποτελούν από καιρό ένα ευαίσθητο θέμα για τα μέλη του ΝΑΤΟ και μια διαρκή πηγή ενόχλησης για τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ήδη από το 2018 ζητούσε από τους συμμάχους να διπλασιάσουν τους στόχους τους για τις δαπάνες από 2% σε 4% του ΑΕΠ. Ωστόσο, οι αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ έχουν αυξηθεί σημαντικά μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ από την τελευταία φορά που ο Τραμπ ήταν στην εξουσία.
Το 2018 μόνο έξι κράτη μέλη είχαν επιτύχει τον στόχο του 2%, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Ωστόσο, οι καιροί έχουν αλλάξει. Μέχρι το 2024, 23 μέλη είχαν φτάσει το όριο του 2%, σύμφωνα με στοιχεία του ΝΑΤΟ.
Ενώ ορισμένα κράτη-μέλη ξεπέρασαν κατά πολύ τον στόχο αυτό — όπως η Πολωνία, η Εσθονία, οι ΗΠΑ, η Λετονία και η Ελλάδα — μεγάλες οικονομίες, όπως ο Καναδάς, η Ισπανία και η Ιταλία, υστερούν.
Κανένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ δεν έχει επιτύχει μέχρι στιγμής το στόχο δαπανών του 5%, και ορισμένα είναι πολύ πιθανό να καθυστερήσουν την επίτευξη αυτού του ορόσημου.
Η Ισπανία έχει ήδη αντιταχθεί στην αύξηση των δαπανών, με τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ να δηλώνει ότι η Μαδρίτη δε θα χρειαστεί να επιτύχει τον στόχο του 5%, καθώς θα πρέπει να δαπανήσει μόνο το 2,1% του ΑΕΠ για να καλύψει τις βασικές στρατιωτικές απαιτήσεις του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το Reuters.
Η Ιταλία είναι μια άλλη χώρα που θα μπορούσε να δυσκολευτεί να επιτύχει τον στόχο του 5%. Τον Μάιο, δήλωσε ότι μόλις είχε φτάσει το όριο του 2% και την περασμένη εβδομάδα ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο αμφισβήτησε τη σημασία της συμμαχίας, δηλώνοντας ότι το ΝΑΤΟ «ως έχει, δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης».
Εν τω μεταξύ, ο Καναδάς δήλωσε ότι θα επιτύχει το 2% έως τον Μάρτιο του 2026, ενώ προηγουμένως είχε δηλώσει ότι θα επιτύχει τον στόχο έως το 2030.
Ακόμη και χώρες που ακολουθούν την πολιτική του στόχου του 5%, όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες δηλώνουν ότι είναι υπέρ της αύξησης, ενδέχεται να δυσκολευτούν να τον επιτύχουν, δεδομένων των οικονομικών πιέσεων στο εσωτερικό τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Βρετανία ζήτησε τριετή αναβολή της αύξησης.
Άλλες χώρες έχουν προχωρήσει περισσότερο όσον αφορά την αύξηση. Η Πολωνία, στην ανατολική πτέρυγα της συμμαχίας, όντας νευρική για τον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ρωσίας στη γειτονική Ουκρανία, δηλώνει ότι είναι ήδη σε καλό δρόμο για να δαπανήσει σύντομα το 5% του ΑΕΠ της για την άμυνα.
Εν τω μεταξύ, η Εσθονία, που επίσης συνορεύει με τη Ρωσία, ενέκρινε πρόγραμμα επενδύσεων στην άμυνα που αναμένεται να αυξήσει τον ετήσιο αμυντικό προϋπολογισμό της σε 5,4% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο από το 2026 έως το 2029.
Η άνιση γεωγραφική κατανομή των αυξήσεων των στρατιωτικών δαπανών στα ευρωπαϊκά κράτη θα μπορούσε να προκαλέσει τριβές στη σύνοδο κορυφής αυτής της εβδομάδας, όπως δήλωσε ο Κάρστεν Νίκελ, αναπληρωτής διευθυντής έρευνας της Teneo.
Πηγή: newmoney.gr