Tης Δρος Χρυσής Μέμτσα*
Στην εποχή μας, όπου οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργούν υπεύθυνα και να συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, η μέτρηση της κοινωνικής απόδοσής τους (Social Return on Investment - SROI) καθίσταται πιο σημαντική από ποτέ. Όχι μόνο παρέχει σημαντική κατανόηση του κοινωνικού αντίκτυπου μιας επιχείρησης, αλλά ενισχύει και τη διαφάνεια, την εμπιστοσύνη και τη συνολική βιωσιμότητα.
Η σημασία της μέτρησης της κοινωνικής απόδοσης
Η αποτίμηση του κοινωνικού αντίκτυπου, μέσω μεθοδολογιών όπως το SROI, είναι κρίσιμη σε έναν κόσμο που στρέφεται ολοένα και περισσότερο προς τη βιωσιμότητα και την κοινωνική ευθύνη. Οι επιχειρήσεις δεν επιδιώκουν μόνο την οικονομική ανάπτυξη, αλλά επιζητούν, επίσης, να δημιουργήσουν θετικές κοινωνικές επιδράσεις που επηρεάζουν τις κοινότητες και τους εργαζόμενους. Η ποσοτικοποίηση αυτών των επιδράσεων επιτρέπει έναν πιο σαφή ορισμό της κοινωνικής αξίας και προσδίδει συγκεκριμένο βάρος στις δραστηριότητες που επιδιώκουν οι επιχειρήσεις.
Με την αυξανόμενη ζήτηση για διαφάνεια, οι οργανισμοί πρέπει να δείχνουν ότι οι λειτουργίες τους σέβονται και προάγουν την ανθρώπινη ευημερία. Οι καταναλωτές δείχνουν προτίμηση σε προϊόντα και υπηρεσίες από εταιρείες που επιδεικνύουν ξεκάθαρη δέσμευση στην κοινωνική ευθύνη. Αντίστοιχα, οι επενδυτές αναζητούν ευκαιρίες που δεν προσφέρουν μόνο υποσχόμενους οικονομικούς δείκτες, αλλά και ουσιαστική κοινωνική και περιβαλλοντική συνεισφορά. Μετρώντας την κοινωνική απόδοση, οι επιχειρήσεις μπορούν να παρουσιάσουν αποδεικτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την κοινωνική τους αξία και την αποτελεσματικότητα των ενεργειών τους.
Επιπλέον, η αναγνώριση και η κατανόηση της κοινωνικής απόδοσης ενισχύουν τη συνολική εταιρική στρατηγική. Μέσω αυτών των μετρήσεων, οι επιχειρήσεις μπορούν να εντοπίσουν περιοχές που χρειάζονται βελτίωση, να τροποποιήσουν επενδυτικές προτεραιότητες και να αναπροσαρμόσουν πόρους για μέγιστο κοινωνικό αντίκτυπο. Αυτό οδηγεί σε μια διαρκή διαδικασία βελτίωσης και καινοτομίας, επιτρέποντας στις εταιρείες να είναι πάντα ένα βήμα μπροστά στις προκλήσεις του μέλλοντος.
Η επιτυχία μιας επιχείρησης μετριέται, πλέον, όχι μόνο από τα οικονομικά της αποτελέσματα, αλλά και από την ικανότητά της να δημιουργεί μακροχρόνια αξία για την κοινωνία. Μετρώντας την κοινωνική απόδοση, οι οργανισμοί μπορούν να δημιουργήσουν στέρεες βάσεις εμπιστοσύνης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, καλλιεργώντας ένα ιδιαίτερα προστατευμένο περιβάλλον συνεργασίας και αναγνώρισης της αξίας τους στην κοινωνία. Αυτός ο στρατηγικός προσανατολισμός δεν είναι απλώς μια επιλογή, αλλά μια ουσιαστική υποχρέωση για εκείνους που επιθυμούν να είναι πρωτοπόροι στο μέλλον της επιχειρηματικότητας.
Πώς μετράται ο κοινωνικός αντίκτυπος
Για να μετρηθεί ο κοινωνικός αντίκτυπος, οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν συγκεκριμένα μεθοδολογικά εργαλεία και διαδικασίες. Μια από τις πιο διαδεδομένες μεθοδολογίες είναι το SROI, το οποίο ποσοτικοποιεί την κοινωνική αξία σε οικονομικούς όρους.
Το SROI είναι μια μεθοδολογία που επιδιώκει να κατανοήσει και να ποσοτικοποιήσει την κοινωνική αξία που δημιουργείται από τις δραστηριότητες ενός οργανισμού, εκφράζοντάς την σε οικονομικούς όρους. Μέσω του SROI, οι επιχειρήσεις μπορούν να αποτιμήσουν τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους, δημιουργώντας έναν δείκτη που αποδίδει τη σχέση μεταξύ της δημιουργούμενης κοινωνικής αξίας και των επενδυμένων πόρων. Η διαδικασία αξιολόγησης περιλαμβάνει τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής, την καταγραφή των εισροών και των εκροών, την αξιολόγηση των κοινωνικών αποτελεσμάτων, και τη μετατροπή αυτών των αποτελεσμάτων σε χρηματικούς όρους για τον υπολογισμό του δείκτη SROI.
Πρώτο και σημαντικό βήμα είναι ο καθορισμός του πεδίου εφαρμογής (τι θα μετρηθεί) και ποια είναι τα ενδιαφερόμενα μέρη (εργαζόμενοι, τοπικές κοινότητες, προμηθευτές κ.λπ.). Το δεύτερο βήμα απαιτεί από τις επιχειρήσεις να καταγράψουν τις αναγκαίες εισροές (πόροι, χρηματοδότηση κ.λπ.) και τις εκροές (υπηρεσίες, προϊόντα κ.λπ.), για να καθορίσουν ποια είναι τα «αποτελέσματα» σε κοινωνικό επίπεδο. Στη συνέχεια, ακολουθεί η μέτρηση των επιπτώσεων. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη συγκέντρωση δεδομένων για τις αλλαγές που προκαλούνται από τις δραστηριότητες της επιχείρησης. Μπορεί να περιλαμβάνει ποσοτικές ή ποιοτικές μεθόδους, όπως έρευνες μέσω ερωτηματολογίων, ομάδες εστίασης, συνεντεύξεις και οικονομική ανάλυση. Το SROI υπολογίζεται διαιρώντας τη συνολική κοινωνική αξία που έχει δημιουργηθεί με τις εισροές, και παρέχει έναν δείκτη που αποτιμά σε χρήματα την κοινωνική αξία μιας δράσης ή επιχείρησης, και επιτρέπει τη σύγκριση με άλλες δράσεις ή επιχειρήσεις. Επομένως, αξιοποιώντας τη μεθοδολογία SROI, είναι δυνατό να υπολογιστεί η κοινωνική απόδοση για κάθε ευρώ που έχει επενδυθεί σε συγκεκριμένη δράση. Τέλος, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να παρουσιάσουν τα ευρήματά τους με διαφάνεια, τονίζοντας τις επιτυχίες αλλά και τις περιοχές για βελτίωση.
Το SROI δεν λειτουργεί μόνο ως εργαλείο μέτρησης, αλλά και ως στρατηγικό εργαλείο για λήψη αποφάσεων και ενίσχυση της φήμης της επιχείρησης. Επιτρέπει τη δημιουργία αξίας μέσω της διαφάνειας και της λογοδοσίας, ενδυναμώνοντας τις σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως επενδυτές και κοινότητες. Παράλληλα, παρέχει πολύτιμα δεδομένα για την καθοδήγηση στρατηγικών αποφάσεων, επισημαίνοντας τομείς που χρειάζονται βελτίωση ή επιπλέον επενδύσεις, και ενισχύει την εικόνα υπευθυνότητας και δέσμευσης της επιχείρησης στην κοινωνική της αποστολή.
Στην Κύπρο, αρκετές επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν την έννοια της κοινωνικής απόδοσης. Επιπλέον, το τοπικό πλαίσιο προσφέρει πλούσιες ευκαιρίες για κοινωνική καινοτομία και συνεργατικές πρωτοβουλίες με κοινότητες και οργανώσεις. Αυτές οι συνεργασίες όχι μόνο ενισχύουν την τοπική οικονομία, αλλά και προσφέρουν πολυπρόσωπο κοινωνικό όφελος.
Η μέτρηση της κοινωνικής απόδοσης δεν είναι απλά μια τάση, αλλά μια απαραίτητη πρακτική για τις κυπριακές επιχειρήσεις. Βοηθά στο να αντιληφθούν καλύτερα την κοινωνική τους ευθύνη, να βελτιώσουν την εικόνα τους και να ενισχύσουν τη βιωσιμότητά τους. Καθώς το διεθνές και τοπικό οικονομικό περιβάλλον αλλάζουν, η εστίαση στην κοινωνική απόδοση δεν αποτελεί μόνο ηθική υποχρέωση, αλλά και στρατηγική επιταγή για επιτυχία. Είναι προφανές ότι οι επιχειρήσεις που επιλέγουν να ταξιδέψουν στον δρόμο της κοινωνικής ευθύνης και αποδοτικότητας θα βρουν τους εαυτούς τους καλύτερα εξοπλισμένους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του μέλλοντος ενώ προσφέρουν ουσιαστική συνεισφορά στην κοινωνία.
*Finance & Banking Professional, Green and Sustainable Finance Professional by CBI ΕΠ του Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Διαβάστε επίσης: Το “S” στο ESG: Ένας καθοριστικός παράγοντας για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία