Του Μάριου Τσιακκή*
Παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες που υπάρχουν, η οικονομία μας το 2023 έδειξε αντιστάσεις και κινήθηκε σχετικά ικανοποιητικά. Ο ρυθμός ανάπτυξης, παρά την επιβράδυνσή του στο 2,0% – 2,5 % του ΑΕΠ, θεωρείται ικανοποιητικός, με τις συνθήκες που επικράτησαν, λόγω κυρίως των επιπτώσεων από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ως θετική εξέλιξη το 2023, μπορεί να θεωρηθεί και η μείωση του δημόσιου χρέους, που περιορίστηκε περίπου στο 85% του ΑΕΠ.
Την ίδια ώρα, η ανεργία έδειξε τάσεις αποκλιμάκωσης και μειώθηκε στο 6% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Πολύ καλές επιδόσεις είχαμε το 2023 και στους δύο βασικούς παραδοσιακούς κλάδους της Οικονομίας μας, που είναι ο Τουρισμός και τα Ακίνητα. Σημαντικό συν για την οικονομία μας το 2023 είναι επίσης η αναβάθμιση του οίκου αξιολόγησης Moody’s, ο οποίος επανέφερε την Κύπρο στην επενδυτική βαθμίδα. Στα αρνητικά του απερχόμενου έτους είναι σίγουρα ο πληθωρισμός που κινείται γύρω στο 4%, αλλά προκαλεί αλυσιδωτές επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών και στη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Λόγω των πληθωριστικών πιέσεων, η Κύπρος (όπως και όλος σχεδόν ο πλανήτης) βιώνει μια περίοδο με πολύ υψηλά επιτόκια, τα οποία προκαλούν πολλές παρενέργειες στην οικονομία, όπως η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος για τους δανειολήπτες, η μείωση της ρευστότητας στην αγορά, η μείωση του ενδιαφέροντος για νέα δάνεια, η προσωρινή και σε κάποιες περιπτώσεις η πλήρης αναστολή των επενδύσεων και βεβαίως ο κίνδυνος αύξησης των «κόκκινων» δανείων. Όλα αυτά είναι προβλήματα που θα συνεχίσουν να μας ταλαιπωρούν και τη νέα χρονιά.
ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Μάλιστα, το 2024, οι προκλήσεις αναμένεται ότι θα αυξηθούν περαιτέρω, αφού στα υφιστάμενα ανοικτά προβλήματα που παραμένουν από το 2023, θα προστεθούν και οι επιπτώσεις που δημιουργεί η νέα κρίση στο Ισραήλ, ιδιαίτερα αν αυτός ο πόλεμος δεν τερματιστεί σύντομα. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις αναταράξεις που προκαλεί στις τιμές του πετρελαίου διεθνώς, καθώς και άλλες παρενέργειες, φαίνεται ότι το 2024 θα μας δημιουργήσει νέους πονοκεφάλους.
Ήδη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (αλλά και άλλες Κεντρικές Τράπεζες) δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να μειώσουν σύντομα τα επιτόκια, γιατί δεν κρίνουν στο παρόν στάδιο ότι διαμορφώνονται οι συνθήκες για συνεχή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Άρα, τη νέα χρονιά προβλέπεται ότι θα κληθούμε να συνεχίσουμε να ζούμε με υψηλό κόστος χρήματος ενδεχομένως και με υψηλές τιμές του πετρελαίου.
Τη νέα χρονιά, όμως, δεν θα έχουμε μόνο αυτή την πρόκληση. Θα πρέπει να εφαρμόσουμε σωστά και ολοκληρωμένα τις εγκριθείσες μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη, στη Δημόσια Υπηρεσία και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το πρόβλημα της γραφειοκρατίας προβάλλει ως το μεγαλύτερο εμπόδιο που συναντούν καθημερινά οι επιχειρήσεις για τη διεκπεραίωση των εργασιών τους. Το στοίχημα αυτό είναι μεγάλο, γιατί χωρίς αποτελεσματική μείωση της γραφειοκρατίας και μια ολιστική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων δεν θα πετύχουμε τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας μας, που αποτελεί πρώτιστο στόχο όλων μας. Ακόμα, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την αρνητική εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό, που προήλθε από τα δημοσιεύματα για παραβίαση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα, καθώς πλήττεται η ελκυστικότητα της χώρας μας στη προσέλκυση ξένων επενδύσεων αλλά και ο πιο μακροπρόθεσμος στόχος μας για μετατροπή της Κύπρου σε Περιφερειακό Κέντρο δραστηριοποίησης ξένων επιχειρήσεων.
Επιπρόσθετα, μέσα στο 2024, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με σοβαρές αποφάσεις και για τα ενεργειακά. Ζητήματα, όπως η αξιοποίηση των κοιτασμάτων της ΑΟΖ, η εισαγωγή φυσικού αερίου, η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού, η ευρύτερη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και γενικά η ενεργειακή μας μετάβαση, χρήζουν οριστικών αποφάσεων, που θα καθορίσουν το μέλλον του τόπου. Δεν πρέπει τέλος να ξεχνούμε τις δυσκολίες που προκαλεί η συνεχιζόμενη έλλειψη κατάλληλα καταρτισμένου εργατικού δυναμικού για κάλυψη των αναγκών των επιχειρήσεων για επίτευξη του στόχου για την Ψηφιακή και Πράσινη μετάβασή τους.
Μπροστά σ’ αυτά τα δεδομένα, οι επιχειρήσεις μας θα πρέπει να είναι σωστά προετοιμασμένες να συνεχίσουν την αναπτυξιακή τους πορεία. Το εγχείρημα φαίνεται δύσκολο, όμως η προϊστορία δύσκολων συγκυριών, δείχνει ότι οι Κύπριοι επιχειρηματίες με την ευσυνείδητη στήριξη των εργαζόμενων τους, τα καταφέρνουν στα δύσκολα.Εμείς, ως ΚΕΒΕ, θα συνεχίσουμε την προσπάθεια στήριξης των επιχειρήσεων, ώστε να διευκολύνουμε την πορεία της προς την ανάπτυξη. Με στοχευμένες δράσεις προσδοκούμε ότι θα μπορέσουμε και πάλι να μετατρέψουμε τις προκλήσεις σε ευκαιρίες και το 2024 σε έτος ευκαιριών για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες αυτής της χώρας.
Γ.Γ. του ΚΕΒΕ*
Διαβάστε επίσης: Ancoria Bank: Οι προκλήσεις του 2023 και οι προοπτικές του 2024