Της Έλενας Καλυφόμματου
Κατεβάζει ρολά το επενδυτικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά από 13 χρόνια ζωής, έχοντας συνεισφορά περίπου €0,5 δισ. στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και έχοντας βοηθήσει την κυπριακή οικονομία στα πέτρινα χρόνια της κρίσης του 2013 και έπειτα. Έδωσε θέσεις εργασίας στον τομέα των κατασκευών και σε τομείς άμεσα εμπλεκόμενους με αυτόν.
Αποτέλεσε ένα εργαλείο ανάκαμψης, ενώ μονίμως η Κύπρος βρισκόταν στη θέση να «λογοδοτεί» σε μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία του εξωτερικού, τα οποία έψεγαν την πολιτική της χώρας για την πώληση κυπριακών διαβατηρίων. Στο παρελθόν, τις πλείστες των περιπτώσεων τα δημοσιεύματα χτυπούσαν κυρίως τους Ρώσους και αργότερα το όλο «κύκλωμα».
Το τελευταίο και καθοριστικό για την τύχη του προγράμματος χτύπημα αποτέλεσε το αποκαλυπτικό βίντεο του διεθνούς ειδησεογραφικού δικτύου Al Jazeera. Το επίμαχο βίντεο παρουσίαζε τον δεύτερο τη τάξει πολιτικό αξιωματούχο της χώρας, έναν βουλευτή και έναν δικηγόρο, πρόθυμους να διευθετήσουν την παραχώρηση κυπριακού διαβατηρίου σε έναν υποτιθέμενο καταδικασθέντα φυγόδικο.
Από εκείνη τη στιγμή, οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες και η κατάργηση του προγράμματος αναπόφευκτη. Βεβαίως, και στο εσωτερικό της χώρας υπήρχαν φωνές οι οποίες τόνιζαν την ανάγκη τερματισμού του προγράμματος, του οποίου το βασικό κριτήριο προσέλκυσης ήταν το διαβατήριο με την αγορά ακινήτου μόνο, επισημαίνοντας τους κινδύνους που μπορούσαν να προκύψουν με τη συνέχισή του. Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν θα υπάρξει νέο πρόγραμμα επενδύσεων, χωρίς την παραχώρηση κυπριακού διαβατηρίου, αφού η Κομισιόν το απαγόρευσε. Το Economy Today καταγράφει το ιστορικό του επενδυτικού προγράμματος, αλλά και τις απόψεις κοινωνικών εταίρων γύρω από αυτό.
Όταν η κυβέρνηση αντιμετώπιζε ζητήματα με τον ξένο Τύπο, η πρώτη της αντίδραση ήταν η αναθεώρηση του προγράμματος. Γι’ αυτό και το σχέδιο έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές μέχρι σήμερα, είτε με σκοπό η κυβέρνηση να δώσει απαντήσεις και να αμυνθεί κατά των επικρίσεων που δεχόταν κατά καιρούς από το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό μέτωπο, είτε για να προσαρμοστεί στις ανάγκες του κράτους.
Τροποποιήσεις
Από το 2007 μέχρι το 2019, η Κυπριακή Δημοκρατία εκπόνησε συνολικά έξι προγράμματα παραχώρησης κυπριακής υπηκοότητας σε επιχειρηματίες/επενδυτές που ικανοποιούσαν συγκεκριμένα οικονομικής φύσεως κριτήρια, καθώς και άλλους όρους και προϋποθέσεις. Η εξέλιξη του προγράμματος σχετίζεται με τα κριτήρια για το είδος και το μέγεθος της απαιτούμενης επένδυσης και με τους μηχανισμούς ελέγχου που εφαρμόζονταν σε κάθε περίοδο του προγράμματος.
Τα κριτήρια που αφορούν τόσο το είδος όσο και το ύψος της επένδυσης διαφοροποιούνται ως προς την επικέντρωση που ακολουθούσαν, τόσο σε σχέση με τις ανάγκες που παρουσίαζε η οικονομία της χώρας, όσο και σε σχέση με την ανταπόκριση που έβρισκε το πρόγραμμα από εν δυνάμει επενδυτές.
25,7 εκατομμύρια ευρώ επένδυση
Από το 2007, οπότε και εφαρμόστηκε το ΚΕΠ, μέχρι και το 2020, διαφοροποιήθηκε το ύψος και το είδος της επένδυσης.
Η πρώτη τροποποίηση στο αρχικό πρόγραμμα επενδύσεων έγινε στις 10/10/2011. Οι αλλαγές αφορούσαν τα κριτήρια και το είδος της απαιτούμενης επένδυσης που έπρεπε να πληροί ο αιτητής. Για να καταστεί δικαιούχος, ο αιτητής έπρεπε να πληροί τουλάχιστον ένα εκ των τριών κριτηρίων:
Πρώτον, το ποσό της άμεσης επένδυσης μειώθηκε στα τουλάχιστον €10 εκατ. σε σχέση με τα €25,7 περίπου εκατ. που προέβλεπε το αρχικό επενδυτικό πρόγραμμα. Δεύτερον, το ποσό των καταθέσεων σε κυπριακές τράπεζες πενταετούς προθεσμίας μειώθηκε σε τουλάχιστον €15 εκατ. από τα €17,1 εκατ. που προέβλεπε το αρχικό επενδυτικό πρόγραμμα. Και τρίτον, η μείωση των €10 εκατ. στον συνολικό κύκλο εργασιών που θα έπρεπε να αποδείξει μια εταιρεία με έδρα την Κύπρο, από τα €85,5 εκατ. που ίσχυε αρχικά.
Για πρώτη φορά γίνεται απαίτηση όπως ο επενδυτής/επενδύτρια έχει στην κατοχή του μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία στην Κύπρο, αξίας τουλάχιστον €500.000. Στο προηγούμενο πρόγραμμα δεν υπήρχε απαιτούμενο πόσο για την αξία της μόνιμης κατοικίας.
Μείωση ποσού κατά 5 εκατομμύρια
Η δεύτερη αναθεώρηση του προγράμματος επενδύσεων έγινε στις 24/05/2013, με το ποσό επένδυσης να μειώνεται στα €5 εκατ. Η επένδυση είχε τη μορφή είτε της αγοράς οικοδομών, επιχειρήσεων ή εταιρειών, χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (ομολόγων, αξιογράφων, χρεογράφων) ή μετοχών κυπριακών εταιρειών, είτε της κατάθεσης τακτής τριετούς προθεσμίας σε κυπριακές τράπεζες. Δινόταν η δυνατότητα υποβολής αίτησης για όλους όσοι είχαν υποστεί απομείωση καταθέσεων, σύμφωνα με τα μέτρα που εφαρμόστηκαν στην Τράπεζα Κύπρου και στη Λαϊκή Τράπεζα μετά τις 15 Μαρτίου 2013, ύψους τουλάχιστον τριών εκατομμυρίων ευρώ.
Η τρίτη αλλαγή έρχεται στις 13/09/2016, με το ποσό της επένδυσης να αγγίζει τα €2 εκατ. και με την επένδυση να αφορά αγορά/ανέγερση ακινήτων ή δημιουργία οικιστικών/εμπορικών αναπτύξεων, αναπτύξεις στον τουριστικό τομέα ή έργα υποδομής, αγορά ή σύσταση ή συμμετοχή σε κυπριακές επιχειρήσεις και εταιρείες, οι οποίες πρέπει να εδρεύουν και να δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή Δημοκρατία και να έχουν αποδεδειγμένα φυσική παρουσία στην Κύπρο, με ουσιαστική δραστηριότητα και σημαντικό κύκλο εργασιών, και να εργοδοτούν τουλάχιστον πέντε Κύπριους πολίτες ή πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατάργηση παραγωγικών επενδύσεων
Με την επικαιροποίηση του ΚΕΠ και τη σχεδόν αποκλειστική επικέντρωση στον τομέα των ακινήτων και των επιχειρήσεων, κρίθηκε σκόπιμο να μειωθούν και τα απαιτούμενα ποσά επένδυσης, αφού καταργήθηκαν τα κριτήρια των λιγότερο παραγωγικών επενδύσεων, όπως ήταν οι καταθέσεις, η αγορά κυβερνητικών ομολόγων και η απομείωση καταθέσεων. H συγκεκριμένη στόχευση είχε ως στόχο να υποβοηθήσει τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Στις 13/02/2019 έγινε και τέταρτη τροποποίηση στο πρόγραμμα επενδύσεων. Αυτή τη φορά το ποσό επένδυσης αφορούσε €2 εκατ., με την επένδυση να είναι σε αγορά/ανέγερση ακινήτων ή δημιουργία οικιστικών/εμπορικών αναπτύξεων, αναπτύξεις στον τουριστικό τομέα ή έργα υποδομής, αγορά ή σύσταση ή συμμετοχή σε κυπριακές επιχειρήσεις και εταιρείες, οι οποίες πρέπει να εδρεύουν και να δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή Δημοκρατία και να έχουν αποδεδειγμένα φυσική παρουσία στην Κύπρο, με ουσιαστική δραστηριότητα και σημαντικό κύκλο εργασιών, και να εργοδοτούν τουλάχιστον πέντε Κύπριους πολίτες ή πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπρόσθετα, απαραίτητη προϋπόθεση ήταν ο αιτητής να έχει στην ιδιοκτησία του οικιστική μονάδα αξίας τουλάχιστον €500.000, ανεβάζοντας τη συνολική δαπάνη στα €2,5 εκατ. Ιδιαιτέρως σημαντική ήταν και η προσθήκη της υποχρέωσης προς όλους τους επενδυτές για καταβολή εισφοράς ύψους τουλάχιστον €75.000 στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας και €75.000 στον Κυπριακό Οργανισμό Αναπτύξεως Γης (ΚΟΑΓ) για προώθηση στεγαστικών σχεδίων για προσιτή κατοικία αλλά και για υλοποίηση άλλων στεγαστικών σχεδίων/μέτρων.
Σε σχέση με τις αλλαγές του πλαισίου ελέγχων που εφαρμόζεται διαχρονικά στο Πρόγραμμα, συνοψίζονται ανά χρονική περίοδο ως εξής:
• Ιούλιος 2007: Απαίτηση λευκού ποινικού μητρώου
• Ιανουάριος 2011: Απαιτείται έλεγχος του Υπουργείου Οικονομικών σε σχέση με την επαλήθευση των οικονομικών κριτηρίων του προγράμματος. Τον έλεγχο μέχρι τότε ασκούσε μόνο το Υπουργείο Εσωτερικών.
• Οκτώβριος 2011: Οι αιτούντες ελέγχονταν από την Αστυνομία Κύπρου, την lnterpol και τη Europol. Για κάθε αίτηση γινόταν έλεγχος κατά πόσον ο αιτητής περιλαμβάνεται στον κατάλογο των προσώπων των οποίων διατάσσεται η δέσμευση της περιουσίας εντός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω των σχετικών Κανονισμών της Ε.Ε.
• Μάιος 2013: Όλες οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές που απαιτούνται για την πραγματοποίηση των επενδύσεων θα πρέπει να διενεργούνται μέσω των κυπριακών τραπεζικών ιδρυμάτων. Δοσοληψίες μετρητών δεν γίνονταν αποδεκτές, ενώ τα ενδιαφερόμενα μέρη περνούν τους ελέγχους για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που εφαρμόζονται από τις κυπριακές τράπεζες. Οι αιτητές ήταν υποχρεωμένοι να περιλαμβάνουν στην αίτησή τους αντίγραφα των εμβασμάτων των συναλλαγών.
Τον Ιανουάριο του 2018 εφαρμόστηκε η επιπρόσθετη αξιολόγηση των αιτήσεων μέσω συνδρομητικής εμπορικής βάσης δεδομένων, η οποία παρέχεται από έναν εξειδικευμένο οίκο δέουσας επιμέλειας. Ο έλεγχος έγινε στο σύνολο όλων όσοι είχαν πολιτογραφηθεί μέχρι εκείνο το διάστημα και οι πληροφορίες που παρέχονταν είχαν τη μορφή του επισυναπτόμενου καταλόγου. Παράλληλα, αποφασίστηκε η εφαρμογή ενισχυμένων ελέγχων δέουσας επιμέλειας (enhanced due diligence checks) και από τους ίδιους τους αιτητές. Αποτελεί πλέον απαίτηση του προγράμματος όπως οι αιτητές προσκομίζουν πλήρη και λεπτομερή αναφορά ελέγχου δέουσας επιμέλειας μέσω της συνεργασίας της Δημοκρατίας με τρεις εξειδικευμένους οίκους του εξωτερικού (Kroll, Sterling και S-RM lntelligence).
Αυστηριοποίηση κριτηρίων
Τον Φεβρουάριο του 2019, επιβλήθηκε στους αιτητές να είναι κάτοχοι θεώρησης Schengen σε ισχύ. Επιπλέον, απορρίφθηκε η αίτηση όλων όσοι έχουν υποβάλει αίτηση για απόκτηση της υπηκοότητας σε οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο παρελθόν και η οποία είχε απορριφθεί. Τον Ιούλιο του 2019, το Υπουργικό Συμβούλιο εξέδωσε διευκρινίσεις επί του υφιστάμενου ΚΕΠ, το οποίο εκπονήθηκε στις 13/2/2019, κυρίως όσον αφορά αιτητές υψηλού ρίσκου, καθώς δημοσιοποίησε συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων τα οποία δεν δικαιούνται να αποκτήσουν την κυπριακή υπηκοότητα μέσω του ΚΕΠ. Οι κατηγορίες αυτές ήταν οι εξής:
- Πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, τα οποία κατέχουν πολιτειακό αξίωμα ή κατείχαν πολιτειακό αξίωμα τα τελευταία 5 χρόνια.
- Πρόσωπα που υπόκεινται σε ποινική διερεύνηση χωρίς να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
- Πρόσωπα που καταδικάστηκαν σε φυλάκιση για σοβαρά αδικήματα, όπως δωροληψία από δημόσιο λειτουργό ή φοροδιαφυγή, και η ποινή έχει παραγραφεί.
- Πρόσωπα που συνδέονται με νομικές οντότητες στις οποίες έχουν επιβληθεί περιοριστικά μέτρα από την Ε.Ε., αλλά δεν συνδέονται πλέον με μετόχους ή υψηλόβαθμα διευθυντικά στελέχη εταιρειών που είναι ενταγμένες σε κατάλογο κυρώσεων.
- Πρόσωπα που συνδέονταν με νομικές οντότητες στις οποίες έχουν επιβληθεί περιοριστικά μέτρα από την Ε.Ε., αλλά δεν συνδέονται πλέον με μετόχους ή υψηλόβαθμα διευθυντικά στελέχη εταιρειών που είναι ενταγμένες σε κατάλογο κυρώσεων, τα οποία ήταν συνδεδεμένα με τις συγκεκριμένες εταιρείες όταν επιβλήθηκε το καθεστώς κυρώσεων.
- Πρόσωπα στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τρίτες χώρες, όπως ΗΠΑ, Ουκρανία, Ρωσία.
- Πρόσωπα που υπόκεινται σε κυρώσεις από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟHE.
Όπως τονίζει το συνοπτικό σημείωμα, όλοι οι ανωτέρω όροι και όλες οι ανωτέρω προϋποθέσεις δεν ισχύουν μόνο για τους αιτητές αλλά και για τα μέλη της οικογένειάς τους που αιτούνται πολιτογράφηση.
Μελέτη Χάρη Γεωργιάδη
Η ελκυστικότητα των σχεδίων αποτυπώνεται εν πολλοίς και στον αριθμό των πολιτογραφήσεων κατ’ έτος από το 2011 και εντεύθεν. Η μεγαλύτερη μάζα των πολιτογραφήσεων καταγράφεται από το 2014 και μετά.
Όπως καταγράφεται στη μελέτη του Υπουργείου Οικονομικών, η οποία όμως δεν δίνει αριθμητικά στοιχεία, τουλάχιστον την περίοδο 2017-2018 οι επενδύσεις σε ακίνητα διενεργούνταν κατά κύριο λόγο από Ρώσους και Κινέζους. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «όσον αφορά τις εθνικότητες των ατόμων που έχει εγκριθεί η πολιτογράφησή τους, πρώτη με διαφορά είναι η ρωσική, ακολουθεί η κινεζική και με μικρότερο αριθμό επενδυτών η ουκρανική, η λιβανική και της Σαουδικής Αραβίας». Στη Λεμεσό αγοράζουν διαμερίσματα κυρίως Ρώσοι. Στη Λάρνακα τα διαμερίσματα έχουν κυρίως αγοραστές λιβανικής καταγωγής. Στην Πάφο αγοράζονται κατοικίες και διαμερίσματα τόσο από Ρώσους όσο και από Κινέζους υπηκόους. Οι Κινέζοι αποκτούν κυρίως κατοικίες, ενώ οι Ρώσοι και από τα δύο. Στην Αμμόχωστο κυριαρχούν και πάλι Ρώσοι, Λιβανέζοι και Κινέζοι.ΚΥΡΙΟΙ ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
Οι συναλλαγές των 7 δισεκατομμυρίων
Από το 2013 μέχρι και το 2018, οι συναλλαγές που αφορούν το πρόγραμμα προσέγγιζαν τα €7 δισ., με βάση τη μελέτη που διενήργησε το Υπουργείο Οικονομικών. Άρα σήμερα το ύψος των συναλλαγών έχει ξεπεράσει αυτό το ποσό. Η μελέτη οικονομικού αντικτύπου δεικνύει και την επίδραση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος στον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Από το 2013 έως και το 2018, αξιοποίησαν το πρόγραμμα πολιτογράφησης της Δημοκρατίας συνολικά 1.864 ξένοι επενδυτές. Οι συναλλαγές που σχετίζονται με το πρόγραμμα πολιτογράφησης αγγίζουν τα €6,6 δισ. Το 24% περίπου των συναλλαγών στον τομέα των ακινήτων εμπίπτουν στο πρόγραμμα. Συγκεκριμένα, οι συναλλαγές των €6,6 δισ. αναλύονται ως εξής:
Συναλλαγές ανά είδος
Βεβαίως, ένα ακίνητο το οποίο αλλάζει χέρια, μια κατάθεση ή η έκδοση ομολόγου δεν συνεισφέρουν στο ΑΕΠ της χώρας. Εάν συνέβαινε αυτό, τότε ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα έφτανε ενδεχομένως και το 10% του ΑΕΠ. Αυτό ακριβώς είχε επισημάνει και ο τέως Υπουργός Οικονομικών στο πλαίσιο της δημοσιοποίησης των ευρημάτων της μελέτης. Άλλο συναλλαγές και άλλο επενδύσεις με θετικό αντίκτυπο στον ρυθμό ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, είχε πει ο Χάρης Γεωργιάδης στις 13 Φεβρουαρίου 2019 από το Προεδρικό, εξηγώντας ότι, «για την τριετία 2016-2018, η συνολική συμβολή του προγράμματος στην ανάπτυξη ανέρχεται στο 1,2% επί συνόλου 13 ποσοστιαίων μονάδων, που είναι η ανάπτυξη της τελευταίας τριετίας». Η μελέτη οικονομικού αντικτύπου αποτυπώνει τη σημαντικότητα του προγράμματος πολιτογράφησης ξένων επενδυτών για τον βαρύνουσας σημασίας τομέα των ακινήτων. Ο Υπουργός Οικονομικών συμπλήρωνε τότε ότι δεν προκύπτει, με βάση τα ευρήματα της μελέτης, υπερθέρμανση του συγκεκριμένου τομέα, «ούτε και ιδιαίτερα υψηλή εξάρτηση της οικονομίας και της αναπτυξιακής προοπτικής από τον συγκεκριμένο τομέα».
Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ
Το 2018 το ποσοστό των συναλλαγών που αφορούσε το πρόγραμμα ανήλθε περίπου στο 38%. Σημαντική είναι και η αύξηση του μεριδίου από το 2015, που ήταν γύρω στο 19,5%. Η απασχόληση στον κατασκευαστικό τομέα άρχισε να επηρεάζεται θετικά από το 2016, οπότε και είχε καταγραφεί αύξηση 1.970 ατόμων. Το 2017 η αύξηση έφτασε τα 3.020 άτομα, για να φτάσει σε αύξηση 3.357 ατόμων το 1ο εννιάμηνο του 2018. Η επίδραση του προγράμματος στην απασχόληση είναι 341 άτομα το 2016, 638 άτομα το 2017 και 1.265 άτομα τους πρώτους εννέα μήνες του 2018.
Η ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ
Η μελέτη του Υπουργείου Οικονομικών είχε προσμετρήσει και την επίπτωση του επενδυτικού προγράμματος στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας στον τομέα των κατασκευών / επενδύσεων σε κατασκευές.
Στις 12 Οκτωβρίου, το διεθνές πρακτορείο Al Jazeera δημοσιεύει ένα αποκαλυπτικό βίντεο αναφορικά με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, το οποίο ήρθε να ταράξει τα νερά στο πολιτικό γίγνεσθαι και στην κοινωνία. Το βίντεο, το οποίο κατέγραψαν υπό κάλυψη δημοσιογράφοι του δικτύου, εξέθεσε τη χώρα διεθνώς, αφού οι εν λόγω δημοσιογράφοι υποδύθηκαν τους μεσάζοντες επίδοξου επενδυτή με βεβαρημένο ποινικό μητρώο στη χώρα του και έφτασαν μέχρι και τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Δημήτρη Συλλούρη, προκειμένου να του εξασφαλίσουν κυπριακό διαβατήριο. Πέραν του Προέδρου της Βουλής, το βίντεο εμπλέκει σε κύκλωμα πώλησης χρυσών διαβατηρίων, μέσω παράνομων μεθόδων, και τον βουλευτή του ΑΚΕΛ Χριστάκη Τζιοβάνη αλλά και τον δικηγόρο του. Παρ’ όλη τη συνεισφορά του επενδυτικού προγράμματος στο ΑΕΠ, το Υπουργικό Συμβούλιο, κατόπιν πρότασης των Υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών, αποφάσισε την κατάργησή του. Η πρόταση των δύο Υπουργών βασίστηκε στις διαχρονικές αδυναμίες και στην καταχρηστική εκμετάλλευση της οποίας έτυχαν οι πρόνοιες του προγράμματος, ανέφερε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κυριάκος Κούσιος. Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος είπε ακόμη ότι η κυβέρνηση θα εξετάσει συνολικά την πολιτική της για ενθάρρυνση των επενδύσεων, μετά την ολοκλήρωση της έρευνας που γίνεται από τον Γενικό Εισαγγελέα. Ερωτηθείς εάν θα δημιουργηθεί καινούργιο πρόγραμμα, απάντησε ότι θα πρέπει να ολοκληρωθεί πρώτα η έρευνα από τον Γενικό Εισαγγελέα.Η αρχή του τέλους
Θύελλα αντιδράσεων
Η επόμενη μέρα στην κυπριακή οικονομία κρίνεται δύσκολη, εάν αναλογιστεί κανείς την πανδημία του κορωνοϊού και συνάμα την κατάργηση του προγράμματος πολιτογραφήσεων. Οι άμεσα εμπλεκόμενοι, πριν ακόμα καθίσει ο κουρνιαχτός των αποκαλύψεων, καλούν την κυβέρνηση να εκπονήσει νέο πρόγραμμα για προσέλκυση ξένων επενδυτών, διότι κινδυνεύει η οικονομία και θα χαθούν θέσεις εργασίας. Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης και Οικοδομών, σε ανακοίνωσή του, εκπέμπει σήμα κινδύνου για να αναληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση ώστε να προστατευθεί το επενδυτικό πρόγραμμα της Κύπρου. Με αφορμή τα όσα μετέδωσε το Al Jazeera και τον νέο σάλο που δημιουργήθηκε για τις πολιτογραφήσεις, ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων εκφράζει την έντονη ανησυχία του για τον κίνδυνο νέου διεθνούς διασυρμού του επενδυτικού προγράμματος της Κύπρου, με καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία του τόπου. Αφού επαναλαμβάνει τα πολλά πλεονεκτήματα του επενδυτικού προγράμματος, υπογραμμίζει ότι όλοι οφείλουν να σέβονται τη νομοθεσία και τους κανονισμούς που το διέπουν. Το επενδυτικό πρόγραμμα, προσθέτει ο Σύνδεσμος, συνεισφέρει πάρα πολλά στην οικονομία και στο επιχειρείν της χώρας και δεν είναι δυνατόν να υπονομεύεται και να διασύρεται από πολιτειακούς αξιωματούχους ή επαγγελματίες. Τα μέλη του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, που έχουν επενδύσει εκατομμύρια ευρώ στον τομέα τους, δεν μπορούν να ανεχθούν άλλες υπονομεύσεις του επενδυτικού προγράμματος. Στα πλαίσια αυτά, ο Σύνδεσμος καλεί την κυβέρνηση να λάβει άμεσα πρωτοβουλίες για διαφύλαξη του κύρους και της αξιοπιστίας του επενδυτικού προγράμματος και τις αρμόδιες αρχές να διερευνούν και να παραπέμπουν στη Δικαιοσύνη όσους με πράξεις ή παραλείψεις τους συμβάλλουν στον διασυρμό και την υπονόμευσή του.
Κατακερματισμένη η φήμη της χώρας
Η φήμη της Κύπρου στο εξωτερικό έχει δεχθεί μεγάλο πλήγμα, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι θα χρειαστεί χρόνος και χρήμα για να αποκατασταθεί. Ο Πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων (Invest Cyprus), Μιχάλης Μιχαήλ, στηλιτεύει την πρακτική που εφάρμοσαν στο επενδυτικό πρόγραμμα οι μεσάζοντες, επισημαίνοντας ότι η Κύπρος είναι η μοναδική χώρα στο μητρώο της οποίας καταγράφονται περισσότερα από 1.000 άτομα. Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επενδυτικών Ταμείων (CIFA), Ανδρέας Γιασεμίδης, δεν ανησυχεί για τα κυπριακά επενδυτικά ταμεία, αφού μόνο το 10% αφορούσε τα διαβατήρια. Εντούτοις, ανησυχεί για την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Όπως αναφέρει, «είναι δύσκολο αυτή την περίοδο να προωθήσεις τα κυπριακά επενδυτικά ταμεία, διότι η εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό είναι αρνητική. Δείχνει ότι δεν υπάρχει διαφάνεια στη χώρα». Συμπλήρωσε επίσης πως «στο ενδεχόμενο ενός νέου επενδυτικού προγράμματος, ο CIFA εισηγείται τα επενδυτικά ταμεία να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, διότι είναι καλά ρυθμιζόμενα, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν την πιθανότητα να επενδυθούν σε πολλούς τομείς της οικονομίας».
Με σφραγίδα της Κομισιόν
Εμπάργκο στα πλάνα της κυπριακής κυβέρνησης για εκπόνηση νέου σχεδίου παραχώρησης ιθαγένειας έναντι επενδύσεων βάζει η Κομισιόν. Άρχισε ήδη τη διαδικασία επί παραβάσει κατά της Κύπρου σε σχέση με τα υφιστάμενα σχέδια, προειδοποιώντας ότι τέτοια σχέδια παραβιάζουν τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επτά περίπου χρόνια μετά την έναρξη του αναθεωρημένου επενδυτικού προγράμματος της Κύπρου, μέσω του οποίου παραχωρήθηκαν χιλιάδες διαβατήρια έναντι επενδύσεων δισεκατομμυρίων ευρώ, η Επιτροπή κινήθηκε για πρώτη φορά με προειδοποιητική επιστολή κατά της Κύπρου, αλλά και της Μάλτας.