Του Τάκη Κληρίδη*
Το 2022 ήταν μια δύσκολη χρονιά για την παγκόσμια οικονομία. Ξεκίνησε με την αβεβαιότητα της συνέχισης ή μη της πανδημίας και πριν καλά-καλά δούμε που θα προχωρούσε η χρονιά ήρθε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία με περαιτέρω αβεβαιότητα όσον αφορά τη διάρκεια του ταρακουνήματος στην παγκόσμια οικονομία.
Και στο παρελθόν είχαμε δει οικονομικές αναταράξεις, αλλά τώρα με την αβεβαιότητα γεωπολιτικών αναταράξεων, των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω COVID-19, την άμεση επίδραση στις τιμές ενέργειας, που επηρεάζουν έντονα τον πληθωρισμό, τις συνεχόμενες αυξήσεις επιτοκίων συνθέτουν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ στην παγκόσμια οικονομία.
Σε σχέση με τις προηγούμενες οικονομικές κρίσεις που πέρασε η κυπριακή οικονομία τώρα έχουμε δύο θετικά δεδομένα. Πρώτον, η κρίση αφορά όλες τις χώρες. Δεύτερον, η Κύπρος αντιμετωπίζει την πανδημική κρίση από ισχυρή οικονομική θέση λόγω της συνετής οικονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκε στα χρόνια που προηγήθηκαν. Επιπρόσθετα, τα μέτρα που λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας το 2020/21 απέδωσαν και βοήθησαν την οικονομία να τα ξεπεράσει σχετικά σύντομα.
Η Κύπρος με συνετή πολιτική και με γρήγορες αποφάσεις κατάφερε το 2022 να αντεπεξέλθει των δυσκολιών και των προκλήσεων με εξαιρετικά σχετικά αποτελέσματα.
Η κυριότερη επιτυχία ήταν ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας που φαίνεται ότι θα κλείσει σε ρυθμούς που πλησιάζουν το 6%. Αυτός ο ρυθμός ανάπτυξης βοήθησε το κράτος να έχει αυξημένα έσοδα, να δώσει στοχευμένες στηρίξεις σε ευάλωτες ομάδες και επιχειρήσεις με γενικότερα οφέλη στην οικονομία. Ταυτόχρονα κατάφερε να μειώσει αισθητά το δημόσιο χρέος που αναμένεται να μειωθεί στο 90% τέλος του 2022 από 118% τέλος του 2020. Ο πληθωρισμός, όπως ανέφερα και προηγουμένως, ήταν το σοβαρότερο πρόβλημα του 2022 που θα συνεχίσει και το 2023 αλλά σε πολύ μικρότερη ένταση.
Οι πληθωριστικές πιέσεις είναι εισαγόμενες και έτσι η κυβέρνηση έχει λίγα όπλα για αντιμετώπισή τους. Όμως μας δίνεται η ευκαιρία να προχωρήσουμε με τις ανάλογες μεταρρυθμίσεις για μία πιο ισχυρή οικονομία. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο θα πρέπει να επιταχύνουμε τη μετάβασή μας στην Πράσινη Οικονομία και στην Ψηφιοποίηση.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και οι προτάσεις του νέου στρατηγικού μακροχρόνιου σχεδιασμού της Κυπριακής Οικονομίας – Όραμα 2035 – θα δώσουν την απαιτούμενη ώθηση στην οικονομία με τις μεταρρυθμίσεις που προτείνονται για να καταστήσουν την κυπριακή οικονομία βιώσιμη μακροπρόθεσμα.
ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ Η ΣΥΝΕΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Το 2023 εξακολουθεί να μας βρίσκει με μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας όσον αφορά την παγκόσμια οικονομία. Γι’ αυτό χρειάζεται η συνέχιση μιας συνετούς οικονομικής πολιτικής, εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για εκσυγχρονισμό και βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και της οικονομίας.
Οι προτάσεις που καταγράφονται στη Μακροπρόθεσμη Στρατηγική σε συνδυασμό και με το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας θα βοηθήσουν σημαντικά τόσο με την άντληση των απαιτούμενων κονδυλιών, όσο και με νέες επενδύσεις στο να αντεπεξέλθουμε όσον το δυνατό πιο ανώδυνα στην οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία.
Ο πληθωρισμός το 2023, που αναμένεται να υποχωρήσει αισθητά, συγκρινόμενος με το 2022, θα εξακολουθήσει να δυσχεραίνει τόσο το κράτος στην αντιμετώπισή του όσο και τις ευάλωτες ομάδες και τη μεσαία τάξη. Όμως, και οι καταναλωτές θα πρέπει να πάρουν και τα δικά τους μέτρα για να βοηθήσουν και να μην περιμένουν τα πάντα από τις κυβερνητικές παρεμβάσεις.
Ο πληθωρισμός και οι αυξήσεις των επιτοκίων δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστα και τα δημόσια οικονομικά. Τόσο το δημοσιονομικό έλλειμμα αλλά και το Δημόσιο χρέος. Γι’ αυτό χρειάζεται επαγρύπνηση και συνεχής παρακολούθηση.
Οι προοπτικές της Κυπριακής Οικονομίας το 2023 παραμένουν θετικές, αλλά να γνωρίζουμε ότι παραμονεύουν και κίνδυνοι που προέρχονται βασικά από εξωγενείς παράγοντες, όπως ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, οι γεωπολιτικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, η πολιτική αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο, οι πληθωριστικές πιέσεις, μία πιθανή έξαρση της πανδημίας με τα αρνητικά συνεπακόλουθα και όπως προανέφερα οι αρνητικές συνέπειες των αυξανόμενων επιτοκίων τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά.
Ένα νέο στοιχείο το οποίο θα πρέπει να έχει ως προτεραιότητα η νέα κυβέρνηση είναι να προχωρήσουμε σε μία νέα Φορολογική Μεταρρύθμιση για να κάνουμε την Κύπρο πιο ελκυστική σε ξένες παραγωγικές επενδύσεις. Η τελευταία ευρεία Φορολογική Μεταρρύθμιση έγινε πριν από 20 χρόνια (2002) και τα θετικά της αποτελέσματα τα απολαμβάνει η Κυπριακή Οικονομία μέχρι και σήμερα. Ταυτόχρονα, η Κύπρος έχει υποχρεώσεις για αλλαγές στο φορολογικό σύστημα όπως ο ενιαίος φορολογικός συντελεστής για εταιρείες, η Πράσινη Φορολογία και άλλες ευρωπαϊκές φορολογικές υποχρεώσεις. Όλα αυτά θα πρέπει νωρίς το 2023 να ετοιμαστούν και να τεθούν στη Βουλή για ψήφιση.
Διαβάστε επίσης: Δύσκολο, αλλά μπορεί να είναι επιτυχές το 2023
*Προέδρου Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου