Του Μάριου Γιωργούδη*
Τα τελευταία δύο χρόνια, τα στελέχη των εταιρειών τεχνολογίας βρέθηκαν μπροστά σε τεράστιες προκλήσεις, καθώς έπρεπε να καθοδηγήσουν τις εταιρείες τους στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Οι πιο επιτυχημένες οδήγησαν τον ψηφιακό μετασχηματισμό πελατών και εργαζομένων και επιτάχυναν τη δημιουργικότητα και την καινοτομία πολύ πιο γρήγορα από ό,τι νομίζαμε και από ό,τι αναμενόταν. Όπως αυτό είναι ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί παγκόσμια, έτσι και στην Κύπρο, με ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο οικοσύστημα εταιρειών τεχνολογίας και καινοτομίας, βλέπουμε τις εταιρείες τεχνολογίας να αποτελούν την αιχμή του δόρατος του ψηφιακού μετασχηματισμού και της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.
Όσον αφορά τις εταιρείες τεχνολογίας που έχουν ως βάση δραστηριοποίησής τους την Κύπρο, πολλές έχουν καταγράψει αύξηση στους κύκλους εργασιών τους κατά το 2021 σε αντιστοιχία με το 2020 και τα προηγούμενα χρόνια, ενώ και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας από τις εταιρείες τεχνολογίας έχει αυξηθεί σε μεγαλύτερους αριθμούς από κάθε άλλη χρονιά. Σε μια περίοδο που η πλειοψηφία των κύριων τομέων που οδηγούν την οικονομία της Κύπρου (χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τουρισμός, ανάπτυξη ακινήτων, ναυτιλία) έχουν πληγεί οικονομικά και έχουν μειώσει τις θέσεις εργασίας και τους μισθούς του προσωπικού, βλέπουμε έναν νέο, ανερχόμενο τομέα της οικονομίας (τεχνολογία και καινοτομία) ο οποίος δημιουργεί συνεχώς νέες θέσεις εργασίας με πολύ ανταγωνιστικούς μισθούς και εξαιρετικές συνθήκες εργασίας για τους υπαλλήλους.
Το 2022, πιστεύουμε ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί, αλλά με μια μικρή τροποποίηση: Για μεγάλο μέρος του 2020 και του 2021, οι εταιρείες τεχνολογίας επικεντρώνονταν σε βραχυπρόθεσμες αποφάσεις και αντιδρούσαν σε απρόβλεπτες αλλαγές ένεκα της πανδημίας. Το 2022, θα στραφούν ξανά στην επίλυση μακροπρόθεσμων προκλήσεων και στην υλοποίηση μακροχρόνιας στρατηγικής. Οι εταιρείες που θα σχεδιάσουν καλύτερα τη στρατηγική τους θα αυξήσουν τη δυνατότητά τους να ικανοποιήσουν τις μελλοντικές ανάγκες των πελατών και εργαζομένων τους με προσαρμοστικότητα, δημιουργικότητα και ανθεκτικότητα. Τα παγκόσμια δεδομένα και οι τάσεις της αγοράς, σύμφωνα με μελέτη της Forrester Business, δείχνουν ότι οι εταιρείες που θα προσαρμοστούν καλύτερα θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τις επιδόσεις των άλλων εταιρειών τεχνολογίας κατά 2,8 φορές.
ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Σε ό,τι αφορά τις τάσεις της τεχνολογίας, αποδείχθηκε ότι μπορούν να αλλάξουν με ταχείς ρυθμούς. Για παράδειγμα, η πανδημία COVID-19 έκανε πολλές εταιρείες να στραφούν στην ενεργοποίηση και υποστήριξη της απομακρυσμένης εργασίας. Οι ειδικοί του κλάδου –οι οποίοι έχουν γενικά καλή εικόνα για πιθανές επερχόμενες εξελίξεις– είχαν επισημάνει το Cybersecurity και το Internet of Things (IoT) ως τάσεις για παρακολούθηση το 2021, και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά τα θέματα έχουν εξελιχθεί ραγδαία τη χρονιά αυτή.
Οι ειδικοί του Τεχνολογικού Συμβουλίου του Forbes έχουν δημοσιεύσει τις δικές τους προβλέψεις για τις τεχνολογίες και τις τάσεις που πιστεύουν ότι θα κυριαρχήσουν το 2022, όχι μόνο στον κλάδο της τεχνολογίας αλλά και στις επιχειρήσεις γενικότερα. Τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), φωνητική αναζήτηση και μηχανική μάθηση, αυτοματισμοί, Web3.0 και αποκεντρωμένη αρχιτεκτονική δεδομένων, υπολογιστικό νέφος (cloud computing), τεχνολογία μπαταριών (battery tech), μέχρι και η άνοδος των πολιτών προγραμματιστών (citizen developers), φαίνεται ότι θα είναι οι τάσεις που θα κυριαρχήσουν στον τομέα της τεχνολογίας το 2022.
Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, το 2022 αναμένεται να είναι μια κομβική χρονιά για τον τομέα της τεχνολογίας. Ο τομέας ΤΠΕ στην Κύπρο κατέγραψε συνεισφορά στο ΑΕΠ κατά το 2020 ίση με 7%, σημειώνοντας αύξηση από το αντίστοιχο ποσοστό του 2019, ενώ κατά το 2021 αναμένεται να έχει καταγράψει ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, με σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία της Κύπρου.
ΚΑΘΟΔΟΣ ΞΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρείται μια συνεχιζόμενη αύξηση των δραστηριοτήτων εταιρειών τεχνολογίας, ενώ και στην Κύπρο παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια συνεχής κάθοδος ξένων εταιρειών τεχνολογίας, οι οποίες επιλέγουν τη χώρα ως το κέντρο δραστηριοποίησής τους. Ωστόσο, για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η κάθοδος των εταιρειών τεχνολογίας στην Κύπρο και η επέκταση των δραστηριοτήτων των υφιστάμενων εταιρειών, χρειάζονται νομοθετικές αλλαγές και ρυθμίσεις που θα επιτρέπουν την κάθοδο εξειδικευμένου προσωπικού για τις εταιρείες αυτές, το οποίο δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή στη χώρα. Σύμφωνα με μια τελευταία μελέτη της ΕΕ, αυτή τη στιγμή ο τομέας ΤΠΕ είναι υπεύθυνος για το 15% των ανοικτών θέσεων εργασίας στην Ευρώπη και το ποσοστό αυτό αναμένεται στα επόμενα χρόνια να αυξηθεί, κάτι που τονίζει τη σημασία και τις προοπτικές του τομέα στο μέλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, η Κύπρος, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Eurostat, είναι η πρώτη χώρα εντός ΕΕ σε ποσοστό αποφοίτων. Την ίδια στιγμή, βρίσκεται στην 4 θέση από το τέλος σε ό,τι αφορά το ποσοστό αποφοίτων STEM (θετικές επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά). Ένα από τα κύρια προβλήματα για τις εταιρείες τεχνολογίας, σε ό,τι αφορά το διαθέσιμο ταλέντο στην Κύπρο, είναι το χάσμα προσφοράς και ζήτησης για εγχώριο προσωπικό με νέες και προηγμένες δεξιότητες στον τομέα της πληροφορικής, το οποίο διευρύνεται ραγδαία. Το κενό αυτό μπορεί να καλυφθεί άμεσα από άτομα τα οποία θα μετεγκατασταθούν στην Κύπρο. Η χώρα όμως πρέπει να επενδύσει σε σχεδιασμό ο οποίος να περιλαμβάνει την προώθηση της εκπαίδευσης ή μετεκπαίδευσης εγχώριου προσωπικού (reskilling & upskilling), με στόχο την κατάρτιση προσωπικού και τη δημιουργία δεξαμενής ταλέντου για τις εταιρείες τεχνολογίας που βρίσκονται ή θα εγκατασταθούν στην Κύπρο.
Το Σχέδιο Δράσης προσέλκυσης εταιρειών για δραστηριοποίηση ή/και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο, που ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση τον περασμένο Οκτώβριο, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και ως TechIsland θεωρούμε ότι ικανοποιούνται βασικές ανάγκες εταιρειών παγκόσμιου βεληνεκούς ούτως ώστε να θεωρηθεί η Κύπρος υποψήφιος προορισμός για τη δραστηριοποίησή τους. Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο που ανακοινώθηκε περιλαμβάνει ελκυστικά φορολογικά κίνητρα, κίνητρα μετανάστευσης και πολιτογράφησης, καθώς και απλούστευση χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών, σημεία τα οποία οι ίδιες οι εταιρείες τεχνολογίας που βρίσκονται στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια είχαν υποδείξει ως αδυναμίες και σημεία στα οποία γίνονται δραστικές παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν την ουσιαστική προσέλκυση εταιρειών στην Κύπρο.
Η περαιτέρω ανάπτυξη όμως του τομέα τεχνολογίας και καινοτομίας στην Κύπρο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ψήφιση των μέτρων που ανακοινώθηκαν και στην ευθυγράμμιση όλων των πολιτικών δυνάμεων όσον αφορά την κατανόηση του θετικού αντίκτυπου του τομέα της τεχνολογίας για την οικονομία της Κύπρου, ούτως ώστε οι εταιρείες να μπορέσουν να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους.
Εν κατακλείδι, το 2022 αναμένεται να είναι μια χρονιά με προκλήσεις για τον τομέα της τεχνολογίας και ευελπιστούμε ότι θα υπάρχει ένας πολύ θετικός αντίκτυπος για την οικονομία της χώρας μέσα από την ανάπτυξη του τομέα αυτού. Ωστόσο, για να είμαστε έτοιμοι, χρειάζονται έξυπνες πολιτικές και η υλοποίησή τους, κάτι που θα μεταμορφώσει το θεσμικό πλαίσιο σε έναν κόσμο που ήδη αλλάζει. Το βλέμμα πρέπει να είναι στραμμένο όχι μόνο στην ανάπτυξη της τεχνολογίας και της καινοτομίας, αλλά και στο πώς η οικονομία και η κοινωνία θα συμβαδίζουν με τη νέα ψηφιακή εποχή, δημιουργώντας έτσι τις απαραίτητες ευκαιρίες για ανάπτυξη και ευημερία της Κύπρου.
*Γενικού Διευθυντή ΜΚΟ TechIsland