Της Δήμητρας Καλογήρου*
Η εμφάνιση και η εκτεταμένη υιοθέτηση της χρηματοοικονομικής (Fintech) και κανονιστικής (Regtech) τεχνολογίας έχουν διαφοροποιήσει άρδην το τοπίο στο οποίο λειτουργούν οι οντότητες που βρίσκονται υπό την εποπτεία των εποπτικών αρχών διεθνώς. Ενώ πρόκειται για ένα συναρπαστικό νέο κεφάλαιο για τις επιχειρήσεις και τους πελάτες τους, παρουσιάζει παράλληλα κινδύνους και προκλήσεις για τις εποπτικές αρχές.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας και μεριμνά για τη διασφάλιση της επαρκούς προστασίας των επενδυτών κατά τρόπο ώστε να μην περιορίζει την πρόοδο στον τομέα. Στόχος της είναι να ενθαρρύνει και να στηρίξει την καινοτομία στον χρηματοοικονομικό τομέα, καθώς και να προσδιορίσει τις μελλοντικές απαιτήσεις για νέες νομοθετικές και εποπτικές προτεραιότητες, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν υπονομεύεται η προστασία των επενδυτών.
Πλατφόρμα συνεργασίας
Με στόχο την καλύτερη και πιο στενή συνεργασία με οντότητες που δραστηριοποιούνται γύρω από την τεχνολογία Fintech και Regtech, όπως blockchain, εικονικά νομίσματα, Crypto Exchanges και DLT, η ΕΚΚ δημιούργησε το 2018 τον Κόμβο Καινοτομίας, θεσπίζοντας έναν αποτελεσματικό και αμφίδρομο δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των συμμετεχόντων στη συγκεκριμένη αγορά και της ΕΚΚ.
Ο Κόμβος Καινοτομίας λειτουργεί ως μια πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών και απόψεων, έτσι ώστε εποπτευόμενες και μη οντότητες να ενισχύσουν την αντίληψη που έχουν για νέες και αναπτυσσόμενες χρηματοοικονομικές και ρυθμιστικές τεχνολογίες, ενώ διαχειρίζεται διάφορα θέματα που αφορούν τις εν λόγω τεχνολογίες. Παράλληλα, ο Κόμβος Καινοτομίας παρέχει τη δυνατότητα σε εποπτευόμενες και μη εποπτευόμενες οντότητες οι οποίες δραστηριοποιούνται στην παροχή καινοτόμων υπηρεσιών ή προϊόντων, να έχουν πρόσβαση στην ΕΚΚ για να υποβοηθούνται, όσον αφορά την πληρέστερη κατανόηση της εφαρμογής των ρυθμιστικών απαιτήσεων, αλλά και την εξειδικευμένη εποπτική εμπειρογνωμοσύνη και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης με συμμετέχοντες στην αγορά και εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας.
H λειτουργία του αποτέλεσε σημαντικό βήμα για τη διερεύνηση και σωστή διαχείριση των ευκαιριών και κινδύνων που προκύπτουν για τους επενδυτές και για την ακεραιότητα του κυπριακού και ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού συστήματος. Μέσα από τον Κόμβο Καινοτομίας, η ΕΚΚ μπορεί να ενημερώνεται για τη διαρκώς εξελισσόμενη φύση της χρηματοοικονομικής και κανονιστικής τεχνολογίας και να αποκομίζει πληρέστερη εικόνα σε σχέση με τα πλεονεκτήματα και τους κινδύνους που ενέχουν τα καινοτόμα προϊόντα/υπηρεσίες και οι πλατφόρμες που χρησιμοποιούν την τεχνολογία Distributed Ledger Technology (DLT), κάτι που επιτρέπει τη δημιουργία ενός κατάλληλα ενημερωμένου κανονιστικού περιβάλλοντος.
Η πρόοδος μέχρι σήμερα
Με την έναρξη της λειτουργίας του Κόμβου Καινοτομίας, η ΕΚΚ συνεργάστηκε με τα ενδιαφερόμενα μέρη για να μελετήσει κατά πόσον και με ποιο τρόπο οι αναδυόμενες τεχνολογικές εφαρμογές τους καλύπτονται από την ισχύουσα νομοθεσία περί προστασίας των επενδυτών και, πριν από οποιοδήποτε στάδιο αδειοδότησης και εποπτείας, ποιες είναι οι προϋποθέσεις για συμμόρφωση με τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς κανόνες.
Συγκεκριμένα, από τη λειτουργία του τον Οκτώβριο του 2018 μέχρι σήμερα, ο Κόμβος Καινοτομίας ασχολήθηκε με 19 εταιρείες σε σχέση με συγκεκριμένα ερωτήματα ή προϊόντα, οι οποίες είχαν ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων στην καινοτομία, συμπεριλαμβανομένων:
- Εργαλείων συμμόρφωσης Regtech (ρυθμιστικών και AML), τα οποία βασίζονται στην ανάλυση μαζικών δεδομένων και στην αναφορά δεδομένων,
- Εταιρειών που χρησιμοποιούν Τεχνολογία Κατανεμημένου Καθολικού (DLT - Distributed Ledger Technology) για προσφορά, μεταφορά και επιβεβαίωση της ιδιοκτησίας χρηματοοικονομικών προϊόντων,
- Εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης για σκοπούς Fintech και Regtech,
- Ταμείων διαχείρισης κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών που επενδύουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις blockchain,
- Εργαλείων για εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων που λειτουργούν με τη χρήση μαζικών δεδομένων,
- Τόπων διαπραγμάτευσης που προτίθεντο να λειτουργούν με τη χρήση Τεχνολογίας Κατανεμημένου Καθολικού (DLT - Distributed Ledger Technology).
Επιπρόσθετα, ο Κόμβος Καινοτομίας επικοινώνησε με πέραν των 10 προσώπων, περιλαμβανομένων δικηγόρων, ελεγκτικών οίκων, εκπροσώπων πανεπιστημίων, πιστωτικών ιδρυμάτων και συνδέσμων, που επιθυμούσαν να αποκομίσουν μια πληρέστερη αντίληψη σε σχέση με την προσέγγιση της ΕΚΚ αναφορικά με την καινοτομία.
Οντότητες που συμμετέχουν σε δραστηριότητες που αφορούν κρυπτογραφικά περιουσιακά στοιχεία (Crypto Assets) είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις πολιτικές και τις διαδικασίες τους στην ΕΚΚ και να λάβουν την απαραίτητη καθοδήγηση. Ως αποτέλεσμα, τα ενδιαφερόμενα μέρη είχαν τη δυνατότητα να κατανοήσουν καλύτερα τις προσδοκίες της ΕΚΚ όσον αφορά τα μέτρα που λαμβάνει για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML), ενώ ενημερώθηκαν για τη μεταφορά της 5ης οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στο εθνικό δίκαιο και πώς αυτή η εξέλιξη τούς επηρεάζει.
Επιπλέον, στο πλαίσιο λειτουργίας του Κόμβου Καινοτομίας, η ΕΚΚ αποθάρρυνε τα ενδιαφερόμενα μέρη από το να ξεκινήσουν τις δραστηριότητές τους γύρω από τη Συμμετοχική Χρηματοδότηση (Crowdfunding), μέχρι να εισαχθούν ειδικοί κανόνες που θα εξασφάλιζαν την κατάλληλη προστασία των επενδυτών. Αυτοί οι κανόνες θεσπίστηκαν στις αρχές του 2020 μέσω της Οδηγίας DI87-10 σχετικά με τη Συμμετοχική Χρηματοδότηση με έκδοση κινητών αξιών και κοινοποιήθηκαν μέσω δήλωσης πολιτικής.
Η πρόοδος που σημειώθηκε όσον αφορά τις εργασίες του Κόμβου Καινοτομίας αντανακλά την προσήλωση της ΕΚΚ στην ενδυνάμωση της προστασίας των επενδυτών, με την πρακτική εφαρμογή της ασφαλούς και εποπτευόμενης εισαγωγής νέων καινοτόμων χρηματοοικονομικών προϊόντων. Απώτερος στόχος της ΕΚΚ είναι να υποστηρίξει τον ευρύτερο στόχο της κυβέρνησης για την εφαρμογή ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα επιτρέψει στις καινοτόμες εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών να αναπτυχθούν υπεύθυνα και να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία.
*Η Δήμητρα Καλογήρου είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου