Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη
Ο Κυπριακός Οργανισµός Αγροτικών Πληρωµών κλείνει 20 χρόνια ζωής και ο Ανδρέας Κυπριανού, Επίτροπος του ΚΟΑΠ υπογραµµίζει, στο Economy Today, ότι «στα 20 αυτά χρόνια και περνώντας µέσα από πολλές δυσκολίες η κυπριακή αγροτική οικονοµία επιδοτήθηκε µέσω του ΚΟΑΠ, µε ποσό που υπερβαίνει τα δύο δισεκατοµµύρια ευρώ». Στη συνέντευξή του ο κ. Κυπριανού µεταξύ άλλων αναφέρει ότι µε τη Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική 2023 – 2027, η κυπριακή αγροτική οικονοµία θα επιδοτηθεί µε ποσό που θα ξεπερνά τα 450 εκατοµµύρια ευρώ. «Στα 20 λοιπόν χρόνια Κυπριακού Οργανισµού Αγροτικών Πληρωµών και δεν µπορεί παρά να είναι η ηµέρα της αναγνώρισης και του ευχαριστώ», σηµειώνει ο Ανδρέας Κυπριανού χαρακτηριστικά ευχαριστώντας «όλους όσοι βοήθησαν τον Οργανισµό να περπατήσει µε επιτυχία αυτή τη δύσκολη διαδροµή και να βρίσκεται σήµερα στο επίπεδο στο οποίο βρίσκεται».
Ποιος είναι ο ρόλος του Κυπριακού Οργανισµού Αγροτικών Πληρωµών (ΚΟΑΠ) και πώς υποστηρίζει την εφαρµογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στην Κύπρο;
Το 2004 αποτέλεσε χρονιά ορόσηµο στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, αφού από την 1η Μαΐου του εν λόγω έτους και µετά από πολύχρονες προσπάθειες, η Κύπρος ανακηρύχτηκε πλέον ισότιµο µέλος της διευρυµένης Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Στα πλαίσια της προετοιµασίας της Κύπρου για την ένταξή της στην Ε.Ε., ιδρύθηκε µετά από αρκετή καθυστέρηση ο «Κυπριακός Οργανισµός Αγροτικών Πληρωµών» (ΚΟΑΠ), µε κύρια αποστολή την εκταµίευση και διαχείριση των αγροτικών κονδυλίων και την εφαρµογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Οι πληρωµές στα πλαίσια της ΚΑΠ δεν εκτελούνται άµεσα από την Ε.Ε.. Για να µπορεί µια χώρα µέλος να εκταµιεύσει και να επωφεληθεί από τα κονδύλια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής θα πρέπει να πληροί µια σειρά από αυστηρά κριτήρια και προϋποθέσεις που να διασφαλίζουν ότι τα σωστά ποσά καταλήγουν στους σωστούς δικαιούχους.
Γι’ αυτούς τους λόγους η κοινοτική νοµοθεσία απαιτούσε από τις χώρες µέλη τη δηµιουργία ειδικών Φορέων ή Οργανισµών Αγροτικών Πληρωµών για τη µεταφορά και πληρωµή των κοινοτικών κονδυλίων στους γεωργούς, αγρότες, µεταποιητές και εµπορευόµενους γεωργικών προϊόντων, οι οποίοι να λειτουργούν µε βάση µια σειρά από αυστηρές προϋποθέσεις και προδιαγραφές, ώστε να διασφαλίζεται η συµµόρφωση µε την κοινοτική νοµοθεσία και η αποτελεσµατική διαχείριση των κοινοτικών πόρων.
Από τότε ο ΚΟΑΠ, µε 20 χρόνια σκληρής δουλειάς και µακριά από τα φώτα της δηµοσιότητας, εφαρµόζει τις αποφάσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής όπως αυτές προέκυψαν και προκύπτουν µέσα από τον Στρατηγικό Σχεδιασµό της Κύπρου και τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισµούς.
Υλοποιεί δηλαδή τις πολιτικές αποφάσεις που λαµβάνονται τόσο σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο για τη στήριξη της αγροτικής οικονοµίας. Στα 20 αυτά χρόνια και περνώντας µέσα από πολλές δυσκολίες η κυπριακή αγροτική οικονοµία επιδοτήθηκε µέσω του ΚΟΑΠ, µε ποσό που υπερβαίνει τα δύο δισεκατοµµύρια ευρώ. Η στήριξη αυτή στόχο και σκοπό είχε και έχει τη βιωσιµότητα του πρωτογενούς τοµέα, τον εκσυγχρονισµό της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, την ανάπτυξη της µεταποίησης παραδοσιακών προϊόντων, τις φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις στον γεωργικό και κτηνοτροφικό τοµέα, την ασφάλεια των τροφίµων, τη στήριξη του τοµέα µέσα από προγράµµατα για νέους γεωργούς, την ενίσχυση αγροτικών κοινοτήτων και πληθώρα άλλων δράσεων και προγραµµάτων όπως αυτά αποφασίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση, µέσα από τον Στρατηγικό Σχεδιασµό, ο οποίος υποβάλλεται και εγκρίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για κάθε προγραµµατική περίοδο.
Επιπρόσθετα, ανάλογα µε τις ιδιαίτερες και έκτακτες ανάγκες, εφαρµόζει και Αποφάσεις του Υπουργικού Συµβουλίου όπως τα Έκτακτα Μέτρα Στήριξης που επιδοτήσαµε για την πανδηµία του κορωνοϊού, για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς και τη στήριξη του τοµέα της αιγοπροβατοτροφίας για την αύξηση των ποσοτήτων αιγοπρόβειου γάλακτος και την παραγωγή χαλλουµιού ΠΟΠ.
Είµαστε δηλαδή, ο µηχανισµός εκτέλεσης των αποφάσεων, οι οποίες πρέπει να οδηγήσουν σε έγκυρες και έγκαιρες πληρωµές στους δικαιούχους και όπως είµαι βέβαιος πως όλοι γνωρίζετε, πολλές φορές οι αποφάσεις είναι εύκολο να ληφθούν αλλά η υλοποίησή τους προϋποθέτει τεράστιο όγκο εργασίας. Μια εργασία που ξεκινά από την υποβολή της αίτησης από τον δικαιούχο, την υποβολή συνοδευτικών εγγράφων που απαιτούνται, τον έλεγχο της εγκυρότητας της αίτησης, την εξαγωγή δείγµατος επιτόπιων ελέγχων, διοικητικούς και άλλους ελέγχους, την έγκριση της αίτησης και την έγκυρη και έγκαιρη επιδότηση στον δικαιούχο.
Με ένα σύνολο αιτητών που ξεπερνά τις 33.000 και µε πληθώρα διαφορετικών Μέτρων, Σχεδίων, Καθεστώτων και Παρεµβάσεων αντιλαµβάνεστε ότι η εργασία που απαιτείται για διεκπεραίωση, έγκριση ή απόρριψη των αιτήσεων είναι τεράστια.
Με ποιον τρόπο εξασφαλίζετε ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι φτάνουν στους σωστούς δικαιούχους και ποιες προκλήσεις αντιµετωπίζετε στη διαδικασία αυτή;
Οι αιτήσεις προς τον Οργανισµό σήµερα, στην πλειοψηφία τους υποβάλλονται ηλεκτρονικά και µέσα από πολύ σύγχρονα λογισµικά προγράµµατα και διαδικασίες, δορυφορικές εικόνες, χρήση από τους αιτητές έξυπνων τηλεφώνων, παρέχεται η δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης της γεωργικής δραστηριότητας από την υποβολή της αίτησης µέχρι και την πληρωµή.
Οι σύγχρονες διαδικασίες που είναι κανόνας πλέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και που εφαρµόζονται κατ’ αναλογία στην Κύπρο, όπως και η συνεχής ηλεκτρονική επικοινωνία αιτητή και ΚΟΑΠ είναι χαρακτηριστική της µεγάλης προσπάθειας που γίνεται σε σχέση µε τους ελέγχους και τη συνεργασία που επιβάλλει πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση µεταξύ καλλιεργητή και Οργανισµού Πληρωµών. Αυτή η νέα προσέγγιση στόχο και σκοπό έχει να µειώσει τη γραφειοκρατία, να αυξήσει την αποτελεσµατικότητα των ελέγχων και να οδηγήσει στη µείωση των ποινών και αποκλίσεων.
Καλούµαστε λοιπόν όλοι να λειτουργήσουµε σε ένα δυναµικό και µεταβαλλόµενο περιβάλλον που απαιτεί γρήγορη και αποτελεσµατική υιοθέτηση των αλλαγών που πρέπει να εφαρµόσουµε. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική 2023 – 2027, µέσα από την οποία η κυπριακή αγροτική οικονοµία θα επιδοτηθεί µε ποσό που θα ξεπερνά τα 450 εκατοµµύρια ευρώ. Το πολυδιάστατο Στρατηγικό Σχέδιο που υποβλήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας και εγκρίθηκε τον ∆εκέµβριο του 2022 περιλαµβάνει σωρεία νέων Μέτρων και Παρεµβάσεων, για τα οποία ο Οργανισµός καλείται να αναπτύξει νέες λογισµικές εφαρµογές αλλά και µε επιτυχία να ολοκληρώσει την εξέταση των αιτήσεων που θα υποβληθούν µε την προκήρυξη των νέων Μέτρων και Παρεµβάσεων. Απαιτείται ακόµα, ο Οργανισµός να συλλέξει µε επάρκεια τα δεδοµένα που χρειάζονται για την υποχρέωση της Κύπρου από το έτος 2024 να παρουσιάζει ετήσια έκθεση επιδόσεων (APR), µέσα από την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιολογεί τους στόχους που έχουν τεθεί από την Κυπριακή ∆ηµοκρατία.
Το όραµά µας για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τοµέα πραγµατοποιειται µέσα από την απόλυτη συνεργασία του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και του Οργανισµού Πληρωµών.
Ποια µέτρα βρίσκονται αυτήν τη στιγµή σε εξέλιξη µέσω του ΚΟΑΠ και των Αναδόχων του; Μπορείτε να µας δώσετε µια εικόνα για τα ποσά και τις κατηγορίες επιδοτήσεων που προσφέρονται;
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ εν συντοµία), αποτελεί την ενοποιηµένη αγροτική πολιτική των Κρατών-Μελών της Ε.Ε.. Είναι η πρώτη, πληρέστερη και πιο ολοκληρωµένη πολιτική που καθιερώθηκε και εφαρµόστηκε στην Ε.Ε.. Έχει σαφώς καθορισµένους στόχους οι οποίοι για τη νέα προγραµµατική περίοδο είναι:
• Προώθηση ανθεκτικού γεωργικού τοµέα.
• Ενισχύσεις περιβάλλοντος και δράσεις για το κλίµα.
• Ενίσχυση κοινωνικού ιστού στην ύπαιθρο.
Οι τρεις αυτοί Γενικοί Στόχοι εξειδικεύονται σε εννέα Ειδικούς στόχους που είναι:
1. ∆ιασφάλιση δίκαιου εισοδήµατος.
2. Αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
3. Ισορροπία αλυσίδας τροφίµων.
4. ∆ράση για την κλιµατική αλλαγή.
5. Περιβαλλοντική φροντίδα.
6. ∆ιατήρηση τοπίων και βιοποικιλότητας.
7. Ανανέωση των γενεών.
8. ∆υναµικές αγροτικές περιοχές.
9. Ποιότητα τροφίµων και υγεία.
Η νέα ΚΑΠ για την περίοδο 2023-2027 θα εφαρµοστεί µέσα από το νέο Στρατηγικό Σχέδιο της Κύπρου, το οποίο θα περιέχει πλήθος παρεµβάσεων για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων και οι οποίες θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Κύπρου.
Η συνολική χρηµατοδότηση της Νέας ΚΑΠ αναµένεται να ανέλθει σε περίπου €458,4 εκατ. από τα οποία τα €233,5 εκατ. αναµένεται να παρασχεθούν µέσω των Άµεσων Πληρωµών (100% ευρωπαϊκοί πόροι), περί τα €200 εκατ. µέσω της Αγροτικής Ανάπτυξης και περί τα €24,9 εκατ. µέσω τοµεακών παρεµβάσεων στον Αµπελοοινικό τοµέα, στις Κοινές Οργανώσεις Αγοράς και στη Μελισσοκοµία.
Αξίζει να σηµειωθεί πως µέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής από το 2004 έως σήµερα έχουν εισρεύσει στην κυπριακή αγροτική οικονοµία πέραν του €1,86 δις µε ποσοστό πέραν του 59% να χρηµατοδοτείται από την Ε.Ε..
Τα κονδύλια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής διοχετεύονται µέσω Μέτρων Άµεσων Πληρωµών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Κοινών Οργανώσεων Αγοράς. Η ενηµέρωση του κοινού σχετικά µε τα πιο πάνω πραγµατοποιείται από το Υπουργείο Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και από τον Κυπριακό Οργανισµό Αγροτικών Πληρωµών και τους Αναδόχους του, µέσω του διαδικτύου, του εγχώριου τύπου, των µέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ΜΜΕ. Η ενηµέρωση διενεργείται µέσω έκδοσης σχετικού έντυπου ή ηλεκτρονικού υλικού που περιλαµβάνει ανακοινώσεις, ενηµερωτικά έντυπα, εγχειρίδια των Μέτρων, έντυπα αιτήσεων, συνοδευτικό υλικό κ.ά. τα οποία αναρτώνται στις ιστοσελίδες είτε του Υπουργείου είτε του ΚΟΑΠ είτε των Αναδόχων του (Τµήµα Γεωργίας, Τµήµα ∆ασών, Υπουργείο Εσωτερικών, Υπ. Ενέργειας, Εµπορίου και Βιοµηχανίας, Κτηνιατρικές Υπηρεσίες).
Σηµαντική είναι και η ενηµερωτική εκστρατεία που λαµβάνει χώρα από τον ΚΟΑΠ και τους Αναδόχους του, για την ενηµέρωση του κοινού πριν τις προκηρύξεις των εκάστοτε Μέτρων και στην οποία οι ενδιαφερόµενοι έχουν τη δυνατότητα να ενηµερωθούν διά ζώσης για τα εφαρµοζόµενα Μέτρα, τον τρόπο υποβολής αιτήσεων και τις σχετικές απαιτήσεις των Μέτρων. Σε κάθε περίπτωση το προσωπικό του ΚΟΑΠ αλλά και των Αναδόχων του είναι στη διάθεση του κοινού για περαιτέρω πληροφόρηση σε σχέση µε τα Μέτρα που προκηρύσσονται.
Υπάρχουν προγράµµατα για νέους που δεν διαθέτουν γη, αλλά θέλουν να ασχοληθούν επαγγελµατικά µε τη γεωργία; Πόσο εφικτό είναι σήµερα για ένα νέο να ξεκινήσει καριέρα στον αγροτικό τοµέα στην Κύπρο;
Υπάρχουν εξαιρετικές προοπτικές για τους νέους αγρότες και τεράστιες ευκαιρίες επιτυχούς επαγγελµατικής σταδιοδροµίας στον τοµέα. ∆υστυχώς πολλοί νέοι δεν γνωρίζουν τα προγράµµατα στήριξης ούτε και τις δυνατότητες που προσφέρει ο τοµέας, γι’ αυτό θα αναλάβουµε την πλήρη ενηµέρωση των νέων, µε στόχο να «ανθήσει» και πάλι αυτός ο τοµέας επαγγελµατικά, βοηθώντας την αγροτική οικονοµία αλλά και την καταπολέµηση της αστυφιλίας που µαστίζει τον τόπο µας.
Η αστυφιλία επηρεάζει σηµαντικά την ενασχόληση των Κυπρίων µε τη γεωργία. Πώς θεωρείτε ότι µπορεί να αντιστραφεί αυτή η τάση και ποιοι είναι οι µεγαλύτεροι παράγοντες που αποτρέπουν τη νεολαία από το να ασχοληθεί µε τον αγροτικό τοµέα;
Όπως προαναφέρθηκε ένας από τους ειδικούς στόχους της Νέας ΚΑΠ είναι η ανανέωση των γενεών. Ήδη η Ε.Ε. µε σκοπό την ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού κόσµου στηρίζει την άσκηση γεωργίας από νεαρά άτοµα µέσω σχετικών ενισχύσεων από τις Άµεσες Πληρωµές (Καθεστώς Γεωργών Νεαρής Ηλικίας) µέσω της Ενιαίας Αίτησης Εκταρικών Επιδοτήσεων είτε µέσω Μέτρων Αγροτικής Ανάπτυξης (Ενίσχυση Πρώτης Εγκατάστασης Νέων Γεωργών) και οι ενισχύσεις αυτές διατηρούνται και στη Νέα ΚΑΠ.
Διαβάστε επίσης: Προκλήσεις, λύσεις και το οικονομικό κόστος μιας ολοένα και πιο θερμής καθημερινότητας