Θύελλα αντιδράσεων έχει ξεσηκώσει η διενέργεια μελέτης από πλευράς Υπουργείου Μεταφορών για την εφαρμογή συστήματος τιμολόγησης, τα γνωστά «διόδια», στον αυτοκινητόδρομο και στις πόλεις, διαχωρίζοντας τους πολίτες σε «υπέρμαχους» και «πολέμιους».
Συγκεκριμένα, η πρόταση για την εισαγωγή αστικών διοδίων και την καθιέρωση ζωνών χαμηλών εκπομπών στις πόλεις Λευκωσίας, Λάρνακας και Λεμεσού εμπίπτει στην Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Χερσαίων Μεταφορών με ορίζοντα το 2040, η οποία είναι ανοικτή για διαβούλευση μέχρι και τις 14/6/2024.
Σκοπός είναι ο περιορισμός της κίνησης των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων, καθώς και η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με στόχο την εξασφάλιση οικονομικών μέτρων για την προώθηση βιώσιμων μέσων μεταφοράς. Στην πρόταση γίνεται λόγος για σχέδια αξιολόγησης τελών για συγκεκριμένες υποδομές (π.χ. αυτοκινητόδρομοι) ή περιοχές (π.χ. αστικά κέντρα).
«Απολύτως σωστή» η κίνηση του Υπουργείου
Την άποψή του για το θέμα κλήθηκε να εκφράσει ο Συγκοινωνιολόγος, Λουκάς Δημητρίου, ο οποίος μιλώντας στο ΣΙΓΜΑ και την εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι» παρουσιάστηκε θετικός ως προς την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου, χαρακτηρίζοντας την κίνηση του Υπουργείου Μεταφορών ως «απολύτως σωστή».
«Η διερεύνηση της εφαρμογής πολιτικών τιμολόγησης για τη χρήση του αυτοκινήτου είναι απολύτως σωστή και ειδικά εάν θέτουμε στόχους όπως η δραστική αλλαγή συνηθειών», σημείωσε, εξηγώντας πως ένα από τα μέτρα αποθάρρυνσης της χρήσης του αυτοκινήτου είναι η τιμολόγηση και στον αυτοκινητόδρομο, αλλά κυρίως στα κέντρα των πόλεων και ακόμα περισσότερο σε Λευκωσία και Λεμεσό.
Οι δύο βασικοί στόχοι
Όπως ανέφερε, όταν εφαρμόζονται πολιτικές τιμολόγησης αυτού του είδους, δύο είναι οι βασικοί σκοποί:
Α) να αποθαρρύνει τη χρήση οχημάτων
Β) να αντλήσει πόρους από αυτούς που προτιμούν να χρησιμοποιούν τα οχήματά τους και να τα διοχετεύσει στην ανάπτυξη των μέσων μαζικής μεταφοράς όπως λεωφορεία, σε πεζόδρομους, ποδηλατόδρομους, γενικότερα σε επενδύσεις για τους πολίτες
Ο κ. Δημητρίου υπογράμμισε πως τα δύο είναι αλληλένδετα. «Δεν πάει το ένα χωρίς το άλλο», διευκρίνισε, περιγράφοντας πως μαζί με την τιμολόγηση θα πρέπει να υπάρχουν πολύ καλές υποδομές ώστε να δίνονται εναλλακτικές, επαναλαμβάνοντας, πως η όλη προσέγγιση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Αξίζει να σημειωθεί πως εκτός από τα διόδια μελετώνται επίσης, πολλά αλλά μέτρα που στοχεύουν στη μείωση της χρήσης του αυτοκινήτου και την αύξηση των δημόσιων μεταφορών όπως η αύξηση λεοφωρειολωρίδων και η επέκταση των δρομολογίων του Park & Ride σε άλλες επαρχίες.
Μέτρο «δικαιοσύνης»
Κάνοντας λόγο για «μέτρο υπέρ της δικαιοσύνης», ο κ. Δημητρίου κάλεσε ακόμη τους πολίτες να μην θεωρήσουν ένα τέτοιο μέτρο ως επιπλέον επιβάρυνση αλλά ως ένα «δίκαιο μέτρο». Εξηγώντας τι ακριβώς εννοεί, ο κ. Δημητρίου ξεκαθάρισε πως ο κόσμος ο οποίος απολαμβάνει και χρησιμοποιεί μία υποδομή κάπως πρέπει να πληρώνει για αυτή και να μην πληρώνουμε όλοι για υποδομές που δεν χρησιμοποιούμε. «Να το δούμε ως ένα μέτρο υπέρ της δικαιοσύνης», συμπλήρωσε, προσθέτοντας πως η ουσία είναι να διαβουλευθούμε εάν χρειάζεται τιμολόγηση.
«Ναι» σε τρένο, αλλά..
Ερωτηθείς για το κατά πόσο η κατασκευή σιδηροδρομικών σταθμών και η λειτουργία τρένου θα βελτίωνε την κατάσταση, ο κ. Δημητρίου δήλωσε πως τάσσεται υπέρ επί της αρχής, επισημαίνοντας, ωστόσο, πως θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς το πώς και πότε. Στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη καλλιέργειας κουλτούρας, αφού, όπως εξήγησε πριν από την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου θα πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί η ζήτηση. «Δεν είναι ναι ή όχι. Θέλει δουλειά, για να μην καταλήξουμε να βάλουμε κάτω δισεκατομμύρια για ένα μέσο που στο τέλος δεν θα χρησιμοποιεί κανείς», διεμήνυσε.
Διαφορετικό από Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Επιπρόσθετα, ο κ. Δημητρίου αναφέρθηκε στις διαφορές της πρότασης που μελετάται από το Υπουργείο Μεταφορών σε σχέση με το τι ισχύει σήμερα στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Όπως εξήγησε, στην Ελλάδα εφαρμόζεται στους εθνικούς αυτοκινητόδρομους, διευκρινίζοντας πως στην Αθήνα δεν υπάρχουν διόδια. «Υπάρχουν μόνο στην Αττική Οδό που είναι αστικός αυτοκινητόδρομος», σημείωσε. Αναφέρθηκε ακόμη στη «βινιέτα», το ηλεκτρονικό εισιτήριο που εκδίδεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία, η Τσεχία και η Ελβετία, λέγοντας πως αφορά τον τρόπο τιμολόγησης, το οποίο εφαρμόστηκε λόγω των διαμπερών κινήσεων των οχημάτων από άλλες χώρες.
Φιλόδοξοι στόχοι
Σύμφωνα πάντως, με τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, πρόκειται για μία φιλόδοξη στρατηγική από πλευράς Υπουργείου Μεταφορών που στοχεύει στην αύξηση των μετακινήσεων με τις δημόσιες συγκοινωνίες από το 3% που είναι σήμερα στο 17%, επιτυγχάνοντας αντίστοιχα μείωση στη χρήση του αυτοκινήτου κατά 14%,
Κύριος στόχος της ΣΜΠΕ είναι να εντοπιστούν οι πιθανές σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και οι εύλογες εναλλακτικές λύσεις της Εθνικής Στρατηγικής Χερσαίων Μεταφορών (ΕΣΧΜ) για την Κύπρο, και να προταθούν τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη, μείωση και όσο το δυνατόν πληρέστερη αντιστάθμιση οποιωνδήποτε σημαντικών δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την εφαρμογή του Σχεδίου.
Διαφωνούν οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές
Στην εφαρμογή διοδίων αναφέρθηκαν και τρεις υποψήφιοι ευρωβουλευτές -Ηλίας Μυριάνθους, Πέτρος Χριστοδούλου και Μαρίνος Κλεάνθους- οι οποίοι φιλοξενήθηκαν επίσης, στο στούντιο του ΣΙΓΜΑ.
Συγκεκριμένα, ο υποψήφιος Ευρωβουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως θα ήταν προτιμότερο να υπήρχαν πολιτικές που να ευνοούσαν την ανάπτυξη στην περιφέρεια, ως ανάχωμα στην αστυφιλία, γεγονός που θα συνέβαλλε και στην απάμβλυνση του κυκλοφοριακού. Διερωτήθηκε ακόμη, πως ένα τέτοιο μέτρο θα εξυπηρετούσε στην πράσινη μετάβαση. Όπως εξήγησε, το κλειδί είναι να μειωθεί η κίνηση στους δρόμους και προς αυτή την κατεύθυνση το κράτος θα έπρεπε να επικεντρωθεί σε επενδύσεις για την ανάπτυξη των δημόσιων συγκοινωνιών. Παραδέχθηκε ακόμη, πως η εφαρμογή του Park & Ride φαίνεται να αποδίδει και θα πρέπει να επεκταθεί. Παράλληλα, ο κ. Μυριάνθους ανέφερε πως λαμβάνοντας υπόψη τις μικρές αποστάσεις που υπάρχουν στην Κύπρο, το να δημιουργήσεις εισόδους με διόδια θα δημιουργούσε μεγαλύτερο πρόβλημα παρά οτιδήποτε άλλο.
«Ακόμα ένα τέχνασμα»
Κατά τη δική του τοποθέτηση, ο υποψήφιος Ευρωβουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Πέτρος Χριστοδούλου, χαρακτήρισε την πρόθεση του Υπουργείου ως «ακόμα ένα τέχνασμα» για να μπορέσουν να απομυζήσουν από τον φτωχό λαό αλλά χρήματα. Έχει πληρώσει ήδη ο κυπριακός λαός για το οδικό δίκτυο και τώρα έρχονται να επιβάλουν διόδια με το πρόσχημα της πράσινης ανάπτυξης ή της αποσυμφόρησης, σημείωσε. «Έχουμε κάνει όλα τα άλλα και έχουν αποδώσει και έμεινε αυτό;», διερωτήθηκε, ενώ αναφέρθηκε σε τομείς που θα έπρεπε, κατά την άποψή του, να τύχουν προτεραιότητας όπως οι ανανεώσιμες πηγές.
«Δεν είναι βλακεία;»
Ο υποψήφιος Ευρωβουλευτής της ΔΗΠΑ, Μαρίνος Κλεάνθους, τόνισε από την πλευρά του, πως είναι ανάγκη να μιλήσουμε και σε επίπεδο Ευρώπης, αλλά και σε τοπικό επίπεδο για την πράσινη μετάβαση. Αφού επεσήμανε πως κανείς δεν αμφισβητεί πως θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα, υπογράμμισε πως στην πράξη δεν βλέπουμε να γίνεται «με ψυχραιμία» αυτή η πράσινη μετάβαση.
Διερωτήθηκε εάν «δεν είναι βλακεία» να έχει καταργηθεί το πλαστικό καλαμάκι αλλά όχι το πλαστικό ποτήρι, λέγοντας πως κατά την άποψή του είναι. Πρόσθεσε ακόμη, πως είναι επίσης, «βλακεία» το να ερχόμαστε τώρα επίσης, στο όνομα της πράσινης μετάβασης και να βάζει η Ευρώπη πολύ φιλόδοξους στόχους για τα αυτοκίνητα, ενώ οι ίδιες οι αυτοκινητοβιομηχανίες λένε πως δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Αναφέρθηκε επίσης, και στο ότι σήμερα είναι ασύμφορο να είσαι αγρότης λόγω του ασφυκτικού πλαισίου που έχει τεθεί, οδηγώντας σε μη ανταγωνιστικά προϊόντα. Όπως είπε, δεν υπάρχει κάποιος που να μην θέλει φιλικά προς το περιβάλλον προγράμματα, ωστόσο, θα πρέπει να ενσωματώσουμε περαιτέρω την τεχνολογία, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση πολλών προβλημάτων.
Διαβάστε επίσης: Ανατροπή στη δικαστική μάχη Εισαγγελέα-Ελεγκτή: Τα ζητήματα που εγείρονται