Της Ευδοκίας Παπαδοπούλου
Ήταν Σεπτέμβριος του 2022 όταν το Υπουργικό Συμβούλιο της Κυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη εξέδιδε για πρώτη φορά διάταγμα, με το οποίο θέσπιζε τον κατώτατο μισθό και που αφορούσε όλους τους μισθωτούς εργαζομένους στην Κυπριακή Δημοκρατία, ανεξαρτήτως τομέα.
Το διάταγμα τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 2023 και προέβλεπε πως κάθε εργοδοτούμενος που εργάζεται με καθεστώς πλήρους απασχόλησης θα έπρεπε να λαμβάνει αρχικό μηνιαίο μισθό ο οποίος να ανέρχεται τουλάχιστον στα €885 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός να αυξάνεται τουλάχιστον στα €940.
Ακολούθως, με τη σκυτάλη να περνά πλέον στην Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη, ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός, αυξήθηκε, κλειδώνοντας, έπειτα από μία περίοδο εντατικών διαβουλεύσεων, στα €1.000. Συγκεκριμένα, από την 1η Ιανουαρίου του 2024, το ύψος του κατώτατου μισθού ανήλθε από €885 σε €900 (μεικτά) κατά την πρόσληψη και από €940 σε €1000, μετά από 6 μήνες πλήρους απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη.
Συντεχνίες και εργοδότες.. βαθμολογούν
Το Economy Today ζητά από τους εκπροσώπους των συντεχνιών και των εργοδοτικών οργανώσεων να αξιολογήσουν τη θέσπιση του κατώτατου μισθού περίπου ένα χρόνο μετά από την εφαρμογή του. Υπολογίζεται πως σήμερα κατώτατο μισθό λαμβάνουν γύρω στις 25.000 εργαζόμενοι.
Από την πλευρά των συνδικαλιστικών οργανώσεων, Σωτηρούλα Χαραλάμπους (ΠΕΟ), Ανδρέας Μάτσας (ΣΕΚ) και Πρόδρομος Χριστοφή (ΙΣΟΤΗΤΑ) ανοίγουν τα χαρτιά τους, δίνοντας τις δικές τους εκτιμήσεις ως προς το πώς το μέτρο επηρέασε την αγορά εργασίας. Παράλληλα, σχολιάζουν την αύξηση του ποσού και απαντούν για το κατά πόσο θεωρούν πως θα συμβάλει ενισχυτικά ως προς την προσέλκυση περισσότερων ατόμων στην αγορά εργασίας ή εάν θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις. Στο εργοδοτικό στρατόπεδο, από την άλλη, οι Μάριος Τσιακκής και Μιχάλης Αντωνίου, από ΚΕΒΕ και ΟΕΒ, αντίστοιχα, δίνουν τη δική τους ερμηνεία και εξηγούν γιατί είναι ακόμη επιφυλακτικοί, ενώ εκφράζουν ανοικτά τους προβληματισμούς τους.
Σημειώνεται πως στο τεύχος Φεβρουαρίου που κυκλοφορεί, το Economy Today ανοίγει το μεγάλο κεφάλαιο της «Αγοράς Εργασίας» και φιλοξενεί εκτενείς συνεντεύξεις των εκπροσώπων του συνδικαλιστικού κινήματος και των εργοδοτικών οργανώσεων, καθώς και των επιχειρηματικών συνδέσμων.
Θετικό πρόσημο από τις συντεχνίες, με περιθώρια βελτίωσης
Α. Μάτσας: Βελτίωσε την αγορά εργασίας ο κατώτατος
«Η θέσπιση, η εφαρμογή και η βελτίωση του ύψους του κατώτατου μισθού αποτελούν μία σημαντική και θετική εξέλιξη στη βελτίωση της αγοράς εργασίας, στη δημιουργία καλύτερων συνθηκών απασχόλησης, στο πλαίσιο της προώθησης της ποιότητας και της αξιοπρέπειας, όπως βέβαια και στη μείωση του αθέμιτου ανταγωνισμού, τόσο ανάμεσα σε εργαζόμενους, όσο και ανάμεσα σε επιχειρήσεις», αναφέρει ο Γενικός Γραμματέας της Συνομοσπονδίας Εργαζόμενων Κύπρου (ΣΕΚ), Ανδρέας Μάτσας.
Επισημαίνει ακόμη, πως «η πρώτη αξιολόγηση του μέτρου αυτού, δεν είχε οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις, καθώς δεν αποτέλεσε τροχοπέδη στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων και της οικονομίας, όπως και δεν αύξησε την ανεργία αλλά τουναντίον, καταγράφηκε αύξηση στην απασχόληση».
Κλείνει μερικώς την ψαλίδα όμως υπάρχουν εκκρεμότητες
Παράλληλα, ο κ. Μάτσας τονίζει πως «λειτούργησε θετικά στην ενίσχυση των μισθών σε εργαζόμενους χωρίς την κάλυψη συλλογικής σύμβασης, στη μείωση της επιβάρυνσης από τις έντονες πληθωριστικές τάσεις και την ακρίβεια, ενώ έθεσε τις βάσεις για προώθηση της πολιτικής που αφορά την επέκταση του θεσμού των συλλογικών συμβάσεων, μειώνοντας, έστω και μερικώς, το τεράστιο χάσμα αμοιβών, στη βάση του γεγονότος ότι, η πλειοψηφία των επωφελούμενων εργαζόμενων, λάμβανε μέχρι και πριν από ένα περίπου χρόνο, μισθούς πολύ πιο κάτω από την αρχική οριοθέτηση του κατώτατου μισθού».
Εντούτοις, συμπληρώνει πως αυτό που θα πρέπει να ρυθμιστεί κατά το επόμενο χρονικό διάστημα, είναι η ωριαία απόδοσή του έτσι ώστε, όπως σημειώνει, «να διασφαλίσουμε την ομαλή και ομοιόμορφη εφαρμογή του».
Σ. Χαραλάμπους: Πέτυχε ο κατώτατος
Η Γενική Γραμματέας της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδία (ΠΕΟ) εστιάζει στο ότι κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για την εισαγωγή του κατώτατου μισθού, σταθερό επαναλαμβανόμενο επιχείρημα των εργοδοτικών συνδέσμων ήταν το επιχείρημα ότι η εισαγωγή του θα οδηγούσε σε αύξηση της ανεργίας, σε μη πρόσληψη νέων και σε μύρια άλλα κακά.
«Τίποτα από όλη αυτή την κινδυνολογία δεν επαληθεύτηκε», υπογραμμίζει, και «δεν θεωρούμε ότι θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στις δυνατότητες ένταξης στην εργασία από την πρόσφατη αναπροσαρμογή του διατάγματος για τον κατώτατο μισθό».
Λείπουν ακόμη ΑΤΑ και ωριαία απόδοση
Όπως σημειώνει, «αν έχει κάτι που πρέπει να επισημάνουμε για το νέο διάταγμα για τον κατώτατο μισθό είναι ότι η κυβέρνηση δυστυχώς δεν προχώρησε να διορθώσει κάποια εμφανή προβλήματα του διατάγματος, όπως για παράδειγμα η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού και η ωριαία απόδοσή του».
«Ούτε και κάλυψε», προσθέτει «με τον νέο κατώτατο μισθό τη διάβρωση που είχε ο κατώτατος μισθός λόγω του πληθωρισμού».
Διαμηνύει δε, πως η ΠΕΟ θεωρεί αναγκαίο να υπάρξουν αλλαγές στον κατώτατο μισθό έτσι που να λειτουργεί ως πλαίσιο αξιοπρεπούς μισθού και βασικών όρων απασχόλησης για το πιο ευάλωτο κομμάτι των εργαζόμενων, αυτών που δεν καλύπτονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.
Π. Χριστοφή: Πιο ελκυστική η εργασία λόγω κατώτατου
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, το ποσοστό ανέργων από τον Δεκέμβριο του 2022 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023 μειώθηκε κατά 15,3%, λέει ο Πρόεδρος της Παγκύπριας Συντεχνίας Ισότητα. Όπως σημειώνει ο Πρόδρομος Χριστοφή, αυτή η μείωση μπορεί να είναι αποτέλεσμα και της θέσπισης κατώτατου μισθού.
«Πιστεύω ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού κατέστησε την εργασία πιο ελκυστική για άνεργους και για άτομα που δεν δήλωναν την εργασία τους», επισημαίνει, προσθέτοντας πως θεωρεί ότι η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των χαμηλόμισθων δίνει ώθηση στην κατανάλωση με θετικές επιδράσεις στην αγορά.
«Ταυτόχρονα», τονίζει, «μειώνει τις εισοδηματικές ανισότητες και συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή».
Επιφυλακτική η εργοδοτική πλευρά
Μ. Τσιακκής: Δεν βοήθησε να μπει νέο δυναμικό στην αγορά εργασίας
Η θέσπιση του κατώτατου μισθού μπορεί να πει κάποιος ότι επέφερε περισσότερη διαφάνεια και ισονομία αναφορικά με τον ελάχιστο μισθό που πρέπει να καταβάλλει κάθε εργοδότης όταν προσλαμβάνει κάποιο εργαζόμενο στην αρχική βαθμίδα, σημειώνει ο Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής.
«Δεν θεωρώ ωστόσο ότι βοήθησε στο να μπει νέο αδρανές ντόπιο εργατικό δυναμικό στην αγορά εργασίας για τον απλούστατο λόγω του ότι δεν υπάρχει αυτό το δυναμικό», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, εξηγεί πως σίγουρα ο νέος Εθνικός Κατώτατος Μισθός κάνει την Κύπρο πιο ελκυστική στην προσέλκυση υπηκόων από Τρίτες Χώρες σε σχέση με προηγουμένως, ενώ εκφράζει την εκτίμηση ότι θα επηρεάσει κυρίως τις επιχειρήσεις που απασχολούν μεγάλο αριθμό εργαζόμενων σε αυτή την κλίμακα.
Δεν αποκλείεται «ντόμινο» αυξήσεων
Η αύξηση από €940 στα €1000 ευρώ/μήνα ισοδυναμεί με μια αύξηση της τάξης των €900 ετησίως ανά εργαζόμενο (κόστος εργοδότη) η οποία δεν μπορεί να θεωρείται αμελητέα, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις με πολλούς εργαζόμενους, τονίζει ο κ. Τσιακκής.
Προειδοποιεί δε, πως είναι πιθανό να προκαλέσει αλυσιδωτές αυξήσεις στους μισθούς των υπόλοιπων εργαζόμενων στις επιχειρήσεις αυτές. «Το πώς θα εξελιχθεί η επόμενη μέρα με τη θεσμοθέτηση του κατώτατου μισθού, θα περιμένουμε να το δούμε σε συνάρτηση και με την πορεία της οικονομίας το 2024».
Μ. Αντωνίου: Σοβαρός προβληματισμός για το ύψος του κατώτατου
«Ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου του 2023, παρά τις θέσεις της ΟΕΒ για μη νομοθετική ρύθμιση των μισθών εισδοχής στην αγορά εργασίας», περιγράφει ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου.
Όπως υπογραμμίζει, η εφαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του εργατικού κόστους, σε μια περίοδο κατά την οποία τόσο οι επιχειρήσεις όσο και η οικονομία καταβάλλουν προσπάθειες για σταθεροποίηση του πληθωρισμού.
«Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία και δημόσιες δηλώσεις κρατικών αξιωματούχων, η εισαγωγή του ΕΚΜ επηρέασε δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους», σημειώνει, προσθέτοντας πως «σημαντική αναμένεται να είναι η αύξηση στους μισθούς και άλλων εργαζόμενων, που βρίσκονται κοντά στο ύψος του ΕΚΜ, ως αποτέλεσμα του ντόμινο που πιέζει τις απολαβές εργαζόμενων με περισσότερα χρόνια υπηρεσίας προς τα πάνω».
Υπάρχει σοβαρός προβληματισμός για το ύψος του ΕΚΜ που ισχύει από 1/1/2024, τονίζει ο κ. Αντωνίου, καθώς, όπως εξηγεί, «έχει καθοριστεί αισθητά πιο ψηλά από ό,τι δικαιολογούν οι περιστάσεις».
Καλεί για impact analysis
Ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ υποδεικνύει πως κρίνεται αναγκαία η διενέργεια μελέτης επιπτώσεων (impact analysis), αφού, όπως επισημαίνει, είναι κάτι το οποίο δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, ώστε να ανιχνευθεί το πραγματικό κόστος και να εντοπιστούν προβλήματα που ενδεχομένως προκύπτουν σε κατηγορίες οικονομικών δραστηριοτήτων ή επαγγελματικών ειδικοτήτων.
Διαβάστε επίσης: Ασφάλειες και φυσικές καταστροφές: Οι επιλογές, οι τιμές και η εικόνα στην Κύπρο