Του Άγγελου Αγγελοδήμου
2023!
Μια χρονιά πλούσια σε γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την οικονομική πραγματικότητα της χώρας μας. Από τα πρόσφατα Cyprus Confidential, στην έξοδο της χώρας μας αλλά και των δυο μεγάλων τραπεζών από την κατηγορία «σκουπίδια» μετά από 11 χρόνια, στο δυναμικό μπάσιμο της Eurobank στην Ελληνική, την απώλεια των Ισραηλινών τουριστών εξαιτίας του πολέμου και την υιοθέτηση εθνικού κατώτατου μισθού, η Κύπρος κατέγραψε σημαντικούς σταθμούς από πλευράς της οικονομίας. Ας δούμε τα 10 συν 1 γεγονότα που σημάδεψαν το 2023.
Εθνικός Κατώτατος Μισθός
Να ξεκινήσουμε από το πρώτο χρονικά σημαντικό γεγονός της χρονιάς. Αν και η νομοθεσία ψηφίστηκε το 2022, ο εθνικός κατώτατος μισθός εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο την 1.1.2023. Με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου ο εθνικός κατώτατος μισθός ορίστηκε στα 940 ευρώ, ενώ για τους πρώτους έξι μήνες απασχόλησης ανέρχεται στα 885 ευρώ. Ο τότε υπουργός Εργασίας Κυριάκος Κούσιος, μετά την έκδοση του διατάγματος είχε κάνει λόγο για ιστορική μέρα, τόσο για το υπουργείο όσο και για το κοινωνικό κράτος. Στόχος, είχε σημειώσει ο κ. Κούσιος, είναι ο κάθε συμπολίτης μας να μπορεί να αμείβεται με εθνικό κατώτατο μισθό στην αρχή της επαγγελματικής του πορείας.
Από τη θεσμοθέτηση του εθνικού κατώτατου μισθού επωφελούνται περίπου 40 χιλιάδες χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι. Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένες εξαιρέσεις. Κατ’ αρχήν όσον αφορά στα επαγγέλματα, εξαιρούνται η γεωργοκτηνοτροφία, οι οικιακοί βοηθοί και η ναυτιλία. Επίσης εξαιρούνται όσοι τυγχάνουν ευνοϊκότερης μεταχείρησης μέσα από σύμβαση ή άλλο διάταγμα. Αν προκύπτουν καλύτερα οφέλη από διάταγμα, με κανένα τρόπο τα οφέλη αυτά δεν επηρεάζονται.
Επίσης υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις όταν πρόκειται για κατάρτιση ή εκπαίδευση για απόκτηση πτυχίου, ενώ μετά από συμφωνία εργοδότη και εργοδοτούμενου μπορεί να υπάρξει αποκοπή 15% για σίτιση και 10% για στέγαση. Το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων είναι επιφορτισμένο με τον έλεγχο και την πιστή εφαρμογή του Διατάγματος.
Πλαίσιο εκποιήσεων
Η Βουλή, προς το τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου, υπερψήφισε ένα πακέτο νομοσχεδίων και προτάσεων νόμου με το οποίο ρυθμίζεται το πλαίσιο των εκποιήσεων και προστατεύονται σε μεγάλο βαθμό οι δανειολήπτες. Πρόκειται για πολύ σημαντική εξέλιξη που προήλθε μετά από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις και την οποία χαιρέτισε με πλήρη ικανοποίηση το Υπουργείο Οικονομικών.
Αναλυτικότερα, ψηφίστηκε νόμος που έχει ως στόχο τον ορισμό από το Ανώτατο Δικαστήριο αριθμού δικαστών για σκοπούς εκδίκασης υποθέσεων δανείων για κύρια κατοικία ύψους μέχρι €350.000. Ψηφίστηκε επίσης νόμος αναφορικά με τις αρμοδιότητες του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως και έχει ως στόχο μεταξύ άλλων να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της υφιστάμενης αρμοδιότητας του χρηματοοικονομικού επιτρόπου για διορισμό διαμεσολαβητή για σκοπούς αναδιάρθρωσης πιστωτικής διευκόλυνσης. Ο επίτροπος θα μεσολαβεί για πιστωτική διευκόλυνση που εξασφαλίζεται με κύρια κατοικία ή επαγγελματική στέγη ή τερματισμένη πιστωτική διευκόλυνση με ανώτατο όριο εκτιμημένης αξίας του ακινήτου τις €350.000 σε περίπτωση κύριας κατοικίας και τις €750.000 σε περίπτωση επαγγελματικής στέγης. Υπέρ ψήφισαν 38 βουλευτές ενώ υπήρξαν 15 αποχές.
Περαιτέρω εγκρίθηκαν δύο προτάσεις νόμου από τα συμπολιτευόμενα κόμματα ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ, με τις οποίες ρυθμίζεται το δικαίωμα του οφειλέτη για υποβολή παραπόνου κατά αδειοδοτημένων ιδρυμάτων στον χρηματοοικονομικό επίτροπο για κύρια κατοικία. Με αυτές προνοείται ότι εφόσον δικαιωθεί από τον χρηματοοικονομικό επίτροπο ο δανειολήπτης, η διαδικασία εκποίησης του ακινήτου του αναστέλλεται μέχρι να δικαιωθεί από το δικαστήριο. Παράλληλα εγκρίθηκαν ομόφωνα έξι νόμοι που διευρύνουν τον ορισμό του όρου «αναδιάρθρωση» για να περιλαμβάνει και τη διάθεση και μεταβίβαση ακίνητης ιδιοκτησίας προς την Κυπριακή Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων Λτδ στο πλαίσιο εφαρμογής του σχεδίου «Ενοίκιο Έναντι Δόσης».
Δημιουργία e-kalathi
Η δημιουργία του e-kalathi πέρασε από χίλια μύρια κύματα μέχρι να γίνει κατορθωτή η ψήφισή του από τη Βουλή. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα, όπου οι υπεραγορές θα βάζουν καθημερινά τις τιμές ενός αριθμού προϊόντων. Ο καταναλωτής θα ετοιμάζει τη λίστα του και το e kalathi θα του βγάζει την πιο φθηνή υπεραγορά βάσει της λίστας που ετοίμασε ο καταναλωτής. Όπως έχει λεχθεί, το e kalathi δεν θα κτυπήσει την ακρίβεια, την αισχροκέρδεια και τον πληθωρισμό, αλλά θα προάγει τη διαφάνεια και τα συμφέροντα των καταναλωτών, ενώ ενδεχομένως θα ενισχύσει και τον ανταγωνισμό μεταξύ των υπεραγορών.
Ειδικότερα, η ολομέλεια με 32 ψήφους υπέρ ενέκρινε το νομοσχέδιο για τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-kalathi, που αφορά στη ρύθμιση της διαδικασίας συλλογής και καταγραφής των τιμών λιανικής πώλησης συγκεκριμένων καταναλωτικών προϊόντων από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, καθώς και της διαδικασίας παροχής στον καταναλωτή συνεχούς πληροφόρησης για τις τιμές των σχετικών αγαθών.
Με βάση το ν/σ και τις τροποποιήσεις που επήλθαν, αυξάνεται ο ελάχιστος ετήσιος κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων, η πραγματοποίηση του οποίου καθορίζει κατά πόσο η υπεραγορά υποχρεούται να υποβάλει τιμές πώλησης προϊόντων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, από €2 εκατομμύρια σε €5 εκ. και προστίθεται ο ορισμός του όρου «κωδικός προϊόντος», ώστε να διασαφηνιστεί ότι η σύγκριση θα γίνεται στη βάση αυτού.
Το Υπουργείο Εμπορίου διαβεβαίωσε ότι οι διαδικασίες ετοιμασίας της Ψηφιακής Πλατφόρμας «e-kalathi» «θα προωθηθούν τάχιστα από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, έτσι ώστε να τεθεί σε ισχύ το πρώτο εξάμηνο του 2024».
Η άνοδος και η πτώση του πληθωρισμού
Η εκτίναξη του πληθωρισμού στα ύψη, όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ήταν ο κυριότερος λόγος που οδήγησε τις Κεντρικές Τράπεζες (ειδικότερα τη Fed και την ΕΚΤ) σε συνεχόμενες αυξήσεις των επιτοκίων. Στόχος κυρίως της ΕΚΤ ήταν να επαναφέρει τον πληθωρισμό στον στόχο του 2%, πράγμα που μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει, εξού και τα επιτόκια, αν και σταμάτησαν να αυξάνονται, εντούτοις παραμένουν σε ψηλά επίπεδα.
Για να επανέλθουμε στα της Κύπρου, να υπενθυμίσουμε ότι ο πληθωρισμός ανήλθε σε ιστορικό υψηλό επίπεδο στην Κύπρο τον Ιούλιο του 2022, όταν κατέγραψε αύξηση 10,86%.
Ένα περίπου χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 2023, ο πληθωρισμός υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 25 μηνών και διαμορφώθηκε στο 1,9%, σε ετήσια βάση, λόγω κυρίως της μείωσης των τιμών τροφίμων. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) και κατ΄ επέκταση ο πληθωρισμός μειώθηκε τον Ιούνιο του 2023 κατά 0,34 μονάδες και έφτασε στις 114,38 μονάδες, σε σύγκριση με 114,72 μονάδες τον Μάιο του 2023. Ο πληθωρισμός τον Ιούνιο του 2023 αυξήθηκε με ρυθμό 1,9%, σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2022. Αυτό ήταν το χαμηλότερο ποσοστό πληθωρισμού από τον Μάιο του 2021.
Η διαμόρφωση του πληθωρισμού τον Ιούνιο του 2023 στο 1,9% θέτει τον πληθωρισμό στην Κύπρο στον στόχο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την Ευρωζώνη δηλαδή ο πληθωρισμός να βρίσκεται κοντά και κάτω του 2%.
Επιτόκια: Δέκα συνεχόμενες αυξήσεις από ΕΚΤ
Τον περασμένο Σεπτέμβριο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια στην Ευρωζώνη για δέκατη συνεχόμενη φορά, πραγματοποιώντας την επιθετικότερη εκστρατεία σύσφιγξης στην ιστορία της, σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει την αύξηση του πληθωρισμού. Την ίδια ώρα, η ΕΚΤ έστελνε σήμα ότι η συγκεκριμένη αύξηση ενδεχομένως να ήταν και η τελευταία, αν και τόνισε ότι τα επιτόκια θα διατηρηθούν υψηλά για μεγάλο διάστημα.
Αναλυτικότερα, τον Σεπτέμβριο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αύξησε τα βασικά επιτόκιά της κατά 25 μονάδες βάσης, για δέκατη συνεχόμενη φορά, με το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων να διαμορφώνεται στο 4%, αλλά είχε στείλει σήμα ότι πιθανόν κλείνει ο ανοδικός κύκλος τους. Η ΕΚΤ τόνισε ότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται πάλι να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη για το 2023 στο 5,6% και το 2024 στο 3,2% κυρίως λόγω της ανοδικής πορείας των τιμών ενέργειας. Οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν γίνει πιο αυστηρές, περιορίζοντας όλο και περισσότερο τη ζήτηση, σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα και για τον λόγο αυτό αναθεωρήθηκε προς τα κάτω η πρόβλεψη για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη στο 0,7% για το 2023 και 1% το 2024.
Η Κύπρος «εκτός σκουπιδιών» μετά από 11 χρόνια
Ακόμα και ιστορικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το 2023 για την κυπριακή οικονομία, καθώς ο οίκος αξιολόγησης Moody’s αναβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, εντάσσοντας τη χώρα μετά από 11 χρόνια ξανά στην επενδυτική βαθμίδα. Υπενθυμίζεται ότι το 2012, ο οίκος αξιολόγησης Moody’s είχε κατατάξει πρώτος την κυπριακή οικονομία στην κατηγορία «σκουπίδια», ενώ είχαν ακολουθήσει και οι υπόλοιποι οίκοι την ίδια αξιολόγηση λόγω της δυσχερούς κατάστασης που βρισκόταν τότε η οικονομία. Έκτοτε, οι υπόλοιποι οίκοι αξιολόγησης είχαν επαναφέρει την κυπριακή οικονομία στην επενδυτική βαθμίδα και ο μόνος που δεν το είχε πράξει ήταν ο οίκος αξιολόγησης Moody’s. Οι μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις της Κύπρου αναβαθμίστηκαν σε Baa2 από Ba1.
Ο Moody’s αναμένει ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,3% το 2023 και 2,8% το 2024. Επιπλέον, ο Moody’s αναμένει ότι η Κύπρος θα αναπτυχθεί κατά μέσο όρο 3,2% το 2025 έως το 2027 στο πλαίσιο σημαντικών εν εξελίξει έργων άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI), καθώς και επενδύσεων στο πλαίσιο της NGEU.
Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, οι προοπτικές μιας ταχύτερης από την αναμενόμενη βελτίωση των δημοσιονομικών μετρήσεων και του χρέους θα ασκούσαν ανοδική πίεση στην αξιολόγηση. Από την άλλη η πτωτική πίεση στην αξιολόγηση θα προέλθει από τις προοπτικές ουσιαστικά ασθενέστερων οικονομικών επιδόσεων από ό,τι προβλέπει επί του παρόντος, αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης.
Έπιασαν την επενδυτική βαθμίδα Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική
Μετά την αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας και την κατάταξή της σε επενδυτική βαθμίδα, ο οίκος Moody’s προχώρησε σε αναβάθμιση των αξιολογήσεων των δύο μεγαλύτερων κυπριακών τραπεζών, επαναφέροντάς τις σε επενδυτική βαθμίδα μετά από σχεδόν 12 χρόνια.
Ο οίκος αξιολόγησης προχώρησε σε αναβάθμιση των αξιολογήσεων της Τράπεζας Κύπρου και της Ελληνικής τράπεζας, περιλαμβανομένων και των μακροπρόθεσμων αξιολογήσεων καταθέσεων κατά μία βαθμίδα από το Ba1 σε Baa3. Παράλληλα, ο οίκος διατήρησε την προοπτική σε θετική και για τις δύο τράπεζες.
«Ο κύριος λόγος της αναβάθμισης είναι η συνεχιζόμενη ανθεκτικότητα της κυπριακής οικονομίας και των πιστωτικών συνθηκών, οι οποίες οδηγούν σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τις κυπριακές τράπεζες», ανέφερε ο Moody’s σε ανακοίνωσή του.
Η αναβάθμιση εμπερικλείει επίσης τις συνεχιζόμενες βελτιώσεις στα προφίλ φερεγγυότητας τής κάθε τράπεζας, την περαιτέρω σταδιακή βελτίωση στην ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού και στα κεφαλαιακά μεγέθη, καθώς και τη σημαντική ενίσχυση της κερδοφορίας των δύο τραπεζών, σημειώνουν οι Moody’s.
Η θετική προοπτική αντανακλά την προσδοκία του οίκου «ότι οι δύο τράπεζες θα διατηρήσουν στέρεη κερδοφορία και κεφαλαιακά μεγέθη και θα συνεχίσουν τη μείωση των παλαιών κινδύνων ενεργητικού τους, αντισταθμίζοντας τα όποια νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) που θα προκύψουν από το περιβάλλον των υψηλότερων επιτοκίων και του ακόμη υψηλού πληθωρισμού».
Στα δίκτυα της Eurobank η Ελληνική
Δυναμικό μπάσιμο με στόχο τον πλειοψηφικό έλεγχο της Ελληνικής τράπεζας πραγματοποίησε μέσα στο 2023 η Eurobank. Συγκεκριμένα, μέσα από τρεις αλλεπάλληλες κινήσεις η Eurobank φαίνεται να σφραγίζει στην Ελληνική ένα ποσοστό της τάξης του 55%. Ειδικότερα, η Eurobank είχε συμφωνήσει στην αγορά ακόμα 17,3% των μετοχών της Ελληνικής τράπεζας εφαρμόζοντας με αυτόν το τρόπο το πλάνο της για εξαγορά της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας στην Κύπρο. Σύμφωνα με πληροφορίες που είχε δημοσιεύσει το Economy Today, η Eurobank είχε συμφωνήσει στην αγορά των μετοχών της Poppy Sarl, εταιρεία η οποία είναι διαχειριστής της Pimco. Μέχρι τότε, η Eurobank κατείχε το 29,2% του μετοχικού κεφαλαίου της Ελληνικής τράπεζας και με τις νέες κινήσεις το ποσοστό της ανήλθε στο 46,5% των συνολικών μετοχών.
Στις 7 Ιουλίου του 2023, ο Σταύρος Ιωάννου αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος και επικεφαλής των διεθνών δραστηριοτήτων της Eurobank επεσήμανε ότι η Eurobank θέλει κάποια στιγμή να έχει τον πλήρη έλεγχο της Ελληνικής στην Κύπρο.
Ακολούθως, η Eurobank αύξησε τη συμμετοχή της στην Ελληνική στο 48,1%, αφού ανακοίνωσε ότι συμφώνησε με την Senvest Management LLC για απόκτηση μεριδίου 1,6% στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικής. Η συμφωνία είχε ανακοινωθεί δύο μέρες μετά τη συμφωνία με την Pimco για απόκτηση 17,3% στη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Κύπρου.
Σε μια τρίτη κίνηση, ανακοινώθηκε ότι η Wargaming είχε συμφωνήσει την πώληση προς την Eurobank ολόκληρου του ποσοστού (6,8% ή 28.023.767 μετοχές) που κατείχε στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικής τράπεζας, έναντι €65,9 εκατ. (€2,35 ανά μετοχή). Ταυτόχρονα ταμεία συνταξιοδοτικών παροχών της ανώτατης διεύθυνσης της Wargaming επίσης συμφώνησαν την πώληση ολόκληρου του ποσοστού μετοχών της Ελληνικής τράπεζας που κατέχουν (0,4% ή 1.686.245 μετοχές) έναντι €4,0 εκατ. (€2,35 ανά μετοχή) με τους ίδιους λοιπούς όρους.
Στους ρυθμούς των Cyprus Confidential
Αρκετός ντόρος προκλήθηκε εντός και εκτός Κύπρου μετά και την κυκλοφορία των εγγράφων που αφορούσαν στις αποκαλύψεις με την επωνυμία Cyprus Confidential. Το πρότζεκτ ήταν προϊόν έρευνας του ICIJ (Διεθνής Κοινοπραξία Διερευνητικών Δημοσιογράφων) και αφορούσε τη ρωσική επιρροή στο νησί και τον ρόλο διάφορων παραγόντων στη διακίνηση ρωσικού πλούτου και κεφαλαίων.
Η έρευνα αποκαλύπτει πώς οι χρηματοπιστωτικές εταιρείες στην Κύπρο βοήθησαν Ρώσους ολιγάρχες και δισεκατομμυριούχους να προστατεύσουν τον πλούτο τους για χρόνια - μεταξύ άλλων από οικονομικές κυρώσεις.
«Δεν είναι μυστικό ότι Ρώσοι ολιγάρχες και δισεκατομμυριούχοι έχουν διαρθρώσει εδώ και καιρό τις επενδύσεις τους μέσω της Κύπρου, απολαμβάνοντας έναν ελκυστικό φορολογικό συντελεστή, το εταιρικό απόρρητο (οι πληροφορίες για τους τελικούς δικαιούχους εταιρειών δεν είναι διαθέσιμες στο κοινό) και μέχρι πρόσφατα, ένα πρόγραμμα «χρυσής βίζας» που έδινε σε πολίτες τρίτων χωρών την κυπριακή υπηκοότητα εάν αγόραζαν ακίνητα στην Κύπρο».
Αλλά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, ο πλούτος που οι Κύπριοι πάροχοι Υπεράκτιων υπηρεσιών βοήθησαν προσεκτικά να οικοδομήσουν τούς κάποτε λαμπερούς πελάτες τους έχει γίνει στόχος για τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο που προσπαθούν να αποδυναμώσουν το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Για να διερευνήσει τα έγγραφα η ICIJ συγκέντρωσε και συντόνισε έναν διεθνή συνασπισμό 69 εταίρων μέσων ενημέρωσης (συμπεριλαμβανομένου του ICIJ) σε 54 χώρες και μία επικράτεια. Περισσότεροι από 270 δημοσιογράφοι συμμετείχαν στη συνεργασία, η οποία διήρκεσε οκτώ μήνες. Η ICIJ πραγματοποίησε εκτεταμένες εκπαιδευτικές συνεδρίες για συνεργάτες σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας ICIJ για την εξερεύνηση, την εξόρυξη και την καλύτερη κατανόηση των αρχείων.
Τα αρχεία που διέρρευσαν περιλαμβάνουν διαγράμματα δομής εταιρειών, αιτήσεις τραπεζικών λογαριασμών, τεκμηρίωση «KYC», έντυπα φορολογικών δηλώσεων, πιστοποιητικά εταιρικού μητρώου και ανταλλαγές email. Αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για τις επενδύσεις που πραγματοποιούν Ρώσοι ολιγάρχες που έχουν υποστεί κυρώσεις, χρησιμοποιώντας κυπριακές εταιρείες και καταπιστεύματα για να πλουτίσουν τους εαυτούς τους, τους επιχειρηματικούς εταίρους τους και τις οικογένειές τους — ενισχύοντας τη δύναμη του Πούτιν στη διαδικασία.
Η απάντηση της κυβέρνησης
Απαντώντας σε ερωτήσεις του ICIJ, εκπρόσωπος της κυβέρνησης είπε ότι «από το 2013, η Κύπρος έχει καταβάλει επίμονες προσπάθειες και έχει καταφέρει να σταθεροποιήσει τον Τραπεζικό της τομέα και να καταστεί κορυφαία δικαιοδοσία τόσο για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος όσο και για την επιβολή κυρώσεων».
Επιπρόσθετα, επισήμανε ότι η χώρα διαθέτει σήμερα «ένα ισχυρό πλαίσιο και ο Τραπεζικός μας τομέας εφαρμόζει ένα από τα πιο αυστηρά ρυθμιστικά πλαίσια διεθνώς», μια άποψη που υποστηρίζεται, όπως ανέφερε, από τις αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2015 για την οικονομία και τον Χρηματοπιστωτικό τομέα της Κύπρου, αλλά και από μία αξιολόγηση του 2022 από την κύρια συμβουλευτική ομάδα του Συμβουλίου του Ευρώπης για θέματα καταπολέμησης ξεπλύματος βρόμικου χρήματος. Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, επικαλείται παράλληλα και πολλές αξιολογήσεις του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης και μίας που δημοσιεύθηκε πέρσι και η οποία διαπίστωνε ότι ο «παραδοσιακός Τραπεζικός τομέας της Κύπρου είναι σημαντικά λιγότερο ευάλωτος στο ξέπλυμα χρήματος από ό,τι πριν από λίγα χρόνια».
Όπως αναφέρει η έρευνα, ο εκπρόσωπος, τον οποίο δεν κατονομάζει, σημείωσε επίσης πως η Κύπρος κατατάσσεται πλέον στο «top 25%» της διεθνούς κατάταξης για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ενώ το τραπεζικό σύστημα έχει «απομοχλευθεί σημαντικά», μειώνοντας την έκθεση στις ρωσικές καταθέσεις, οι οποίες στο τέλος του 2021 ανέρχονταν μόνο στο 4% περίπου των συνολικών καταθέσεων.
Οι αναφορές σε Αναστασιάδη
Το δημοσίευμα συνεχίζει αναφέροντας «χαρακτηριστική η περίπτωση του Νίκου Αναστασιάδη». Ένας δικηγόρος που παρείχε υπηρεσίες offshore και προσέλκυε Ρώσους πελάτες, ενώ υπηρέτησε ως πρόεδρος της Κύπρου από το 2013 έως τις αρχές του 2023. Μια έρευνα του 2019 από τον συνεργάτη μέσων ενημέρωσης της ICIJ, OCCRP, διαπίστωσε ότι πριν αναλάβει ο Αναστασιάδης, εταίροι στο δικηγορικό του γραφείο υπηρέτησαν ως αξιωματούχοι σε offshore που συνδέονται με ύποπτες δραστηριότητες νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων συμφωνιών που συνδέονται με συμμάχους του Πούτιν. Με την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Αναστασιάδης άφησε την εταιρεία στις δύο του κόρες και άλλους συνεργάτες και ταξίδεψε στη Μόσχα, όπου συναντήθηκε με τον Πούτιν και εξασφάλισε συμφωνίες που προωθούσαν στενότερους οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς δεσμούς.
Αυτοί που «βοήθησαν»
Η έρευνα της Κοινοπραξίας στη συνέχεια κάνει αναφορά στην PwC. Όπως λέει το ρεπορτάζ, η έρευνα επικεντρώνεται στο πώς η PwC βοήθησε τον Alexey Mordashov, έναν από τους πλουσιότερους βιομηχάνους της Ρωσίας, να μεταφέρει μια επένδυση ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το όνομά του σε μια προσπάθεια να αποφύγει τις κυρώσεις της Ε.Ε.. Όπως δήλωσε τον Νοέμβριο στο ICIJ αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών, το υπουργείο είναι ενήμερο για την υπόθεση με τις μεταβιβάσεις μετοχών και βρίσκεται σε εξέλιξη ποινική έρευνα.
Ο πόλεμος και η απώλεια των Ισραηλινών τουριστών
Μετά την απώλεια των Ρώσων, ο κυπριακός τουρισμός δέχτηκε ακόμα ένα πλήγμα με τον πόλεμο στη Γάζα και την απώλεια και της ισραηλινής αγοράς, από τις μεγαλύτερες όπως εξελίχθηκε τα τελευταία χρόνια, για την Κύπρο. Σε αρμόδια υπουργεία και φορείς επικρατεί προβληματισμός από τη συγκεκριμένη εξέλιξη και ιδιαίτερα στο ενδεχόμενο ο πόλεμος να παραταθεί και να επηρεάσει και την επόμενη σεζόν.
Αναφερόμενος στο Ισραήλ, ο υφυπουργός Τουρισμού Κώστας Κουμής σημείωσε ότι πρόκειται για μια ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά για την Κύπρο τα τελευταία χρόνια. Πέρσι οι τουρίστες από το Ισραήλ ξεπέρασαν τις 400.000, με αποτέλεσμα να θεωρείται πλέον μια από τις βασικότερες αγορές για την Κύπρο.
Αν και οι αριθμοί ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικοί τουλάχιστον μέχρι τον Οκτώβριο, όσον αφορά σε έσοδα και αφίξεις, εντούτοις το ζήτημα με το Ισραήλ μάς έχει επηρεάσει υπό την έννοια ότι έχουμε χάσει τη δεύτερη μεγαλύτερή μας αγορά, με κίνδυνο, εάν δεν τερματιστεί σύντομα ο πόλεμος, να έχουμε σοβαρές απώλειες και τη νέα χρονιά. Για τον λόγο αυτό, ο υφυπουργός Τουρισμού και οι συνεργάτες του έχουν ξεκινήσει μια προσπάθεια αναπλήρωσης των απωλειών που προκύπτουν, με την προσέλκυση νέων αγορών ή και ενίσχυσης υφιστάμενων.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τον υπουργό Μεταφορών, Αλέξη Βαφειάδη,
κατά το 2023 καταγράφηκε η υψηλότερη επιβατική κίνηση στα αεροδρόμια διαχρονικά, με 11,5 εκατ. επιβάτες, η οποία εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 13,7 εκατ. μέχρι το 2027, χάρη στην αυξημένη συνδεσιμότητα με 40 χώρες και 153 δρομολόγια, ως αποτέλεσμα των σχεδίων κινήτρων που προσέφεραν το Υπουργείο Μεταφορών και η διαχειρίστρια εταιρεία των αεροδρομίων.
Νέα δυναμική για Euroasia Interconnector
Νέα δυναμική έχει προσδώσει η συμμετοχή του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ) στο μετοχικό κεφάλαιο της EuroAsia Interconnector. Στην πρόσφατη παρουσία του στην Κύπρο, όπου είχε επαφές με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον υπουργό Ενέργειας, τη ΡΑΕΚ και τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης εμφανίστηκε βέβαιος ότι η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ θα γίνει.
Ο κ. Μανουσάκης σημείωσε ότι η υλοποίηση του έργου έχει ήδη ξεκινήσει με την υπογραφή του συμβολαίου για την πόντιση του καλωδίου με συγκεκριμένο Οργανισμό, ενώ θα ακολουθήσει εντός του 2024 η υπογραφή συμβολαίου με τη γερμανική εταιρεία Siemens, η οποία θα αναλάβει να συνδέσει τους δύο μετασχηματιστές στην Κύπρο με αυτόν της Κρήτης. Με αυτό τον τρόπο ολόκληρο το έργο θα είναι συμβολαιοποιημένο. Θα χρειαστούν περίπου 4-5 χρόνια για την υλοποίησή του, επομένως αναμένεται να είναι έτοιμο το 2028-2029.
Όπως αναφέρεται, η ολοκλήρωση του έργου θα σηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου – του τελευταίου μη διασυνδεδεμένου κράτους μέλους της Ε.Ε. – με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς, διασφαλίζοντας την ισχυρή ενεργειακή θωράκιση του νησιού. Το δε Ισραήλ, που επίσης δεν διαθέτει καμία ηλεκτρική διασύνδεση με τους γείτονές του, θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού του, αποκτώντας τη δυνατότητα να αυξήσει, περαιτέρω και ταχύτερα, τη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό του ισοζύγιο.
Στο μεταξύ, θετικά φαίνονται τα αποτελέσματα της μελέτης για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρου, Κρήτης, EuroAsia Interconnector, το οποίο έχει μετονομαστεί σε Great Sea Interconnector και η απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας για συμμετοχή ή όχι στο έργο θα παρθεί μέχρι τέλος Ιανουαρίου, δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου.
Διαβάστε επίσης: Πώς αποχαιρετά το 2023 η Τουριστική Βιομηχανία μέσα από τη «ματιά» του ΠΑΣΥΞΕ