Τους γεωπολιτικούς κινδύνους κυρίως από τους πολέμους που μαίνονται σε Ισραήλ και Ουκρανία σημειώνει ανάμεσα σε άλλα το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στην Τελική Έκθεση που δημοσιοποιήθηκε χθες.
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο τονίζει τις επιδράσεις στον τουρισμό ενώ επισημάνει την ανάγκη συντονισμού για το ζήτημα εισροής ξένων κεφαλαίων από Ισραήλ και Ουκρανία ώστε να συνάδουν με το υπόλοιπο οικοσύστημα του τόπου.
Επηρεάζονται οι τουριστικές αφίξεις
Προφανέστερη είναι η επίδραση στον τουρισμό, και δη στις αφίξεις τουριστών από το Ισραήλ, από το οποίο προήλθε το 11.8%3 του τουριστικού ρεύματος για το τρέχον έτος. Οι πιέσεις που δέχεται το ισραηλινό νόμισμα επιτείνουν αυτή την εικόνα.
Επιπλέον, η γενικευμένη εικόνα αστάθειας και κινδύνου που διαμορφώνεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, πιθανόν να οδηγήσει σημαντικά ρεύματα τουριστών σε εγκατάλειψη της περιοχής μας, προς όφελος προορισμών που βρίσκονται σε μεγαλύτερη απόσταση από τις εχθροπραξίες της Μέσης Ανατολής, καθώς η εντύπωση της εγγύτητας της Κύπρου στην κρίση θα έχει ψυχολογικό αντίκτυπο.
Ο παράγοντας καύσιμα
Η εισαγωγή καυσίμων από το Ισραήλ αποτελεί επίσης κίνδυνο καθώς η συγκεκριμένη δικαιοδοσία αποτελεί σημαντική πηγή εισαγωγών διαχρονικά για την Κύπρο και, σε περίπτωση που επηρεαστεί από τις εξελίξεις, είναι πιθανός ο επηρεασμός της αλυσίδας τροφοδοσίας της Κύπρου.
Η εξωτερική ζήτηση μπορεί να επηρεαστεί επίσης από τη συμπεριφορά της αγοράς πετρελαίου. Παρόλο ότι οι αγορές δεν προκρίνουν αύξηση των τιμών μετά τον Αύγουστο 2024, και παρόλο ότι οι μεγάλες αυξήσεις που αναμένονταν στην αρχή του πολέμου στη Μέση Ανατολή δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί, ο κίνδυνος παραμένει σοβαρός καθώς οι πολιτικές που θα επιλέξουν να ακολουθήσουν κράτη όπως είναι το Ιράν, (αλλά και η Σαουδική Αραβία η οποία δέχεται πιέσεις), δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε μειώσεις παραγωγής τους επόμενους μήνες.
Ταυτόχρονα, η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο δεν υποχωρεί όπως αναμενόταν αρχικά καθώς, τόσο η Κίνα όσο και οι ΗΠΑ καταγράφουν σημαντική ανάκαμψη σε σχέση με τις εκτιμήσεις που έγιναν στις αρχές του έτους. Εκτιμήσεις των αναλυτών προβλέπουν πως η ζήτηση για πετρέλαιο στην παγκόσμια αγορά θα φτάσει τα 101.2 εκατ. βαρέλια την ημέρα (β/η) που ήταν η κορύφωση της ζήτησης το 2023, με «επιπλέον 1.3β/η το 20244».
Αλυσίδες εφοδιασμού
Όσον αφορά στις αλυσίδες εφοδιασμού και το παγκόσμιο εμπόριο, η διαδικασία αναδιανομής ισχύος στο παγκόσμιο σύστημα, η οποία επηρεάζει, πέρα από τη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, και τις γεωπολιτικές εξελίξεις που καθοδηγούνται από την Κίνα, συνεχίζει να προκαλεί αναταραχές στο παγκόσμιο εμπόριο. Ο σχετικός δείκτης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης καταγράφει ταχεία υποχώρηση των πιέσεων στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού μέσα στο 2023, καθώς η ναυσιπλοΐα και το εμπόριο προσαρμόζονται στα δεδομένα του πολέμου στην Ουκρανία. Ωστόσο, δεν υπάρχει εγγύηση πως τα επίπεδα πίεσης θα παραμείνουν χαμηλά, ιδίως καθώς η ένταση συνεχίζει να καταγράφει επιδείνωση σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι πρώτες ενδείξεις εκ νέου αύξησης των πιέσεων καταγράφονται από τον Μάη που πέρασε.
Χρειάζεται συντονισμός η εισροή κεφαλαίων
Σε κάθε περίπτωση, οι πιέσεις στο Ισραήλ αναμένεται πως θα τονώσουν εκ νέου την εισροή κεφαλαίων προς την Κύπρο, κάτι για το οποίο υφίστανται ήδη ενδείξεις. Δεν εκτιμάται, όμως, πως θα αλλάξει ριζικά η εικόνα, ιδίως αν συνεχιστούν, η υποχώρηση του σέκελ, σε συνδυασμό με την καθολικότητα της πολεμικής προσπάθειας του Ισραήλ. Τουλάχιστον για τους επόμενους 6 με 12 μήνες, εκτιμάται πως, ενώ αφίξεις οικογενειών θα συνεχιστούν, η εισροή επιχειρήσεων θα είναι μεν αυξημένη αλλά όχι ριζικά.
Από το συγκεκριμένο θέμα εισροής κεφαλαίων (από το Ισραήλ και την Ουκρανία) διαφαίνεται η απουσία σφαιρικής πολιτικής για την διαχείριση των ξένων επενδύσεων και των επιδράσεων τους, την διασφάλιση του μακροπρόθεσμου τους ορίζοντα και διασύνδεση τους με το υπόλοιπο οικονομικό οικοσύστημα του τόπου, που θα επιτρέψει την διάχυση τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, αλλά και την ανάπτυξη εντονότερων συνεργασιών με εγχώριες επιχειρήσεις.