του Χρίστου Πέτρου
Νέα συνάντηση θα πραγματοποιηθεί μεταξύ του Υπουργού Γεωργίας Κώστας Καδή και ενδιαφερόμενων φορέων, προκειμένου εντός της εβδομάδας να «κλειδώσει» μια κοινώς αποδεκτή πρόταση για αλλαγές και προσθήκες στον φάκελο κατοχύρωσης του χαλλουμιού ως Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).
Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί κατά πάσα πιθανότητα διαδικτυακά και αυτό επειδή σήμερα Δευτέρα ο Υπουργός Γεωργίας μαζί με άλλους Υπουργούς και επιχειρηματίες θα μεταβούν με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στο Ντουμπάι για την έκθεση ΕΧΡΟ 2022. Εξάλλου οι αντιπρόσωποι των τυροκόμων βρίσκονται ήδη στην αραβική χώρα, από την οποία θα επιστρέψουν σήμερα.
Αρκετά ζητήματα έχουν ήδη συμφωνηθεί. Ωστόσο, ανοικτό παραμένει το «διαχρονικό πρόβλημα» της ποσόστωσης αγελαδινού και αιγοπρόβειου γάλακτος. Πάντως στο Υπουργείο Γεωργίας επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία ότι θα υπάρξει και γι’ αυτό το θέμα συναίνεση στη βάση μιας «κοινώς αποδεκτής φόρμουλας», για την οποία γίνεται αναφορά πιο κάτω.
Πώς «ξανάνοιξε» ο φάκελος της κατοχύρωσης
Μετά την κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ σημαντικός αριθμός τυροκόμων, επικαλούμενοι κανονισμό που τους επιτρέπει να εμπορεύονται χαλλούμι με κατοχυρωμένο σήμα που προηγείται χρονικά του ΠΟΠ, παράγουν και εμπορεύονται το παραδοσιακό τυρί, εκτός των προδιαγραφών του ΠΟΠ.
Το γεγονός αυτό μαζί με μια σειρά από άλλα ζητήματα που αφορούν τη δυναμική στις εξαγωγές χαλλουμιού και την ανάγκη κάλυψης της αυξανόμενης ζήτησης, οδήγησαν τους εμπλεκόμενους σε νέο κύκλο συζητήσεων, με σκοπό να διαμορφωθεί από κοινού μια πρόταση που θα σταλεί στις αρμόδιες Αρχές της Κομισιόν για αλλαγές και προσθήκες στον φάκελο κατοχύρωσης ΠΟΠ.
Προϋπόθεση, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κ. Καδής στη «Σημερινή», είναι η πρόταση να «εξασφαλίζει την προστασία και περαιτέρω προώθηση του χαλλουμιού. Επιπλέον να ικανοποιεί στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό όλους τους παραγωγούς που εμπλέκονται με την παρασκευή χαλλουμιού και αυτό να έχει ως αποτέλεσμα να αποσυρθούν οι προσφυγές που έχουν γίνει κατά της υφιστάμενης κατοχύρωσης».
Υπενθυμίζεται ότι ο Σύνδεσμος Τυροκόμων Κύπρου και 11 άλλοι προσφυγέντες ζητούν την ακύρωση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ, με ένσταση που κατέθεσαν στο Γενικό Δικαστήριο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΓΔΕΕ) τον περασμένο Σεπτέμβρη.
Επιπλέον, ο Υπουργός Γεωργίας ανέφερε πως οι όποιες προτάσεις γίνουν «πρέπει να έχουμε κατά νουν ότι μπορούν να γίνουν δεκτές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό συνεπάγεται ότι δεν μπορούμε να πάμε να προτείνουμε κάτι το οποίο θα αλλάζει τη φύση του προϊόντος».
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, υπάρχουν ζητήματα τα οποία έχουν «κλειδώσει», όπως για παράδειγμα οι προσθήκες ρατσών αιγών και προβάτων από τα οποία θα παράγεται το γάλα παρασκευής του χαλλουμιού. Ακόμη, θα προταθεί η προσθήκη επιπλέον σχήματος απ’ αυτό που έχει ήδη κατοχυρωθεί και συγκεκριμένα του «χαλλούμι μπέργκερ».
«Γόρδιος δεσμός» η ποσόστωση του γάλακτος
Το «αγκάθι» των διαβουλεύσεων, ωστόσο, είναι το «διαχρονικό» ζήτημα των ποσοστώσεων του αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος. Η ισχύουσα κατοχύρωση του χαλουμιού ως ΠΟΠ προνοεί ότι από το 2024 και μετά -αφού διέλθουμε του σταδίου προσαρμογής που διανύουμε τώρα-, τουλάχιστον το 51% του γάλακτος θα πρέπει να είναι αιγινό ή πρόβειο ή και τα δύο αυτά μαζί.
Γεγονός που αφενός δημιουργεί ζήτημα έλλειψης, αφού, παρά τις προσπάθειες και τις δράσεις που γίνονται προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή του αιγοπρόβειου, σύμφωνα με τους τυροκόμους αλλά εν μέρει και με το Υπουργείο Γεωργίας, δεν θα επαρκεί για τις ανάγκες παρασκευής χαλλουμιού αν ληφθεί υπ’ όψιν και η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση.
Αφετέρου, η ποσόστωση (τουλάχιστον) 51% αιγοπρόβειο, και το υπόλοιπο αγελαδινό, διαφοροποιεί τα δεδομένα κεφαλαιοποίησης του εμπορίου χαλλουμιού, αφού αγελαδοτρόφοι και τυροκόμοι που έχουν επενδύσει όλα τα προηγούμενα χρόνια στην παρασκευή του παραδοσιακού κυπριακού τυριού με αγελαδινό (σχεδόν αποκλειστικά) θα δουν το ποσοστό κέρδους τους να μειώνεται.
Υπογραμμίζεται ότι το χαλλούμι είναι το πρώτο σε εξαγωγές κυπριακό προϊόν αποτελούμενο αποκλειστικά από ντόπιες πρώτες ύλες. Ενδεικτικά το 2021 έγιναν εξαγωγές 40 χιλιάδων τόνων που μεταφράζονται σε 265 εκατομμύρια ευρώ.
Η «φόρμουλα» και οι επιφυλάξεις…
Ζητούμενο, όπως διαμηνύουν από το Υπουργείο Γεωργίας, είναι να μην αλλάξει «η φύση του προϊόντος» στο τελικό αποτέλεσμα, στο οποίο πρέπει να υπερισχύει το αιγοπρόβειο γάλα έναντι του αγελαδινού.
Η πρόταση που συζητήθηκε τις προηγούμενες μέρες αναφορικά με την ποσόστωση 80% αγελαδινό έναντι 20% αιγοπρόβειο, σύμφωνα με τον κ. Καδή «δεν έχει κάποιο μέλλον και ούτε θεωρώ πως μπορεί να γίνει δεκτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Αυτό που θεωρούν στο Υπουργείο Γεωργίας ότι μπορεί να συγκεράσει όλες τις θέσεις και τα συμφέροντα, είναι μια φόρμουλα που σχετίζεται με την πυκνότητα των δύο ειδών γάλακτος:
Από το αιγοπρόβειο, το οποίο είναι πιο «παχύ» γάλα, μπορεί να παραχθεί περισσότερο τυρί απ’ ό,τι με την ίδια ποσότητα του «ελαφρύτερου» αγελαδινού. Ως εκ τούτου, αν στο καζάνι παρασκευής υπάρχει μέχρι και 60% αγελαδινό με 40% αιγοπρόβειο, στο τελικό αποτέλεσμα, στο συσκευασμένο δηλαδή χαλλούμι που θα φτάνει στα ράφια των σουπερμάρκετ, το αιγοπρόβειο θα καλύπτει το πρότυπο του 51% που είναι το ζητούμενο.
Εν αναμονή αιγοπροβατοτρόφοι και τυροκόμοι
Οι αιγοπροβατοτρόφοι, πάντως, σε συνάντηση που είχαν την περασμένη Τρίτη στην Πάφο, διεμήνυσαν ότι αναμένουν συγκεκριμένες προτάσεις από τον Υπουργό Γεωργίας προκειμένου να τοποθετηθούν και να καθορίσουν τις δικές τους θέσεις. Ωστόσο, βλέπουν με επιφύλαξη και σκεπτικισμό την όποια «μετακίνηση» από το υφιστάμενο πρότυπο, το οποίο είναι κατοχυρωμένο.
Από μέρους των τυροκόμων, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γιώργος Πέτρου σε δηλώσεις του υπογράμμισε ότι οι αλλαγές στις ποσοστώσεις «πρέπει να γίνουν και αυτό είναι καθαρά θέμα αριθμών». Σύμφωνα με τον κ. Πέτρου, ήδη οι ποσότητες του αιγοπρόβειου γάλακτος δεν επαρκούν για να καλύψουν τις υφιστάμενες ανάγκες, «πόσω μάλλον για ν’ ανταποκριθούν στην αυξανόμενη δυναμική του κυπριακού τυριού», όπως είπε. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τυροκόμων Κύπρου υποστήριξε ,επίσης, ότι η πρόταση για διαφορετική ποσόστωση δεν αφορά αλλαγή στην υφιστάμενη κατοχύρωση, αλλά προσθήκη ενός ακόμη χαλλουμιού, που θα παρασκευάζεται με περισσότερο αγελαδινό γάλα.