Στην «εκπνοή» της Βουλευτικής Περιόδου, οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν και να εργασθούν επί νομοσχεδίων τα οποία συγκεντρώνουν αυξημένο ενδιαφέρον για τους καταναλωτές και τους φορείς της οικονομίας και των επιχειρήσεων. Υπενθυμίζεται ότι το Σώμα θα αυτοδιαλυθεί στις 22 Απριλίου, λόγω των επικείμενων βουλευτικών εκλογών του Μάη. Στο διάστημα των περίπου δυόμισι εβδομάδων που απομένει μέχρι την αυτοδιάλυση της Βουλής, εκκρεμούν νομοσχέδια τα οποία αφορούν τις κρατικές εγγυήσεις, τις καταχρηστικές ρήτρες, την αναστολή εκποιήσεων και φυσικά τη δημιουργία ειδικών διαδικασιών στα Επαρχιακά Δικαστήρια, όπου θα μπορούν οι πολίτες να προσφεύγουν για ζητήματα εκποιήσεων και καταχρηστικών ρητρών σε δανειακές συμβάσεις με τράπεζες και άλλους οργανισμούς.
Κρατικές εγγυήσεις
Από την αρχή της πανδημίας, ο κόσμος των επιχειρήσεων και κυρίως οι εργοδοτικές οργανώσεις, ΟΕΒ και ΚΕΒΕ, τόνιζαν τη σημαντικότητα του νομοσχεδίου για τις κρατικές εγγυήσεις. Υπενθυμίζεται πως η πρώτη προσπάθεια που έγινε για υπερψήφιση σχετικού νομοσχεδίου ναυάγησε άδοξα την άνοιξη του 2020, αφού τα κόμματα δεν κατέληξαν σε συμφωνία, με αποτέλεσμα το Υπ. Οικονομικών να αποσύρει το νομοσχέδιο που αφορούσε κρατικές εγγυήσεις ύψους 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Την περασμένη Τετάρτη ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, παρουσίασε αναθεωρημένο νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις, ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ. Το Υπουργικό ενέκρινε το εν λόγω νομοσχέδιο, το οποίο «πήρε τον δρόμο για τη Βουλή» και αναμένεται ότι θα γίνει νόμος και θα τεθεί σε εφαρμογή πριν από τις 22 Απριλίου.
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πετρίδη, το νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο διαμορφώθηκε κατόπιν διαβούλευσης που υπήρξε με τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Η διαβούλευση είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν προσθήκες στην τελική μορφή του νομοσχεδίου που ενέκρινε το Υπουργικό.
Οι κύριες διαφοροποιήσεις σε σχέση με το προηγούμενο νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις σχετίζονται, πέρα από τη μείωση του ύψους των εγγυήσεων από 1,5 δισεκατομμύρια σε 1 δισεκατομμύριο, με την κατηγοριοποίηση των επιχειρήσεων σε μεγάλες, μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Βάσει του νέου νομοσχεδίου, οι κρατικές εγγυήσεις για νέα δάνεια θα αφορούν 300 εκατομμύρια ευρώ νέων δανείων προς πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους, ενώ 700 εκατομμύρια ευρώ θα αφορούν δάνεια σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις.
Η πιο πάνω κατηγοριοποίηση γίνεται στη βάση του προσωπικού που εργοδοτεί η κάθε επιχείρηση.
Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, στην Κύπρο, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν απασχολούν πάνω από 9 άτομα, ενώ οι επιχειρήσεις που θεωρούνται μεγάλες και απασχολούν άνω των 250 ατόμων δεν ξεπερνούν το 0,3% του συνόλου. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι από τις 107.062 επιχειρήσεις που ήταν καταγεγραμμένες το 2019 στην Κύπρο, σύμφωνα πάντα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, οι 106.205 ανήκουν στις δύο μικρότερες κατηγορίες, που εργοδοτούν από 1 έως 9 άτομα (101.550) και από 10 έως 49 άτομα (4.655).
Το νέο νομοσχέδιο θα ισχύει για δανειοδοτήσεις που θα συναφθούν μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 2021, σε αντίθεση με το προηγούμενο νομοσχέδιο, που αφορούσε το διάστημα μέχρι 30 Ιουνίου 2021.
Μέσω του νέου νομοσχεδίου, σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, θα προστεθεί ρευστότητα στην οικονομία της τάξης τουλάχιστον του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.
Σημειώνεται πως, βάσει του νέου νομοσχεδίου, το Γενικό Λογιστήριο έχει την υποχρέωση να υποβάλλει έκθεση κάθε δύο μήνες, με την οποία θα ενημερώνει τον Υπουργό Οικονομικών για τη διαδικασία παραχώρησης και παρακολούθησης των κυβερνητικών εγγυήσεων. Ακολούθως ο Υπουργός Οικονομικών θα προβαίνει σε ενημέρωση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών ανά τριμηνία για τα ευρήματα της έκθεσης του Γενικού Λογιστηρίου.
Οι καταχρηστικές ρήτρες
Το χρονοδιάγραμμα για την ψήφιση του νομοσχεδίου που αφορά τις καταχρηστικές ρήτρες είναι ακόμη πιο πιεστικό, αφού, πέρα από την αυτοδιάλυση της Βουλής, υπάρχει και ο κίνδυνος να επιβληθούν κυρώσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μιας και η Δημοκρατία έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να ενσωματώσει στο Κρατικό Δίκαιο σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία.
Μάλιστα η Νομική Υπηρεσία κάλεσε τη Βουλή, προκειμένου να μην υπάρξουν νέες καθυστερήσεις, να μην προχωρήσει σε αλλαγές στο πολυνομοσχέδιο περί προστασίας του καταναλωτή, βάσει του οποίου προστατεύονται τα φυσικά πρόσωπα και όχι οι μικρές επιχειρήσεις, από τις καταχρηστικές ρήτρες που βάζουν οι τράπεζες σε δανειακές συμβάσεις.
Η Βουλή έχει ενώπιόν της ένα πολυνομοσχέδιο που ετοίμασε η Κυβέρνηση για την προστασία του καταναλωτή. Το πολυνομοσχέδιο αυτό προβλέπει, μεταξύ άλλων, την προστασία φυσικών προσώπων από τις καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζών, δίνοντας σημαντικά νομικά όπλα στους καταναλωτές, για να αντιμετωπίζουν σε δικαστικό επίπεδο τις τράπεζες.
Ωστόσο αρκετά κόμματα στη Βουλή εξέφρασαν την άποψη (απαίτηση μάλιστα είπαν κάποιοι βουλευτές) ότι πρέπει μαζί με τα φυσικά πρόσωπα, στο ίδιο πολυνομοσχέδιο να προστατεύονται από τις τράπεζες και τις καταχρηστικές τους ρήτρες, και οι μικρές επιχειρήσεις.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Γενικός Εισαγγελέας, αν ενσωματωθεί στο πολυνομοσχέδιο και η προστασία των μικρών επιχειρήσεων, όπως απαιτούν αρκετά κόμματα, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να παρουσιαστούν νομοτεχνικά ζητήματα και ο Πρόεδρος να παραπέμψει το νομοσχέδιο στο Ανώτατο.
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, πρώτον, να μην περάσει άμεσα ο νόμος και να μην προστατεύονται ούτε τα φυσικά πρόσωπα (αφού δεν θα υπάρχει νόμος), προσωρινά τουλάχιστον μέχρι να περάσει το νομοσχέδιο και, δεύτερον, όπως επισημαίνει και ο Γενικός Εισαγγελέας, να μην προλάβουμε το χρονικό όριο της 18ης Απριλίου γιατί η Δημοκρατία ήδη έλαβε αιτιολογημένη γνώμη από την Κομισιόν, λόγω της μη εναρμόνισης με ευρωπαϊκή Οδηγία.
Σημειώνεται ότι, για να διασκεδαστούν οι επιφυλάξεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, από τη Νομική Υπηρεσία διαβεβαιώνουν ότι θα προχωρήσουν τάχιστα σε νομοτεχνικό έλεγχο νέου νομοσχεδίου, με το οποίο θα καλύπτονται οι μικρές επιχειρήσεις από τις καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζών.
Ο νόμος για τα Δικαστήρια και οι τροπολογίες των κομμάτων
Κομβικής σημασίας για πολιτικούς και για κοινωνικούς λόγους θεωρείται το νομοσχέδιο που αφορά την ειδική δικαιοδοσία Επαρχιακών Δικαστηρίων, βάσει της οποίας θα εκδικάζουν τάχιστα υποθέσεις που αφορούν εκποιήσεις περιουσιών.
Υπενθυμίζεται ότι το εν λόγω νομοσχέδιο αποτέλεσε κομβικό σημείο στις διαβουλεύσεις που γίνονταν τον Ιανουάριο, προκειμένου κόμματα της αντιπολίτευσης, και ειδικότερα η ΕΔΕΚ, να πειστούν να υπερψηφίσουν τον προϋπολογισμό του 2021.
Την εβδομάδα που πέρασε, τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατέθεσαν σειρά από Τροπολογίες που θα ευνοούν τον δανειολήπτη, στο τροποποιητικό νομοσχέδιο Περί Δικαστηρίων, που έχει ως στόχο την επιτάχυνση της εκδίκασης υποθέσεων μεταξύ δανειοληπτών και πιστωτικών ιδρυμάτων.
Από το ΑΚΕΛ ο Άριστος Δαμιανού ανέφερε, σύμφωνα με δημοσίευμα του ΚΥΠΕ, πως «η ουσία δεν βρίσκεται μόνο στην ταχύτητα εκδίκασης αλλά και στο νομοθετικό πλαίσιο, με το οποίο θα εκδικάζονται οι υποθέσεις». Όπως είπε, εφόσον το πλαίσιο εκποιήσεων παραμένει αρνητικό για τους δανειολήπτες και ιδιαίτερα ευνοϊκό σε σημείο απαράδεκτο προς όφελος των τραπεζών, αν δεν επέλθουν τροποποιήσεις στο περιεχόμενο του νομοθετικού πλαισίου, τότε το μόνο που θα επιτυγχάνει είναι την περαιτέρω επιτάχυνση των εκποιήσεων εξπρές.
Πρόσθεσε ότι γι’ αυτόν τον λόγο, μαζί με άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν καταλήξει σε κατ’ αρχήν συγκλίσεις για τροποποιήσεις στον Περί Δικαστηρίων Νόμο, που ενδεχομένως να αφορούν και τις διεργασίες στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών. Τα βασικά σημεία, ανέφερε ο κ. Δαμιανού, είναι η επαναφορά με απρόσκοπτο τρόπο του δικαιώματος των δανειοληπτών να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη χωρίς όρους και προϋποθέσεις, η δυνατότητα αναστολής εκποίησης για λόγους που σχετίζονται με διαφορά με το τραπεζικό ίδρυμα, για υπόλοιπο δανείων ή καταχρηστικές ρήτρες, είτε άλλα ζητήματα και την ίδια ώρα η διασφάλιση αξιοπρεπούς στέγης με διάταγμα δικαστηρίου σε περίπτωση που η διαδικασία εκποίησης και μετά την εκπνοή των χρονοδιαγραμμάτων, ολοκληρωθεί.
Αυτά τα βασικά σημεία μαζί και με την πλειοψηφική πρόταση που γίνεται αποδεκτή και από την Κεντρική Τράπεζα για επιμήκυνση της στοχευμένης αναστολής εκποιήσεων μέχρι το τέλος Ιουλίου 2021, δημιουργεί, υπό τις περιστάσεις, όπως είπε, ένα ικανοποιητικό πλαίσιο για να αντιμετωπιστεί η αυθαιρεσία των τραπεζών, όπως τη βιώνουν χιλιάδες δανειοληπτών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έφυγε από τη ζωή ο Σωκράτης Χάσικος
Η βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου είπε ότι το κόμμα είναι υπέρ μιας γρηγορότερης εκδίκασης αυτών των υποθέσεων, καθότι είτε η επιμήκυνση του χρόνου είτε η συντόμευση του χρόνου δεν πρέπει να είναι όπλο στα χέρια κανενός. Πρόσθεσε ότι πρέπει να αποδίδεται γρήγορα δικαιοσύνη και ότι μια από τις βασικές παθογένειες της Κύπρου είναι ότι δεν υπήρχε δικαστική κατάληξη εντός σύντομου χρονικού διαστήματος, κάτι που δημιούργησε στο παρελθόν αλυσιδωτά προβλήματα, τα οποία η χώρα πλήρωσε πολύ ακριβά.
Εξέφρασε την άποψη ότι, το γεγονός πως θα μπορεί η δικαστική εξουσία να αποφαίνεται περί του πιστωτικού υπολοίπου ή περί της διαφοράς μεταξύ δανειολήπτη και πιστωτικού ιδρύματος εντός ενός σύντομου χρονικού διαστήματος, θα επενεργήσει θετικά.
Πρόσθεσε ότι οι προτεινόμενες τροπολογίες θα βελτιώσουν το πλαίσιο λειτουργίας του συστήματος και εξέφρασε την ελπίδα να οδηγηθεί στην Ολομέλεια το συντομότερο δυνατό.