Η έκθεση είναι αποτέλεσμα ελέγχου τον οποίον διεξήγαγε η Ελεγκτική Υπηρεσία, μετά από σχετικές καταγγελίες που έφτασαν στα γραφεία της τον Ιούλιο του 2019. Οι καταγγελίες αφορούσαν χορηγίες που έλαβαν 9 συνολικά εταιρείες, μέσω τριών Σχεδίων παροχής χορηγιών.
Τα τρία σχέδια συγκεκριμένα, είναι:
Σχεδίου 1 της ΠΠ 2004–2006 (Σχέδιο Παροχής Χορηγιών προς Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις για προώθηση εναλλακτικών οικονομικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τον Αγροτουρισμό)
Σχεδίου 2 της ΠΠ 2007-2013 (Σχέδιο Παροχής Χορηγιών προς Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις για προώθηση του Αγροτουρισμού στην Ύπαιθρο), των οποίων Ενδιάμεσος Φορέας ήταν το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ)
Σχεδίου 3 (Σχέδιο κινήτρων για επενδύσεις αειφόρου εμπλουτισμού και αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος), του οποίου Ενδιάμεσος Φορέας ήταν ο ΚΟΤ.
Και τα τρία Σχέδια εντάχθηκαν στο πλαίσιο του ΕΠ «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα», συγχρηματοδοτήθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία και το ΕΤΠΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διαχειριστική Αρχή ήταν η ΕΠΣΑ.
Σύμφωνα με την καταγγελία, όπως αναφέρει η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, «οι εταιρείες αυτές αποτελούν μέρος του ίδιου τουριστικού καταλύματος και έχουν κοινό διαχειριστή, την εταιρεία Α και κοινό «πραγματικό αποδέκτη» τον κ. Χ, ο οποίος, μέσω της δημιουργίας εταιρειών, στα ονόματα συγγενών και συνεργατών, εξασφάλισε ενισχύσεις μέσω των πιο πάνω Σχεδίων».
Τα σημαντικότερα ευρήματα που προέκυψαν από τον έλεγχο, της έκθεσης, αναφέρονται συνοπτικά πιο κάτω:
• Ο κ. Χ είναι ιδιοκτήτης των ακινήτων, τα οποία παραχωρήθηκαν στις εταιρείες (τελικούς δικαιούχους των έργων) με συμβολικό ενοίκιο, με σκοπό την αποκατάστασή τους και την μετατροπή τους σε αγροτουριστικά καταλύματα.
• Οι εκπρόσωποι των εταιρειών, που υπέγραψαν τις αιτήσεις για λήψη χορηγιών μέσω των Σχεδίων, ήταν όλοι άτομα που είχαν οικογενειακούς ή επαγγελματικούς δεσμούς με τον κ. Χ.
• Όλα τα κτήρια των πιο πάνω εταιρειών διαφημίζονται ως καταλύματα της εταιρείας Α, έχουν κοινό χώρο υποδοχής και οι κρατήσεις γίνονται μέσω της εταιρείας Α. Επιπλέον, αρκετοί υπάλληλοι μεταξύ των εταιρειών είναι κοινοί.
• Τρεις από τις εννέα εταιρείες που έλαβαν χορηγία δεν ήταν εν ενεργεία, εγγεγραμμένες στην Κύπρο και μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), κατά την υποβολή της αίτησης, κατά παράβαση του όρου των Σχεδίων για δυνητικούς δικαιούχους.
Το χρηματικό ύψος των χορηγιών
Όπως αναφέρεται σε ανάρτηση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στο Twitter το συνολικό ποσό που δώθηκε στις 9 εταιρίες εν είδει χορηγιών μέσω των τριών σχεδίων, ανέρχεται στα 3,2 εκατομμύρια ευρώ.
Οι χρηματοδοτήσεις που χορηγήθηκαν στις τέσσερεις αιτήτριες εταιρείες, στο πλαίσιο του Σχεδίου 1 είχαν ως ανώτατο όριο στο ποσό ενισχύσεων που μπορεί να δοθεί σε κάθε μία επιχείρηση σε περίοδο τριών ετών (ενισχύσεις de minimis) στις ₤57.000 (€100.000). Το σύνολο της ενίσχυσης που θα μπορούσε να παραχωρηθεί σε έναν αιτητή αντιστοιχούσε στο 50% των επιλέξιμων δαπανών, με μέγιστο όριο επιχορήγησης τις ₤180.000 (περίπου €308.000), περιλαμβανομένου του ποσού επιχορήγησης ήσσονος σημασίας.
H Ειδική ΄Εκθεση με θέμα
"Σχέδια Παροχής Χορηγιών προς Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις"
που ετοιμάστηκε από την Ελεγκτική Υπηρεσία έχει αναρτηθεί σήμερα στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας μας, στη διεύθυνση: https://t.co/31oCwVtrk1 pic.twitter.com/XoXVkjmGHG— ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ (AUDIT OFFICE OF CYPRUS) (@Audit_Office_Cy) March 31, 2021
Οι χορηγίες που καταβλήθηκαν στις άλλες τέσσερεις εταιρείες, κατά την ΠΠ 2007–2013, παραχωρήθηκαν είτε στη βάση του Κανονισμού 1998/2006, για ενισχύσεις ήσσονος σημασίας και ανέρχονταν στο 50% των επιλέξιμων δαπανών, με ανώτατο όριο επιχορήγησης τις €200.000, είτε στη βάση του Κανονισμού 800/2008, για χορηγίες προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με ποσοστό ενίσχυσης ύψους 35% για τις μικρές και 25% για τις μεσαίες και ανώτατο όριο τις €300.000. Σημειώνουμε ότι, το μέγιστο ύψος της επένδυσης προς επιδότηση, για επιλέξιμες επενδύσεις σε κέντρα ευεξίας/αποκατάστασης/αποθεραπείας, είχε καθοριστεί στα €5 εκ.
Γενικά συμπεράσματα
• Διαπιστώσαμε αδυναμία στην εφαρμογή των προνοιών των Σχεδίων, όσον αφορά στη διαδικασία εξέτασης αιτήσεων που ενδεχομένως να οδήγησε στην εκμετάλλευσή τους από κάποια άτομα και την καταβολή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, τα οποία να αποστερήθηκαν πραγματικοί δικαιούχοι του Σχεδίου. Εάν επιβεβαιωθεί η καταβολή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, ελλοχεύει σημαντικός κίνδυνος απώλειας κοινοτικής χρηματοδότησης για τη Δημοκρατία, η οποία θα κληθεί να επιστρέψει τη χρηματοδότηση αυτή.
• Διαπιστώσαμε μη τήρηση των προνοιών των Σχεδίων, όσον αφορά στην παρακολούθηση των έργων και των εταιρειών για την πενταετή περίοδο μετά τη λήψη της χορηγίας.
Ενήμερη και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης
Λόγω της σοβαρότητας των ευρημάτων, «που ενδέχεται να οδηγούν σε αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά και λαμβάνοντας υπόψη τις υποχρεώσεις μας» όπως αναφέρει η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, «ενημερώσαμε σχετικά την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), για δική της αξιολόγηση και σύσταση, ως το προς το κατά πόσο συντρέχουν λόγοι περαιτέρω έρευνας. Η OLAF μάς ενημέρωσε ότι, μελετώντας τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν της, έκρινε ότι συντρέχουν λόγοι διερεύνησης και έχει ανοίξει φάκελο υπόθεσης, οι έρευνες για την οποία βρίσκονται σε εξέλιξη».