Του Ξένιου Μεσαρίτη
Από "λάθος σπόντα" φαίνεται να βρέθηκε εκτάκτως σήμερα ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για τα "χρυσά διαβατήρια" ο κ. Κυριάκος Κακουρής, τεχνοκράτης του Υπουργείου Οικονομικών.
Κατόπιν της χθεσινής υπόδειξής του κ. Κακουρή ως εξαιρετικού τεχνοκράτη και συνεργάτη από τον πρώην Υπουργό Οικονομικών Χαρίλαο Σταυράκη, κλήθηκε να καταθέσει σήμερα ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής.
Σοβαρά ερωτήματα προκύπτουν για την αναφορά του κ. Σταυράκη αφού κατά την εξέταση διαφάνηκε ότι δεν υπήρξε σχέση μεταξύ του πρώην Υπουργού Οικονομικών και του κ. Κακουρή, με τον τεχνοκράτη να αναφέρει ότι δεν ξέρει πώς προέκυψε από τον κ. Σταυράκη αυτός ως συσχετισμός.
Ξεκαθάρισε ότι ανέλαβε καθήκοντα που σχετίζονταν με τις πολιτογραφήσεις το 2016, ενώ με τον πρώην Υπουργό είχαν προβεί σε επικοινωνία για μία συγκεκριμένη υπόθεση το 2009, υπόθεση που δεν σχετιζόταν με το θέμα.
Συγκεκριμένα ανάφερε ότι "Δεν γνωρίζει γιατί το είπε ο κ. Σταυράκης αφού κατέχει την εν λόγω θέση από το 2016". Πρόσθεσε ότι "ανακάλυψε ότι είχε εξετάσει μία περίπτωση το 2009, αλλά είχε διαβιβάσει απλά μια υπόθεση παρακάτω".
Πρόγραμμα-σουρωτήρι με τους παρόχους να κτυπούν από παντού
Ο κ. Κακούρης απέδωσε ευθύνες για τα κακώς έχοντα του Προγράμματος στους παρόχους, αναφέροντας ότι "οι πάροχοι και οι συνεργάτες του έκαναν την κακή διαχείριση".
Ερωτούμενος ο κ. Κακούρης για το αν είχε εντοπίσει προβλήματα στην λειτουργία του Προγράμματος, ανέφερε στην επιτροπή ότι την κατακραυγή του Προγράμματος την έχουν εντοπίσει όλοι, δεν αντιλαμβάνομαι τι προβλήματα θέλετε να υποδείξω ή αν θέλετε να πάρω θέση και να εκφράσω την προσωπική μου άποψη".
Σημείωσε ότι "σαν τεχνοκράτης το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο Υπουργείο Οικονομικών" και "οι λειτουργοί του Υπουργείου Οικονομικών δεν πιστεύω ότι προέβησαν σε λάθη".
Ανάφερε ότι για να διορθωθεί το πρόβλημα έπρεπε "να ελεγχθούν όσοι πήγαιναν και έβρισκαν τους επενδυτές", διευκρινίζοντας ανέφερε ότι το ζήτημα ήταν ότι όσοι έφερναν τους επενδυτές έπρεπε να ελεγχθούν, τονίζοντας ότι κάποιοι προωθούσαν τις δικές τους συναλλαγές και συμφέροντα".
Αγόραζαν τρίτοι τα ακίνητα των επενδυτών - "Σταματήστε" φωνάζει η Καλογήρου
Κενά στην διαδικασία πολιτογραφήσεων κατέδειξε η σημερινή μαρτυρία και στις διαδικασίες καταπολέμησης ξεπλύματος χρήματος από παράνομες δραστηριότητες, κάτι το οποίο είναι απότοκο και της απουσίας κανονισμών για το Πρόγραμμα, που κρατούσε από την ίδρυση του Προγράμματος.
Ερωτηθείς από την Επιτροπή ο κ. Κακούρης για το αν ένας τρίτος θα μπορούσε να αγοράσει ακίνητο για κάποιον αιτούντα, ο κ. Κακούρης απάντησε ότι αυτό ήταν κάτι που έγινε σε κάποιες περιπτώσεις, με συνδεδεμένα πρόσωπα των αιτούντων.
Συγκεκριμένα στην διερεύνηση κάποιων φακέλων είχε διαφανεί ότι ο γιος είχε προβεί σε πληρωμές για να πολιτογραφηθεί ο πατέρας, χωρίς να γίνει έλεγχος του γιου αλλά του πατέρα, κι ως εκ τούτου δεν μπορούσε να ελεγχθεί κατά πόσο τα κεφάλαια προέρχονταν από παράνομες δραστηριότητες.
Το κριτήριο ανέφερε ότι χρειαζόταν έμβασμα σε κυπριακή τράπεζα από το εξωτερικό προς τον πωλητή του ακινήτου και όπως διαφάνηκε στην συνέχεια το συγκεκριμένο κριτήριο μπορούσε να ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως αφού δεν είχε ζητηθεί γνωμάτευση από την νομική υπηρεσία.
Ο κ. Κακούρης ανέφερε ότι η ερμηνεία του κριτηρίου το επέτρεπε σημειώνοντας επίσης ότι γραμμή άμυνας για την αποφυγή "βρώμικου χρήματος" ήταν οι νενομισμένες διαδικασίες που ακολουθούν οι τράπεζες.
Η κ. Καλογήρου τόνισε ότι για τις 300 υποθέσεις που εκκρεμούν πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιείται παρόμοια πρακτική.
Ποιοι ήταν οι εποπτικοί μηχανισμοί και οι δικλείδες ασφαλείας του Προγράμματος;
Ο κ. Κακούρης ανέφερε ότι "Θεωρώ ότι το Πρόγραμμα διασφάλιζε μηχανισμούς ελέγχου και γραμμές άμυνας. Πρώτη γραμμή άμυνας ήταν το ότι οι πάροχοι ήταν ελεγκτές και δικηγόροι που είναι υπόλογες οντότητες για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Είναι υπόλογες οντότητες με βάση τον νόμο και έχουν και κώδικες δεοντολογίας".
Δεύτερη γραμμή άμυνας είναι το τραπεζικό σύστημα, οι τράπεζες εποπτεύονται από την Κεντρική Τράπεζα και την ΕΚΤ και έχουν νόμους για το ξέπλυμα.
Τρίτη γραμμή άμυνας ήταν το ότι ήταν υποχρέωση των αιτούντων να υποβάλουν τίτλους και αγοραπωλητήρια που κατατίθενται στο κτηματολόγιο. Λόγω του αρχείου του Κτηματολογίου ήταν εύκολο να γίνονται οι έλεγχοι για τα ακίνητα.
Επιπρόσθετα οι αποφάσεις του Υπουργικού, σε μεταγενέστερο στάδιο και η δημιουργία εποπτικών αρχών, μητρώου των παρόχων και τα Due Dilligence διασφάλιζαν την νομιμότητα.
Ο κ. Κακούρης τόνισε ότι "το σημαντικό δεν ήταν να γίνουν εκ των υστέρων έλεγχοι αλλά να διασφαλιστεί ότι θα λογοδοτούν στις αρχές οι εμπλεκόμενοι".
Το Καζίνο ήταν απόφαση του Υπουργού
Ο κ. Κακουρής υπέδειξε τον τότε Υπουργό Οικονομικών ως τον υπεύθυνο της απόφασης για πολιτογράφηση των στελεχών του καζίνο.
Ερωτώμενος από την Επιτροπή για την διαδικασία που ακολουθήθηκε ανέφερε ότι υπήρχε αρχικά το αίτημα από το ελεγκτικό γραφείο για να δοθούν πολιτογραφήσεις για την συγκεκριμένη επένδυση μέσω του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.
Στην συνέχεια δόθηκε η θετική εισήγηση του Υπουργού κι ως εκ τούτου δόθηκε και από το Τμήμα του η έγκριση ώστε να δοθεί η τελική εισήγηση στο Υπουργείο Εσωτερικών που ήταν ο τελικός παραλήπτης του φακέλου πριν να καταλήξει η υπόθεση στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Η διαδικασία ελέγχου των συμφωνηθέντων με τους πολιτογραφηθέντες
Είχαν μπει όροι ελέγχου μετά τις εισηγήσεις μας, τόνισε ο κ. Κακουρής για τον έλεγχο των όσων είχαν συμφωνηθεί με τους αιτούντες μετά την πολιτογράφηση.
Σημείωσε ότι την ευθύνη παρακολούθησης αρχικά είχε το Υπουργείο Εσωτερικών, ωστόσο το 2019 όταν είχε συσσωρευτεί όγκος εργασίας διευθετήθηκε η εν λόγω εργασία να γίνεται από το Υπουργείο Οικονομικών.
Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το 2019 απεστάλη σε όλους τους παρόχους να αποστείλουν στοιχεία για τους επενδυτές που είχαν πολιτογραφηθεί από το 2013 και αν είχαν τηρήσει τις συμφωνηθέντες επενδύσεις.
Κατά την έρευνα ζητούσαν σύσταση εταιρειών για να εξακριβωθεί ότι οι επενδυτές συνέχιζαν να έχουν το ίδιο τουλάχιστον ποσοστό στις εταιρείες αλλά και πιστοποιητικά από τους ελεγκτικούς οίκους ότι οι επενδύσεις προχωρούν όπως έχουν συμφωνήσει.
Ο κ. Κακούρης ανέφερε ότι μέχρι σήμερα, σε μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία έχουν γίνει 882 έλεγχοι και όπως φαίνεται οι 856 υποθέσεις πληρούν τα κριτήρια.
Ερωτώμενος για ενδεχόμενες κυρώσεις σε όσους δεν τηρούν τις συμφωνίες, ανέφερε ότι με το πέρας της έρευνας θα προβούν σε κυρώσεις, με την κ. Καλογήρου να τονίζει ότι με τις τροποποιήσεις του 2020 δίνεται το δικαίωμα στο κράτος να προβεί σε ανάκληση διαβατηρίων για όσους δεν τηρούν τα συμφωνηθέντα.
Οι 26 περιπτώσεις που δεν πληρούν τα κριτήρια περιλαμβάνουν περιπτώσεις με αποθανόντες, με άτομα που έχουν προχωρήσει σε αποξένωση της περιουσίας που είχαν αγοράσει ή περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα με πολεοδομικές άδειες.
Συμπλήρωσε ότι "η έρευνα είναι υπό μελέτη, αναμένουμε να δούμε πως εξελίσσονται τα πράγματα και μπορεί να γίνει μέχρι και αποστέρηση διαβατηρίων".