Του Νέστορα Βασιλείου
Η άμμος στην κλεψύδρα του χρόνου για την ανακοίνωση της απόφασης του διαιτητικού δικαστηρίου στο Παρίσι που αφορά στην υπόθεση της FBME αδειάζει. Η αγωνία «χτυπά κόκκινο», αφού πρόκειται για άλλη μια υπόθεση, για την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αντιμέτωπη με απαιτήσεις για αποζημιώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Καλά κρατεί, στο μεταξύ, το «σίριαλ» της εκκαθάρισης της Τράπεζας, με έδρα την Τανζανία, το οποίο εκτυλίσσεται σε αίθουσες δικαστηρίων και όχι μόνο. Τον περασμένο Ιούνιο το Ανώτατο Δικαστήριο τελείωσε οριστικά και αμετάκλητα τις όποιες ελπίδες για εκκαθάριση της FBME, απορρίπτοντας την έφεση της Κεντρικής Τράπεζας. Πλέον βρίσκεται σε εξέλιξη διαπραγμάτευση με τον Τανζανό εκκαθαριστή.
Η ώρα της κρίσης για ένα από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα, με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Κυπριακή Δημοκρατία, αυτό της FBME, πλησιάζει. Οι μέτοχοι-ιδιοκτήτες της Τράπεζας αξιώνουν από την Κυπριακή Δημοκρατία αποζημιώσεις τουλάχιστον $500 εκατ. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σημερινής» της Κυριακής, η ανακοίνωση της απόφασης του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου, που εδρεύει στο Παρίσι, είναι θέμα χρόνου.
Πρόσωπα, τα οποία παρακολουθούν την εξέλιξη των πραγμάτων, επισημαίνουν στη «Σ» ότι η υπόθεση της FBME είχε εκδικαστεί στο Παρίσι τον Ιούνιο του 2017, ένα μήνα μετά την εκδίκαση της υπόθεσης MIG - Βγενόπουλου. «Η απόφαση στην υπόθεση Βγενόπουλου βγήκε πριν από ένα μήνα. Πλησιάζουν οι μέρες και για την απόφαση της FBME. Επειδή όμως μεσολάβησε ο Αύγουστος, υπολογίζουμε ότι εντός Σεπτεμβρίου θα ανακοινωθεί», σημειώνουν.
Νομικοί και οικονομικοί κύκλοι χαρακτηρίζουν βαρύνουσας σημασίας την απόφαση για την FBME, τόσο για το κύρος των κυπριακών Αρχών, αλλά πολύ περισσότερο για οικονομικούς λόγους, αφού εάν η Δημοκρατία καταδικαστεί, τότε ο φορολογούμενος θα κληθεί, εκ νέου, να πληρώσει.
Η FinCEN, τα μέτρα και η αντίδραση
Η FBME είχε τεθεί από την Κεντρική Τράπεζα υπό καθεστώς εξυγίανσης τον Ιούλιο του 2014, μετά από καταγγελίες της υπηρεσίας καταπολέμησης οικονομικού εγκλήματος των ΗΠΑ (FinCEN), για διασύνδεση της Τράπεζας με τη διεθνή τρομοκρατία και ξέπλυμα παράνομου χρήματος. Τον Δεκέμβριο του 2015, η Κεντρική Τράπεζα είχε ανακαλέσει την άδεια του κυπριακού υποκαταστήματος της FBME. Στις 28 Οκτωβρίου 2014, οι μέτοχοι/ιδιοκτήτες της FBME, από τον Λίβανο, Ayoub Farid Michel Saab και Fadi Michel Saab, καταχώρισαν αίτηση για διεξαγωγή διαιτησίας κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο.
Διεκδικούν, μεταξύ άλλων, αποζημιώσεις ισχυριζόμενοι παράνομη δήμευση από τη Δημοκρατία των περιουσιακών στοιχείων του παραρτήματος της FBME στην Κύπρο, κατά παράβαση των δικαιωμάτων, που κατοχυρώνονται σε διμερή διεθνή Σύμβαση, της 5ης Ιουνίου 2002, μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Λιβάνου για την αμοιβαία προώθηση και προστασία των επενδύσεων.
Η εμπλοκή στην εκκαθάριση
Εάν η απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου είναι το «δάσος» στην υπόθεση FBME, τότε οι μάχες για το «δέντρο», που αφορούν στην εκκαθάρισή της, είναι ενδεικτικές της περιπλοκότητας του ζητήματος. Το αίτημα της Κεντρικής Τράπεζας και της Αρχής Εξυγίανσης για εκκαθάριση της τανζανικής Τράπεζας απορρίφθηκε από το Δικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι δεν είχαν δικαιοδοσία να προχωρήσουν. Η Κεντρική άσκησε έφεση, η οποία απορρίφθηκε και από το Ανώτατο Δικαστήριο την 21η Ιουνίου.
Το υποκατάστημα της FBME εξακολουθεί να βρίσκεται σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Οι τανζανικές Αρχές προβαίνουν, όμως, σε εκκαθάριση της FBME στη χώρα. Εδώ και μήνες εκκρεμεί αίτημα του Τανζανού διαχειριστή σε δικαστήριο της Κύπρου, για αναγνώρισή του, ώστε να προχωρήσει σε εκκαθάριση και του υποκαταστήματος της FBME. Το 90% των καταθέσεων της Τράπεζας βρίσκονται στην Κύπρο.
Διαπραγμάτευση με τους Τανζανούς
Τα δεδομένα στην υπόθεση της εκκαθάρισης της FBME δεν αφήνουν πολλές επιλογές στην Κεντρική Τράπεζα, η οποία έχει επιλέξει, για την ώρα, την οδό της διαπραγμάτευσης με τις Αρχές της Τανζανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», στη διαπραγμάτευση με τον Τανζανό εκκαθαριστή κατέχει περίοπτη θέση το φλέγον θέμα της αποπληρωμής των χρημάτων, που έχουν πληρωθεί από το ταμείο εγγύησης καταθέσεων σε καταθέτες της FBME. Η διαπραγμάτευση στοχεύει στην εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης, στη βάση της οποίας ο Τανζανός εκκαθαριστής θα χειριστεί την απαίτηση του ταμείου της Κύπρου ως προνομιούχου όταν θα έρθει η ώρα, που θα ξεκινήσει η διαδικασία πληρωμής των πιστωτών.
Σε μια τέτοια περίπτωση η Κεντρική Τράπεζα φέρεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να συζητά το ενδεχόμενο άρσης των ενστάσεων, που έχει εγείρει ενώπιον του δικαστηρίου για την αναγνώριση του Τανζανού εκκαθαριστή, ώστε να του ανοίξει τον δρόμο για εκκαθάριση του υποκαταστήματος της FBME στην Κύπρο. Ακόμη όμως και σε αυτήν την περίπτωση ο Τανζανός εκκαθαριστής, επειδή δεν είναι διορισμένος από κράτος μέλος της Ε.Ε., θα χρειαστεί να περάσει από ανάλογες δικαστικές διαδικασίες αναγνώρισής του όταν θα σπεύσει για να λάβει χρήματα της Τράπεζας, που βρίσκονται σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Βρετανία.
Δόθηκαν €65 εκατ.
Μέχρι τα τέλη του περασμένου Μαρτίου είχαν προσέλθει στην Κεντρική Τράπεζα μόλις 1.600 από τους 6.000 περίπου καταθέτες της FBME για να λάβουν το εγγυημένο ποσό των €100 χιλ. από τις καταθέσεις τους. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση εκπροσώπου της Κεντρικής Τράπεζας στη Βουλή από τον Απρίλιο του 2016, οπότε και είχε ενεργοποιηθεί η νομοθεσία για παραχώρηση των εγγυημένων καταθέσεων, δόθηκαν συνολικά €65 εκατ. σε αυτούς τους καταθέτες της Τράπεζας.
«Ο άσος στο μανίκι»
Τα χρονικά περιθώρια για κατάληξη της διαπραγμάτευσης σε συμβιβαστική φόρμουλα ή ναυάγιο δεν είναι απεριόριστα, επισημαίνουν στη «Σ» έγκυρες πηγές. «Αν δεν τελεσφορήσει η διαβούλευση και για να είναι ολοκληρωμένες οι ενέργειες στην Κύπρο, αφενός θα πρέπει να εναντιωθεί η Κεντρική Τράπεζα και οποιοσδήποτε άλλος ενδιαφέρεται, στην αναγνώριση του Τανζανού εκκαθαριστή, και, αφετέρου, να γίνει αίτηση για εκκαθάριση του υποκαταστήματος της FBME στην Κύπρο από την Κεντρική Τράπεζα και την Αρχή Εξυγίανσης. Αυτές είναι οι νομικά διαθέσιμες επιλογές», σημειώνουν.
Τονίζουν δε ότι η μοναδική εναλλακτική σε περίπτωση αποτυχίας στην εξεύρεση συμβιβασμού, που είναι η υποβολή αίτησης στο δικαστήριο από την Κεντρική Τράπεζα για εκκαθάριση μόνο του υποκαταστήματος της FBME στην Κύπρο, είναι ισχυρή.
«Η καταχώριση τέτοιας αίτησης θα λειτουργήσει και ενισχυτικά στην οποιαδήποτε εναντίωση στην αναγνώριση του Τανζανού εκκαθαριστή. Θα προκληθεί μια νέα εκκρεμοδικία παράλληλη με την αίτησή του για αναγνώριση, η οποία δεν θα μπορεί να αγνοηθεί από ένα κυπριακό δικαστήριο. Εάν αναγνώριζε το κυπριακό δικαστήριο τον Τανζανό εκκαθαριστή και έξι μήνες μετά, για παράδειγμα, έβγαινε απόφαση για διορισμό εκκαθαριστή του κυπριακού υποκαταστήματος, τότε οι δύο αποφάσεις των κυπριακών δικαστηρίων θα έρχονταν σε σύγκρουση.
»Αυτό το ενδεχόμενο από μόνο του επηρεάζει αρνητικά ένα δικαστήριο να αποφασίσει ελαφρά τη καρδία αναγνώριση του Τανζανού εκκαθαριστή. Θα μπορούσε κάλλιστα να σκεφτεί το δικαστήριο ή να γίνει και διάβημα αναστολής της αίτησης αναγνώρισης του Τανζανού μέχρι να υπάρξει απόφαση για τη διαδικασία διορισμού εκκαθαριστή για το υποκατάστημα της Τράπεζας στην Κύπρο. Αναπόφευκτα επηρεάζουν αυτές οι διαδικασίες και θα δημιουργηθούν και πρόσθετοι λόγοι ένστασης», σημειώνουν στη «Σ» πηγές από νομικούς κύκλους.
Πηγή: Εφημερίδα Σημερινή