Του Νέστρορα Βασιλείου
Σε αναμμένα κάρβουνα βρίσκονται οι κυπριακές αρχές μετά την απόφαση της ρωσικής κυβέρνησης να προχωρήσει στην αναθεώρηση των όρων της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας. Η ρωσική κυβέρνηση έχει αποφασίσει την αύξηση του φόρου παρακράτησης σε μερίσματα και τόκους στο 15% από τα ποσοστά 5% - 10% και 0% αντίστοιχα, που ισχύουν σήμερα.
Αυτό δεδομένα θα έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στον τομέα των υπηρεσιών, καθώς θα φύγουν εταιρείες από την Κύπρο. Ο προβληματισμός διογκώνεται, εάν ληφθεί υπόψη και η χρονική συγκυρία, αφού η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια πολύ άσχημη στιγμή για την κυπριακή οικονομία, η οποία δεν μπορεί να υπολογίζει σε έναν άλλο βασικό της πυλώνα, αυτόν του τουρισμού.
Το τηλεφώνημα στον Λαβρόφ
Ένα από τα βασικά θέματα που βασάνιζαν άπαντες ήταν το γεγονός ότι η συγκεκριμένη απόφαση του Ρώσου Προέδρου είχε ενεργοποιηθεί μόνο στην περίπτωση της Κύπρου. Ως εκ τούτου, ανέμεναν την πρώτη επαφή σε διπλωματικό επίπεδο, η οποία έγινε πράξη το πρωί της 3ης Απριλίου, οπότε οι Νίκος Χριστοδουλίδης και Σεργκέι Λαβρόφ επικοινώνησαν τηλεφωνικώς για να συζητήσουν το ρωσικό αίτημα. Σύμφωνα με ενημέρωση του Υπουργείου Εξωτερικών, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας ενημέρωσε τον Υπουργό Εξωτερικών ότι: «Η συγκεκριμένη πρόταση της Ρωσικής Ομοσπονδίας εντάσσεται στο πλαίσιο απόφασης που λήφθηκε για αλλαγή των συγκεκριμένων όρων που ισχύουν σε όλες τις Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχει η Ρωσική Ομοσπονδία με κράτη-μέλη της Ε.Ε. Σε αυτό το πλαίσιο, ανάλογες προτάσεις θα αποσταλούν σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. με τα οποία η Ρωσική Ομοσπονδία έχει συνομολογήσει, και βρίσκονται σε ισχύ, Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας».
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, κατά τη συνομιλία του με τον Ελληνοκύπριο ομόλογό του, επικαλέστηκε, όπως άλλωστε είχε πράξει μερικές ώρες νωρίτερα και η ρωσική πρεσβεία στην Κύπρο, αντικειμενικούς λόγους για τη διαβίβαση του σχετικού αιτήματος πρώτα και μόνο στις κυπριακές αρχές. Κατά τον Σεργκέι Λαβρόφ, το γεγονός ότι σχεδόν το 40% των σωρευτικών άμεσων ξένων επενδύσεων στη Ρωσία προέρχονται από την Κύπρο είναι η αιτία που οδήγησε τη Ρωσική Ομοσπονδία να αρχίσει από την Κύπρο.
Παραμένουν τα «μαύρα σύννεφα»
Αν και αυτές οι διευκρινίσεις δεν διώχνουν τα μαύρα σύννεφα από τον νευραλγικής σημασίας τομέα των υπηρεσιών, εντούτοις απαντούν σε μια σημαντική ανησυχία που υπήρχε και αφορούσε το κατά πόσον είχε στοχοποιηθεί μόνο η Κύπρος από τη Μόσχα. Η ρωσική κυβέρνηση κάνει πράξη αυτό το οποίο διατείνεται, καθώς ανάλογα αιτήματα φαίνεται να έχουν διαβιβαστεί σε Λουξεμβούργο και Μάλτα. Αυτό συνεπάγεται ότι δεν θα έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι της Κύπρου οι ανταγωνιστές της ή καλύτερα κάποιοι από τους ανταγωνιστές της στην Ευρώπη, καθώς η Ολλανδία φαίνεται να απολαμβάνει, για την ώρα τουλάχιστον, κάποιου είδους ασυλία, καθώς οι ρωσικές κινήσεις και πάλι δεν φαίνεται να την αγγίζουν. Σίγουρα, θα ήταν προτιμότερο, σύμφωνα με φορείς της αγοράς, το ρωσικό αίτημα να διαβιβαζόταν ταυτόχρονα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Έπιασαν δουλειά τα Υπουργεία Οικονομικών
Πλέον, έχουν πιάσει δουλειά τα Υπουργεία Οικονομικών Κύπρου και Ρωσίας για τη διαπραγμάτευση της διαφοροποίησης της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας και οι πρώτες επαφές έχουν ήδη γίνει. Οικονομικοί κύκλοι ευνοούν παρά ταύτα τη συνέχιση της επαφής και σε διπλωματικό επίπεδο, ενώ επιθυμούν ακόμη και την εμπλοκή του ιδίου του Προέδρου της Δημοκρατίας προκειμένου να υπάρξει κατάληξη σε μια όσο το δυνατόν καλύτερη λύση. «Ενδεχομένως να χρειαστεί να μιλήσει με τον κ. Πούτιν, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια όσο το δυνατόν καλύτερη υπό τις περιστάσεις διαμόρφωση της συμφωνίας», σημειώνουν χαρακτηριστικά.
Άρχισαν ασκήσεις επί χάρτου
Από την ώρα που έγινε γνωστό το περιεχόμενο της ρηματικής διακοίνωσης που έφτασε από τη Μόσχα, είχαν ηχήσει σειρήνες, και οι εμπλεκόμενοι σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών άρχισαν να επεξεργάζονται εναλλακτικές προτάσεις. Μέχρι τώρα, δεδομένης και της άμεσης υλοποίησης της εντολής Πούτιν, δεν έχει γίνει κάποια μελέτη αντικτύπου που να αφορά τον επηρεασμό των εσόδων των παρόχων υπηρεσιών, όπως είναι οι δικηγόροι και οι λογιστές, αλλά και του κράτους.
Δεν είναι ξεκάθαρο πόσες εταιρείες επηρεάζονται και θα φύγουν, είτε άμεσα είτε σταδιακά, ή θα μεταφέρουν μέρος των εργασιών τους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα έσοδα που έρχονται από αυτές τις εταιρείες είναι πολλά και ότι μεσοπρόθεσμα θα υπάρξει αρνητικός αντίκτυπος. Επιπλέον, εταιρείες που σκέφτονταν να έρθουν στην Κύπρο, πλέον θα κάνουν δεύτερες σκέψεις.
Ο παράγοντας περιουσιακά στοιχεία
Ένα σημείο το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι αυτές οι εταιρείες δεν βρίσκονται στην Κύπρο μόνο για φορολογικούς λόγους, αλλά και επειδή προστατεύονται τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν.
Φορείς της αγοράς μάς έλεγαν ότι οι εταιρείες πελάτες τους θεωρούν πως είναι σημαντικότερο να μην τιναχθεί στον αέρα η συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας Κύπρου-Ρωσίας από το να ικανοποιηθεί το ρωσικό αίτημα.
Ανησυχεί ο Κυπρο-Ρωσικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος
Κάθετα αντίθετος με τη ρωσική πρωτοβουλία είναι ο Κυπρο-Ρωσικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος, ο οποίος καλεί, εμμέσως πλην σαφώς, τη Μόσχα να αποσύρει το αίτημά της και απαριθμεί τις επιπτώσεις οι οποίες θα προκύψουν σε περίπτωση που υπάρξει τροποποίηση της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας Κύπρου-Ρωσίας. Σε επιστολή του με αποδέκτη τον Ρώσο πρέσβη στην Κύπρο, Στάνισλαβ Οσάτσι, ο πρόεδρος του Κυπρο-Ρωσικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου, Ευγένιος Ευγενίου, σημειώνει ότι η προτεινόμενη αύξηση του συντελεστή παρακράτησης φόρου επί των μερισμάτων και των τόκων θα αυξήσει το φορολογικό κόστος της επένδυσης στη Ρωσία από επενδυτές με έδρα την Κύπρο, στο επίπεδο που ισχύει για τις χώρες που δεν έχουν συμφωνία. Σημειώνει με νόημα ότι, «σε μια εποχή παγκόσμιων οικονομικών προκλήσεων, όταν πρέπει να αναζητηθούν και να καλωσοριστούν οι ξένες άμεσες επενδύσεις, εκφράζουμε την ανησυχία μας ότι ένα από τα κυριότερα κίνητρα που εδώ και πολλά χρόνια ήταν ευνοϊκά για την εδραίωση της Κύπρου ως στέρεης βάσης για επενδύσεις στη ρωσική οικονομία θα διακυβευτεί».
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου αναφέρει επίσης ότι, με την πάροδο των χρόνων, η πλειοψηφία των επενδυτών, με έδρα την Κύπρο, στη Ρωσία έχει εδραιώσει σημαντική παρουσία στην Κύπρο και λειτουργεί μέσω εξειδικευμένων γραφείων, χρησιμοποιώντας ένα σύνολο ρωσόφωνων και μη Ρώσων στελεχών και εργαζομένων.
Αδικούνται επενδυτές
Στην επιστολή του Ευγένιου Ευγενίου προς τον Ρώσο πρέσβη, σημειώνεται ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις της συμφωνίας θα επηρεάσουν άδικα αυτούς τους επενδυτές. Παράλληλα, προστίθεται, οι τροποποιήσεις θα αποθαρρύνουν μελλοντικούς επενδυτές που εξετάζουν τα μη φορολογικά καθώς και τα φορολογικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της δημιουργίας μιας κατάλληλης βάσης στην Κύπρο, από την οποία θα διαχειρίζονται τις επενδύσεις τους στη Ρωσία.
Ο πρόεδρος του Κυπρο-Ρωσικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου αναφέρει επίσης στην επιστολή του ότι το επίκεντρο των προτεινόμενων τροποποιήσεων σχετικά με τους συντελεστές παρακράτησης φόρου επί των μερισμάτων και των τόκων παραγνωρίζει το γεγονός ότι η δημιουργία κεντρικών γραφείων επενδύσεων στην Κύπρο είναι επωφελής για τη Ρωσία, καθώς παρέχει στους επενδυτές, στη Ρωσία, ευκολότερη πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, τα πλεονεκτήματα που προσφέρονται από την ένταξη στην Ε.Ε. και ένα κοινό νομικό σύστημα που καθιστά δυνατές τις διεθνείς συναλλαγές και συμφωνίες.
Ασπίδα η άψογη συνεργασία
Προσθέτει, δε, ότι η Κύπρος αποτελεί εταίρο της Ρωσίας επί σειρά ετών και ότι οι δύο χώρες ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με φορολογικά θέματα με πλήρη διαφάνεια και αξιοπιστία. «Όπως μπορεί να βεβαιωθεί από το Υπουργείο Οικονομικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας και την Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία, οι κυπριακές φορολογικές αρχές ξεχωρίζουν από άλλους εταίρους της συνθήκης, για την ταχύτητα, την αξιοπιστία και την πληρότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσουν με τους Ρώσους ομολόγους τους. Αυτό είναι ένα ουσιαστικό εργαλείο για να βοηθηθούν οι ρωσικές φορολογικές αρχές να προσδιορίσουν τις δομές ή τις διευθετήσεις για τις οποίες τα οφέλη από τη συμφωνία δεν ζητήθηκαν σωστά, με έγκαιρο και αποτελεσματικό τρόπο. Τα προτεινόμενα μέτρα πρέπει να λάβουν υπόψη αυτή τη σημαντική πτυχή της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών», αναφέρει ο κ. Ευγενίου.
Τονίζει, επίσης, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων και πιο αφοσιωμένων χωρών που υιοθέτησαν τα συμφωνηθέντα μέτρα και πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της αλλαγής του κέρδους, καθώς και για την προώθηση της φορολογικής διαφάνειας.
Φόβοι για δυσμενή διάκριση
«Υπάρχει έγκυρη ανησυχία ότι η Κύπρος μπορεί να βρεθεί σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με άλλες δικαιοδοσίες που αποτελούν βάσεις επενδυτών για επενδύσεις στη Ρωσία, τόσο εντός όσο και εκτός της Ε.Ε., ανάλογα με το εάν και όταν η ρωσική κυβέρνηση ακολουθεί παρόμοιες πρωτοβουλίες για την τροποποίηση των συνθηκών με άλλες χώρες», επισημαίνει.
Ο επικεφαλής του Κυπρο-Ρωσικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου τονίζει ταυτόχρονα ότι, εάν οποιαδήποτε από τις άλλες χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας με τη Ρωσία επιτρέπεται να συνεχίσει να απολαμβάνει χαμηλότερο παρακρατούμενο φόρο επί των μερισμάτων και των τόκων, αναμένουμε ότι θα υπάρξει μετατόπιση των επενδυτών που επενδύουν στη Ρωσία από την Κύπρο προς αυτές τις χώρες. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν θα είναι προς όφελος ούτε της Ρωσίας ούτε και της Κύπρου.
«Είναι επομένως υψίστης σημασίας για την Κύπρο να έχει μια συνθήκη με τη Ρωσία ισοδύναμη με άλλες χώρες της συνθήκης, ειδικά όταν πρόκειται για παρακράτηση φόρων επί μερισμάτων και τόκων. Δεδομένης της εξαιρετικής συνεργασίας των αρμόδιων αρχών μας, σε θέματα όπως η ανταλλαγή πληροφοριών, η διατήρηση της Κύπρου ως βασικού εταίρου της συνθήκης είναι επίσης προς όφελος της Ρωσικής Ομοσπονδίας», αναφέρει ο Ευγένιος Ευγενίου.