Παρά την ανάθεση μεγάλου αριθμού δημόσιων συμβάσεων (2.164 συμβάσεις αξίας 2.515.430.379 ευρώ), ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής συμβατικής αξίας συγκεντρώθηκε σε περιορισμένο αριθμό εργολάβων, αναφέρει ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας στον πρόλογό του στην Ειδική Έκθεση με θέμα «Ειδική Έκθεση για την Ανάθεση Δημόσιων Κατασκευαστικών Έργων σε Εργολάβους», που ετοιμάστηκε από την Ελεγκτική Υπηρεσία.
Συγκεκριμένα, ο Γενικός Ελεγκτής Ανδρέας Παπακωνσταντίνου σημειώνει ότι τρεις εργολάβοι (Cyfield, Iacovou και Cybarco), παρόλο που μαζί ανέλαβαν μόνο το 13% του αριθμού των συμβάσεων, εξασφάλισαν το 40,8% της συνολικής αξίας της αγοράς.
Η Ειδική Έκθεση, αναφέρει, «αποσκοπεί στην ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων κατασκευαστικών έργων, μέσω της ανάλυσης των στοιχείων που αντλήθηκαν από το ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων (eProcurement) για την περίοδο 2015–2024».
Προσθέτει ότι η συλλογή και αξιολόγηση των δεδομένων αυτών επιτρέπει στην εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με το βαθμό συγκέντρωσης της αγοράς και το βαθμό ανάπτυξης ανταγωνισμού.
Τρεις Εργολάβοι – Το 40,8% της Αγοράς
Η ανάλυση, αναφέρει ο Γενικός Ελεγκτής, «καταδεικνύει ότι, παρά την ανάθεση μεγάλου αριθμού δημόσιων συμβάσεων (2.164), ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής συμβατικής αξίας συγκεντρώθηκε σε περιορισμένο αριθμό εργολάβων».
«Συγκεκριμένα, τρεις εργολάβοι (Cyfield, Iacovou και Cybarco), παρόλο που μαζί ανέλαβαν μόνο το 13% του αριθμού των συμβάσεων, εξασφάλισαν το 40,8% της συνολικής αξίας της αγοράς. Το εν λόγω στατιστικό υποδεικνύει αυξανόμενη συγκέντρωση της αγοράς για μεγάλα έργα σε συγκεκριμένους εργολάβους», υπογραμμίζει.
Ενδιαφέρον στοιχείο, αναφέρει ο Γενικός Ελεγκτής, αποτελεί το γεγονός ότι η εταιρεία Cyfield κατέλαβε την πρώτη θέση στην κατανομή του μεριδίου αγοράς για τέσσερα συναπτά έτη (2019–2023), «γεγονός που πιθανόν να αποτελεί ακόμη ένα στοιχείο ένδειξης δημιουργίας δεσπόζουσας θέσης».
«Τυχόν έλλειψη ικανοποιητικού αριθμού επιλογών περιορίζει τη διαπραγματευτική ικανότητα του κράτους και ίσως "αναγκάζει" την επανάληψη συνεργασιών με εργολάβους που ενδεχομένως δεν ανταποκρίνονται επαρκώς», σημειώνει.
Επιπλέον, αναφέρει ο Γενικός Ελεγκτής, «η συγκέντρωση των μεγάλων έργων σε συγκεκριμένους εργολάβους εγείρει ερωτήματα κατά πόσο οι συγκεκριμένοι φορείς διαθέτουν την επιχειρησιακή ικανότητα να υλοποιούν παράλληλα πολλαπλά έργα με επιτυχία».
Τονίζει ότι «τα πιο πάνω προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία, ιδιαιτέρως από το γεγονός ότι αρκετά μεγάλα έργα της Κυπριακής Δημοκρατίας είτε υπόκεινται σε μεγάλες καθυστερήσεις ή δεν ολοκληρώνονται καθόλου».
80% των Συμβάσεων – 39% της Αξίας
Ο κ. Παπακωνσταντίνου αναφέρει ακόμη ότι παρά τη συγκέντρωση μεγάλου μέρους της αξίας των συμβάσεων σε λίγους εργολάβους, το 80% του συνολικού αριθμού των συμβάσεων κατανέμεται σε μεγάλο αριθμό μικρότερων εργολάβων.
«Από τις 2.164 συμβάσεις, οι 1.734 αναλήφθηκαν από μικρούς ή μεμονωμένους εργολάβους, γεγονός που υποδηλώνει πολυκερματισμό της αγοράς στα έργα μικρότερης κλίμακας», σημειώνει.
Περιορισμένος Ανταγωνισμός
Ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρει πως η συμμετοχή οικονομικών φορέων σε διαγωνισμούς κρίνεται ικανοποιητική προς περιορισμένη.
Προσθέτει ότι το 60,3% των διαγωνισμών (2021-2024) προσέλκυσε τουλάχιστον τρεις συμμετοχές, ενώ στο 14,2% των περιπτώσεων δεν υπήρξε καθόλου ανταγωνισμός.
Ανάγκη για Υγιή Αγορά
«Η αποτροπή φαινομένων υπερσυγκέντρωσης ή πολυκερματισμού αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διαμόρφωση μιας υγιούς και ανταγωνιστικής αγοράς δημοσίων έργων, προς όφελος της οικονομίας και κατ’ επέκταση των πολιτών», καταλήγει ο Γενικός Ελεγκτής.
Η Έκθεση
Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, σε αυτήν αποτυπώνεται στατιστική ανάλυση που αφορά στη κατανομή των δημόσιων κατασκευαστικών έργων σε Εργολάβους, τα οποία ανατέθηκαν από το 2015 μέχρι το 2024, με αξία σύμβασης μεγαλύτερη των €50.000.
Οι πληροφορίες που έτυχαν επεξεργασίας, προστίθεται, λήφθηκαν αυτούσιες από το ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων (eProcurement) και αποτελούν δημόσια πληροφόρηση.
Για το στατιστικό στοιχείο που αφορά σε καθυστερήσεις των έργων οι πληροφορίες λήφθηκαν από τις Αναθέτουσες Αρχές (ΑΑ).
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εντοπίζει από τη διαφορά μεταξύ του μέσου όρου της συμβατικής διάρκειας και του μέσου όρου πραγματικής διάρκειας σε δείγμα 23 έργων ότι «προκύπτει χρονική καθυστέρηση της τάξεως των 461 ημερών, δηλαδή 76,7% σε σχέση με τον αρχικό συμβατικό χρόνο εκτέλεσης τους». Διευκρινίζει ωστόσο ότι «οι λόγοι καθυστέρησης δεν αποτελούν αντικείμενο της παρούσας Ειδικής Έκθεσης, επομένως η Υπηρεσία δεν έχει εξετάσει κατά πόσο αυτές ήταν αιτιολογημένες, εγκεκριμένες και ποιο συμβαλλόμενο βαραίνουν την Αναθέτουσα Αρχή ή τον Ανάδοχο».
Σημειώνεται ότι, λόγω του πολύ μεγάλου όγκου των συμβάσεων, δεν έγινε έλεγχος των πληροφοριών όμως εκτιμάται ότι στο σύνολο τους αποδίδουν μια αρκετά αντιπροσωπευτική εικόνα της συμμετοχής των εργολάβων στα δημόσια κατασκευαστικά έργα.
Για σκοπούς ετοιμασίας της Έκθεσης και μόνο για σκοπούς ανάλυσης των στοιχείων, οι αναφορές στα στοιχεία του eProcurement που αφορούν στις εταιρείες «Cyfield» (π.χ. Cyfield Development Public, Cyfield Construction, Cyfield Asphalt) και «Iacovou» (π.χ. Iacovou Brothers Ltd, Iacovou Construction Ltd), ομαδοποιήθηκαν και αναφέρονται ως Όμιλος Εταιρειών ή Group («Cyfield Group», «Iacovou Group»), χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εταιρική ή οργανωτική τους σχέση, και χωρίς η χρήση του όρου να υποδηλώνει νομική ή μετοχική σχέση μεταξύ των εταιρειών, διευκρινίζεται.
Από τα στατιστικά στοιχεία του eProcurement, σημειώνεται, διαπιστώθηκε ότι ενώ αριθμός συμβάσεων αφορούσε σε Κοινοπραξίες, στο eProcurement είχε καταχωρηθεί ως Ανάδοχος μόνο ο ένας εκ των δύο εργολάβων της κοινοπραξίας.
Υπογραμμίζεται ότι η Έκθεση «δεν έχει σκοπό να στοχοποιήσει οποιονδήποτε Οικονομικό Φορέα και ότι δεν εξετάσθηκε η ορθότητα της διαδικασίας των διαγωνισμών και η μετέπειτα υλοποίηση των έργων, αλλά προσδοκεί στο να αναδείξει τη μεγάλη εικόνα στον κατασκευαστικό τομέα στα πλαίσια της ενημέρωσης και της διαφάνειας».
Πηγή: ΚΥΠΕ
Διαβάστε επίσης: «Έπεσε» το δίκτυο σε Υπουργεία και Προεδρικό - Σε εξέλιξη οι εργασίες αποκατάστασης