Σε έναν μαραθώνιο αλληλοαποποίησης ευθυνών εξελίχθηκε η πρώτη φάση της Ερευνητικής Επιτροπής για το σκάνδαλο των αερόσακων Takata. Μετά τις καταθέσεις των τριών τελευταίων Υπουργών Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη, Γιάννη Καρούσου και Βασιλικής Αναστασιάδου, ένα πράγμα γίνεται ξεκάθαρο: κανείς δεν ήξερε τίποτα – και αν κάποιος ήξερε, φαίνεται να ήταν το Τμήμα Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ).
Βαφεάδης: «Πρώτη φορά άκουσα για τους Takata από τον Όξινο»
Ο νυν Υπουργός Αλέξης Βαφεάδης κατέθεσε πως η πρώτη φορά που άκουσε τη λέξη «Takata» δεν ήταν από κάποια κρατική υπηρεσία, αλλά από τον πατέρα του Κυριάκου Όξινου, σε συνάντηση που έγινε τον Μάιο του 2023. Καμία προηγούμενη ενημέρωση δεν είχε, ούτε από τον προκάτοχό του, ούτε από το ΤΟΜ ή την Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία. Ενδεικτικό της κατάστασης, όπως είπε, είναι πως ούτε καν τα πορίσματα για τα θανατηφόρα τροχαία που σχετίζονται με αερόσακους δεν του κοινοποιήθηκαν - παραδόθηκαν μόνο στην Αστυνομία.
Αίσθηση προκάλεσε και η αναφορά του στις εγκυκλίους που εκδόθηκαν για τη διαχείριση των ανακλήσεων. Ο Υπουργός επισήμανε ότι η εγκύκλιος του 2011 επιχειρούσε να καθιερώσει μια ουσιαστική αλυσίδα ενημέρωσης για τα γκρίζα οχήματα στηρίζοντας τη διαδικασία στις υποχρεώσεις των διανομέων τεχνικών κατασκευαστών. Ωστόσο, όπως είπε, το 2017 σημειώθηκε πλήρης ανατροπή, καθώς με νέα εγκύκλιο, το ΤΟΜ απάλλασσε πλέον τους διανομείς για τα συγκεκριμένα οχήματα, τα γκρίζα οχήματα δηλαδή, χωρίς να καθορίσει εναλλακτικό μηχανισμό ενημέρωσης των ιδιοκτητών. Το αποτέλεσμα; Καμία επαρκής πληροφόρηση, καμία ειδοποίηση, καμία δράση.
Καρούσος: «Το κράτος δεν προστάτευσε»
Από την πλευρά του, ο τέως Υπουργός Γιάννης Καρούσος, με μια δήλωση που ενισχύει το κλίμα διοικητικής αδιαφορίας, ανέφερε πως ποτέ δεν έλαβε οποιαδήποτε ενημέρωση για τους Takata κατά τη διάρκεια της θητείας του. Ούτε από την προκάτοχό του, ούτε από το ΤΟΜ, ούτε για τα τροχαία με τους Αλέξανδρο Λούγκο και Κυριάκο Όξινο, ούτε καν για την επίμαχη εγκύκλιο του 2017. Όπως είπε, κανείς δεν τον ενημέρωσε. Κι όταν ρωτήθηκε γιατί, απάντησε ότι «ήταν υποχρέωσή τους».
«Το κράτος δεν προστάτευσε», είπε χαρακτηριστικά, αποδεχόμενος ότι η αλυσίδα ενημέρωσης έσπασε. «Εάν ερχόταν ενημέρωση στον Υπουργό θα παίρναμε μέτρα και θα προλαβαίναμε πολλά. Οι διαδικασίες, οι Υπηρεσίες, ολόκληρο το Υπουργείο δεν έκρινε ότι έπρεπε να ενημερώσει τον πολιτικό προϊστάμενο. Και ναι, το κράτος οφείλει μια συγγνώμη».
«Δεν με ενημέρωσε ο Δημητριάδης», είπε και η Αναστασιάδου
Τελευταία μάρτυρας που κατέθεσε ήταν η πρώην Υπουργός Μεταφορών Βασιλική Αναστασιάδου, η οποία ανέφερε επίσης ότι δεν ενημερώθηκε για το θέμα από τον προκάτοχό της Μάριο Δημητριάδη και δεν ενημέρωσε με τη σειρά της τον κύριο Καρούσο. Είπε, επίσης, πως δεν είχε ενημέρωση ούτε από τους Γενικούς Διευθυντές.
«Δεν λέω ότι θα το λύναμε, αφού είναι ένα πολύπλοκο θέμα, αλλά θα πέρναμε μέτρα», τόνισε, με τον Πρόεδρο της Ερευνητικής να σχολιάζει ότι ενδέχεται να επανακλητευθεί η Αστυνομία για διευκρινίσεις σε σχέση με κάποιες αναφορές που τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής.
Ποιοι καταθέτουν σήμερα
Η διαδικασία ολοκληρώνεται σήμερα με την κατάθεση άλλων έξι πρώην Υπουργών που διατέλεσαν στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων τις προηγούμενες δεκαετίες. Συγκεκριμένα, σήμερα αναμένεται να καταθέσουν οι:
- Χάρης Θράσου (2004 - 2007)
- Μαρία Μαλαχτού - Παμπαλλή (2007 - 2008)
- Νίκος Νικολαΐδης (2008 - 2010)
- Ερατώ Κοζάκου - Μαρκουλλή (2010 - 2011)
- Ευθύμιος Φλουρέντζου (2011 - 2013)
- Μάριος Δημητριάδης (2014 - 2018)
Αν δεν προκύψει ανάγκη για επιπλέον μαρτυρίες, η επιτροπή θα ολοκληρώσει τις εργασίες της με αυτές τις καταθέσεις. Το τελικό πόρισμα αναμένεται εντός ενός μήνα και θα παραδοθεί στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
Το ερώτημα που πλανάται, μετά τις πρώτες καταθέσεις, είναι σαφές: Αν ούτε οι Υπουργοί δεν ήξεραν, ποιος τελικά ήξερε; Και αν το ΤΟΜ ήξερε - όπως όλα δείχνουν - γιατί σιώπησε;
Τώρα, αναμένουμε τα νεότερα από την επόμενη φάση των ακροάσεων. Αν και, όπως σχολίασε σκωπτικά ο Πρόεδρος της Επιτροπής, «ο Βαφεάδης τώρα προσπαθεί, αλλά είναι μετά το παναΐρι». Ένα «παναΐρι» που στοίχισε ανθρώπινες ζωές και η απάντηση ακόμη να δοθεί.
Διαβάστε επίσης: Βαφεάδης: «Πρώτη φορά άκουσα για τους Takata από τον πατέρα του Κυριάκου Όξινου»