Της Χριστιάνας Αντωνίου
Οι σημερινές επιχειρήσεις απαιτούν από τους ηγέτες νέες προσεγγίσεις, καθώς το well-being (ευημερία) στον χώρο εργασίας έχει ξεπεράσει τις απλές παροχές.
Πλέον, πρόκειται για ένα σύνθετο σύστημα που χτίζεται στις ανθρώπινες σχέσεις, την επικοινωνία, την έκφραση και την αίσθηση ασφάλειας. Όταν οι εργαζόμενοι νιώθουν αποδεκτοί και υποστηριζόμενοι, η δέσμευσή τους αυξάνεται, οδηγώντας σε ομάδες με εμπιστοσύνη, αυτονομία και θετική δυναμική, άρα και αυξημένη παραγωγικότητα.
Η σημαντική αυτή θεματική αναλύθηκε στο πρόσφατο βιωματικό εργαστήριο «NextGen Leadership: Employee Wellbeing» που πραγματοποιήθηκε στις 22 Μαΐου 2025. Το Economy Today ήταν παρόν και στήριξε ως χορηγός επικοινωνίας την πρωτοβουλία, αναγνωρίζοντας ότι η βιώσιμη ανάπτυξη προέρχεται από την επένδυση στους ανθρώπους.
Ευημερία στην Εργασία: Πέρα από τα Οικονομικά Κίνητρα
Την έναρξη των παρουσιάσεων έκανε ο Μάριος Αβραμίδης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο οποίος επεξήγησε τη σημασία της ευημερίας στην ηγεσία των οργανισμών. Τόνισε πως, ενώ η συζήτηση για την ευτυχία στην εργασία συχνά επικεντρώνεται σε οικονομικούς παράγοντες όπως οι μισθοί ή οι παροχές, πλήθος ερευνών αποδεικνύει ότι η επίδραση των χρηματικών ανταμοιβών στην ευτυχία είναι βραχυπρόθεσμη. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μελέτη που έδειξε ότι νικητές του λαχείου δεν ήταν πιο ευτυχισμένοι από τον γενικό πληθυσμό ένα χρόνο μετά την οικονομική τους επιτυχία.
Τι υποδηλώνει λοιπόν αυτό; Ότι η βιώσιμη επαγγελματική ικανοποίηση πηγάζει από βαθύτερους παράγοντες. Ο Μάριος Αβραμίδης αναφέρθηκε στη θεωρία της ευημερίας του Martin Seligman, η οποία αναδεικνύει τέσσερις βασικούς πυλώνες: θετικά συναισθήματα, ουσιαστικές σχέσεις, νόημα στη ζωή ή την εργασία και το αίσθημα επίτευξης.
Υπογράμμισε τη σημασία και την αξία για τους εργοδότες και τους ηγέτες να διαμορφώνουν συνθήκες που ενισχύουν αυτούς τους παράγοντες. Παροχές από τον χώρο εργασίας, όπως το εταιρικό αυτοκίνητο ή το γυμναστήριο μπορούν να λειτουργήσουν ως κίνητρα αρχικά ή μέσα διατήρησης προσωπικού, ωστόσο δεν επαρκούν από μόνες τους για την πραγματική ευημερία των εργαζομένων. Ο χαρισματικός ηγέτης, σε αντίθεση με τον αυταρχικό, δημιουργεί ένα θετικό εργασιακό κλίμα και ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα της ομάδας του, εφαρμόζοντας πρακτικές που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα από την ψυχολογία και τις κοινωνικές επιστήμες. Η ευημερία στον χώρο εργασίας δεν είναι μια πολυτέλεια, αλλά βασική προϋπόθεση για μακροπρόθεσμη αποδοτικότητα, δέσμευση και ικανοποίηση.
Η Δύναμη της Εμπιστοσύνης: Το Πρόγραμμα Αλληλοϋποστήριξης (Peer Support)
Στη συνέχεια, ο διακεκριμένος ηγέτης από τη Γερμανία, Γκούναρ, Πρόεδρος της Ένωσης Αμερικανών Ψυχολόγων στο Yad Vashem, παρουσίασε ένα καινοτόμο πρόγραμμα — το Πρόγραμμα Αλληλοϋποστήριξης (Peer Support Program), ενταγμένο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ευημερίας. Η ομιλία του επικεντρώθηκε στη σημασία δύο βασικών αξιών της εμπιστοσύνης και της υποστήριξης μεταξύ συναδέλφων, οι οποίες αποτελούν κρίσιμοι παράγοντες για την ψυχική υγεία και την ασφάλεια, με έμφαση στους πιλότους. Ωστόσο, το πρόγραμμα αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους οργανισμούς - επιχειρήσεις, όπως τονίστηκε απο τους εισηγητές.
Χωρίς εμπιστοσύνη, τίποτα δεν λειτουργεί
Το κεντρικό του μήνυμα ήταν σαφές - Χωρίς εμπιστοσύνη, τίποτα δεν λειτουργεί. Η εμπιστοσύνη δεν είναι δεδομένη· χτίζεται με χρόνο, μπορεί να χαθεί σε δευτερόλεπτα και απαιτεί τεράστια προσπάθεια για να αποκατασταθεί. Δεν επιβάλλεται ούτε αγοράζεται, αλλά είναι αποτέλεσμα σχέσεων, κουλτούρας και συστηματικής φροντίδας.
Τα προγράμματα υποστήριξης πιλότων βασίζονται σε αυτό το θεμέλιο. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να βοηθηθεί ένας πιλότος είναι μέσω της επικοινωνίας με έναν άλλο πιλότο, εκπαιδευμένο συνάδελφο, ο οποίος κατανοεί τις ιδιαιτερότητες και τις προκλήσεις του επαγγέλματος. Αυτή η προσέγγιση αποδεικνύεται εξαιρετικά αποτελεσματική: στο 80% των περιπτώσεων, μία ή δύο συναντήσεις με έναν peer οδηγούν σε σημαντική βελτίωση. Το πρόγραμμα είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες του ατόμου, λειτουργεί παγκόσμια και προσφέρει άμεση ανταπόκριση, συνήθως εντός 20 λεπτών από την πρώτη κλήση. Η αξιοπιστία του ενισχύεται από την εθελοντική του βάση: οι peers δεν πληρώνονται, προσφέροντας τον ελεύθερο χρόνο τους από πεποίθηση για τη δύναμη της συναδελφικής υποστήριξης.
Επιπλέον, υπάρχει πρόνοια για πιο σοβαρές περιπτώσεις, όπως ψυχικές ασθένειες ή ουσιοεξάρτηση. Ενώ τα κλασικά θεραπευτικά προγράμματα έχουν επιτυχία μόλις 10-20%, το πρόγραμμα ITSKIP, που εφαρμόζεται στους πιλότους, σημειώνει ποσοστά επιτυχίας άνω του 80%. Πιλότοι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες όχι μόνο επιστρέφουν στην εργασία τους, αλλά και υποστηρίζονται μακροχρόνια, ακόμα κι αν δεν συνεχίσουν την καριέρα τους.
Κανείς δεν πρέπει να μένει μόνος
Η εφαρμογή αυτών των προγραμμάτων δεν είναι πια προαιρετική· αποτελεί μέρος του ρυθμιστικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά από τραγικά περιστατικά, αντανακλώντας την αναγνώριση ότι η ψυχική υγεία είναι θεμελιώδης για την ασφάλεια πτήσεων. Το τελευταίο και πιο δυνατό μήνυμα της ομιλίας είναι ότι κανείς δεν πρέπει να μένει μόνος. Η φροντίδα και η υποστήριξη δεν είναι πολυτέλειες, αλλά αναγκαιότητες. Η ανάπτυξη και η καλλιέργεια μιας κουλτούρας εμπιστοσύνης, φροντίδας και θετικής προσέγγισης μπορεί να σώσει ζωές, να προστατέψει καριέρες και να διασφαλίσει ότι οι πιλότοι, και εν συνεχεία οι επιβάτες, παραμένουν ασφαλείς. Δεν είναι απλώς μια διαδικασία — είναι κουλτούρα.
Ηγεσία και Well-being: Εφαρμόζοντας τις Νέες Προσεγγίσεις
Το εργαστήριο ολοκληρώθηκε με μια διαδραστική άσκηση από τον Σόλωνα Δημοσθένους, Οργανωσιακού Ψυχολόγου και Aviation Human Factors Instructor στην Kratis Training & Consulting, μέσω της οποίας οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να εφαρμόσουν τις γνώσεις που έλαβαν από τις δύο προηγούμενες παρουσιάσεις.
Μέσα από την πρακτική εφαρμογή τονίστηκε ότι η ευημερία στον χώρο εργασίας και η αλληλοϋποστήριξη δεν είναι απλώς θεωρητικές έννοιες, αλλά βασικά εργαλεία για την ενίσχυση της συνοχής, της εμπιστοσύνης και της σύνδεσης εντός των ομάδων. Είναι σαφές ότι η βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων περνά μέσα από την επένδυση στους ανθρώπους που τις απαρτίζουν και την ανάπτυξη και σύναψη υγιών σχέσεων στο εργασιακό περιβάλλον.