Η αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν δοκιμάζεται μόνο στο επίπεδο της άμυνας, αλλά και στο επίπεδο των πληρωμών, τομέας στον οποίο σήμερα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε λύσεις εκτός Ε.Ε., και συγκεκριμένα σε αμερικανικές πολυεθνικές, όπως η Visa και η Mastercard. Η «εξάρτηση» αυτή αφορά τόσο τις πληρωμές με κάρτες όσο και την επεξεργασία αυτών των πληρωμών, που επίσης υλοποιούνται σε μεγάλο βαθμό από ξένους παρόχους, με συνέπεια ανάλυση της ΕΚΤ να υπογραμμίζει «τη σημασία της εφαρμογής μιας ευρωπαϊκής λύσης για τη διασφάλιση της λειτουργικής ανθεκτικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας των ευρωπαϊκών συστημάτων πληρωμών».
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΚΤ, από το 2019 ο ρυθμός χρήσης καρτών στην Ε.Ε. έχει αυξηθεί σημαντικά. Με σχεδόν 70 δισ. πληρωμές το 2023, οι κάρτες πληρωμών είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο μέσο ηλεκτρονικών πληρωμών και αντιστοιχεί σε πάνω από τις μισές (54%) συναλλαγές χωρίς μετρητά. Ακολουθούν οι μεταφορές πίστωσης, που αντιστοιχούν στο 22%, οι άμεσες χρεώσεις (δηλαδή οι πάγιες εντολές), που αντιπροσωπεύουν το 15% και οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα, που αντιστοιχούν στο 7%.
Η Ευρώπη στερείται ενός εθνικού συστήματος καρτών και η σχετική προσπάθεια για τη δημιουργία του Pan-european Payments System Initiative εγκαταλείφθηκε για να αντικατασταθεί από τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού συστήματος πληρωμών μεταξύ λογαριασμών (Account to Account), με τη μορφή ψηφιακού πορτοφολιού (digital wallet) και την επωνυμία Wero, στο οποίο προς το παρόν συμμετέχουν 16 τράπεζες. Αντιστοίχως υπάρχουν εθνικά συστήματα για πληρωμές από λογαριασμό σε λογαριασμό, ορισμένα από τα οποία έχουν διαλειτουργικότητα σε πάνω από μία χώρες, όπως είναι το Europa Project, μια κοινή πρωτοβουλία της Ισπανίας με το Bizum (αντίστοιχου του ελληνικού συστήματος Iris), της Πορτογαλίας με το MB Way και της Ιταλίας με το Bancomat, για διασυνοριακές πληρωμές μεταξύ των χωρών αυτών. Στην κορυφή πάντως είναι η πρωτοβουλία της ΕΚΤ για το ψηφιακό ευρώ (digital euro).
Eτσι, στη Ζώνη του Ευρώ κυριαρχούν τα διεθνή συστήματα καρτών και μάλιστα 13 χώρες βασίζονται αποκλειστικά σ’ αυτά για όλες τις συναλλαγές με κάρτες, σημειώνει η ΕΚΤ. Μεταξύ των χωρών αυτών είναι και η Ελλάδα, ενώ σε χώρες όπου υπάρχει εθνικό σύστημα καρτών, τα συστήματα αυτά βρίσκονται αντιμέτωπα με μια τάση συρρίκνωσης. Συγκεκριμένα, μεταξύ των ερωτηθέντων χωρών υπάρχουν εννέα ενεργά συστήματα εθνικών σε Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβενία και Μάλτα και «ο ήδη μικρός αριθμός εθνικών συστημάτων καρτών αντιμετωπίζει μια ευρύτερη τάση μείωσης των μεριδίων του», σημειώνει η ΕΚΤ. Η μείωση αυτή αφορά, όχι μόνο τον αριθμό των εθνικών συστημάτων καρτών, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις και τη μείωση των μεριδίων τους στην εγχώρια αγορά.
Να σημειωθεί ότι τα εθνικά συστήματα καρτών μπορούν να εκτελούν συναλλαγές με κάρτα μόνο εντός της χώρας τους και οι συναλλαγές με κάρτες με κατόχους καρτών της Ζώνης του Ευρώ και εμπόρους εκτός της Ζώνης του Ευρώ πραγματοποιούνται μόνο από διεθνή συστήματα καρτών.
Τα εθνικά συστήματα καρτών χωρίζονται σε αυτά που παρέχουν μόνο χρεωστικές κάρτες (Βέλγιο, Δανία, Γερμανία και Μάλτα), χρεωστικές και προπληρωμένες κάρτες (Ιταλία και Πορτογαλία), πιστωτικές κάρτες μόνο (Σλοβενία) και όλους τους τύπους καρτών (Βουλγαρία και Γαλλία).
Οι κάρτες με εθνικές επωνυμίες αντιπροσώπευαν περίπου το 39% όλων των πληρωμών με κάρτα εντός της Ζώνης του Ευρώ το 2022. Πρέπει να σημειωθεί ότι το ποσοστό αυτό υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις πληρωμές με κάρτα, όπου τόσο η έκδοση όσο και η αποδοχή πραγματοποιήθηκαν εντός της Ζώνης του Ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών πληρωμών εκτός αυτής.
Οι διασυνοριακές πληρωμές στις χώρες της Ζώνης του Ευρώ αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μερίδιο όλων των πληρωμών με κάρτα και επομένως δεν αποτελούν τη μοναδική πηγή κυριαρχίας των διεθνών συστημάτων καρτών. Το σημαντικό μερίδιο αγοράς των διεθνών συστημάτων καρτών στις εσωτερικές συναλλαγές με κάρτες της Ζώνης του Ευρώ (περίπου 61%) προέρχεται από την επικράτησή τους στις εγχώριες πληρωμές με κάρτα σε χώρες όπου τα εθνικά συστήματα καρτών είτε δεν είναι μεγάλα είτε ανύπαρκτα.
Στο επίπεδο της επεξεργασίας των συναλλαγών με κάρτες, η μελέτη της ΕΚΤ καταγράφει περίπου 80 εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα στην Ευρωζώνη, με ένα σημαντικό αριθμό πάντως εξ αυτών να εδρεύει στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Πηγή: moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης: Ναυτιλία: Στο στόχαστρο, η υπεροπλία του Πεκίνου