Της Πωλίνας Άνιφτου*
Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος με βρήκαν για είκοσι μέρες στην Κίνα, ταξίδεψα στο Πεκίνο, στην Ξιάν και στη Σαγκάη. Ένας άλλος κόσμος που μετά τον κορωνοϊό είναι ξανά ανοικτός για να τον επισκεφθείς και να τον θαυμάσεις. Από το Σινικό Τείχος και τον Πήλινο στρατό ως το οικονομικό θαύμα της Σαγκάης, η Κίνα του μακρινού παρελθόντος συναντά την Κίνα του κομμουνισμού όπως επηρεάστηκε από τον Κομφούκιο και τις κινέζικες παραδόσεις. Η όποια ανάλυση για την Κίνα δεν πρέπει να παραγνωρίζει το γεγονός ότι εκτός από το ότι είναι η δεύτερη δημογραφικά μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο, είναι επίσης και ένας φιλοσοφικός χώρος που εξαπλώνεται μέσω της ήπιας ισχύος και της οικονομίας ανταγωνιζόμενη τη δυτική επιρροή.
Η Κίνα παρέμεινε διαμέσου των αιώνων μια πηγή ιδίου φωτός που αναδιπλωνόταν χωρίς επεκτατικές προθέσεις στους γείτονές της, αλλά γνώριζε πως η διπλωματία λειτουργούσε σαν μέρος της λύσης του προβλήματος. Ήταν ο αυτοκράτορας Τσιν, ο οποίος έδωσε το όνομά του στη χώρα, που έκτισε σε 12 χρόνια τα πρώτα 6.500 χιλιόμετρα του Σινικού Τείχους για να αποκρούσει τις επιθέσεις των νομάδων στη χώρα. Ήταν οι δυναστείες των Τανγκ που πάντρευαν τις Κινέζες πριγκίπισσες με φύλαρχους ώστε να πάψουν οι επιθέσεις των διάφορων φυλών της περιοχής εναντίον της Κίνας. Μια χώρα με 36 εθνότητες, αρκετές θρησκείες και υπό τη βλέψη του κομμουνιστικού κόμματος σήμερα δεν προσεγγίζεται από τη Δύση αλλά βάλλεται από την ανάγκη να αποφασίσει ποια είναι η στρατηγική της στην περιοχή της Ευρασίας και της Άπω Ανατολής και η στάθμη της δύναμης και προσφοράς της ανά το παγκόσμιο.
Υπάρχουν σημαντικά στοιχεία της κοσμοπολίτικης και παραδοσιακής Κίνας που συνδυάζονται σε αυτό το άρθρο και αναλύουν με γυμνό μάτι τη γνωριμία με την Κίνα και μετέπειτα προσδίδουν τη φιλοσοφία της γεωοικονομίας της που ο αναγνώστης καλείται να λάβει υπόψιν.
Οι 7 σκέψεις για την Κίνα
1. Ξενοφοβία
Η Κίνα είναι μια από τις λιγότερο ξενοφοβικές χώρες που έχω επισκεφθεί. Οι άνθρωποι είναι ευγενικοί, χαίρονται όταν ξένοι επισκέπτονται τη χώρα τους. Οι Κινέζοι ακόμη και αν δεν μιλούν αγγλικά ή άλλη γλώσσα θα βοηθήσουν αμέσως γιατί είναι πολύ σημαντική η ένταξη στο ευρύτερο σύνολο ώστε να μην υπάρχει κοινωνική παρέκκλιση. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι η ασφάλεια. Στα τρένα, στα μνημεία, στα αεροδρόμια επιδέχεται ο επισκέπτης περίπου 5 ελέγχους, σωματικής φύσης, αντικειμένων, φωτογραφίας. Ανά πάσα στιγμή γνωρίζουν ποιος είναι και πού είναι. Ένα περιστατικό είναι όταν στον σιδηροδρομικό σταθμό της Ξιάν ξεχάστηκε μια βαλίτσα, έμεινε επί 20 λεπτά στο ίδιο μέρος μέχρι να την πάρει ο ιδιοκτήτης της. Ήταν ανέγγικτη, γιατί όλοι ήξεραν πως είναι ασφαλής, αφού πέρασε τόσους ελέγχους και θα την αναζητήσει ο ιδιοκτήτης της. Οπότε η ασφάλεια επιτάσσει να ενσωματώνονται οι πολίτες και οι επισκέπτες στο ίδιο πλαίσιο ώστε ο έλεγχος να είναι και πιο εύκολος. Κατά δεύτερο λόγο ο κινέζικος πολιτισμός καταγράφει σχεδόν 3.000 χρόνια ύπαρξης και μαζί με την Ελλάδα και την Αίγυπτο είναι οι μεγαλύτεροι πολιτισμοί στον κόσμο. Ο πολιτισμός αυτός έχει παραδόσεις όπως η φιλοξενία και η ευγένεια, μια αληθινή αλληλεγγύη στον άνθρωπο, μιας και η χώρα ήταν και παραμένει γεωργική με πλήρη αυτάρκεια που της δίνει τη δυνατότητα να μπορεί να εξάγει αλλά και να επενδύσει σε νέες χώρες και προϊόντα, κάνοντας τους Κινέζους κοσμοπολίτες, μα και απίστευτα εσωστρεφείς στις αρχές τους. Ένα δείγμα αυτού είναι πως οι Κινέζοι δεν δέχονται φιλοδωρήματα, θεωρούν πως εργάζονται και παίρνουν αυτό που δικαιούνται και εξυπηρετούν όπως προστάζει η εργασία τους και άρα δεν χρειάζεται το φιλοδώρημα ως επιβράβευση.
2. Απομόνωση
Η χώρα με τον κορωνοϊό απομονώθηκε πλήρως από το 2020 μέχρι το 2024. Οι Κινέζοι και δη τα παιδιά που είναι σήμερα μέχρι 10 χρονών μπορεί να μην ξαναείδαν μη Κινέζο στη ζωή τους. Μεγάλωσαν μέσα σε ένα κύμα απομόνωσης που μόνο άκουγαν για τον έξω κόσμο και δεν γνώρισαν ποτέ στη ζωή τους κάποιον που να μην ανήκει στη φυλή τους. Οι λευκοί άνθρωποι ήταν μόνο στο σινεμά και στις ταινίες, στα πιο πολλά μέρη της Κίνας ο ιός στέρησε από τη νεότερη γενιά την εξωστρέφεια και το να μάθουν ή να μοιραστούν εμπειρίες. Ήταν απίστευτες οι εικόνες όταν οι Κινέζοι και ειδικά τα μικρά παιδιά και έφηβοι ήθελαν να βγάλουν φωτογραφία με τους επισκέπτες στη χώρα τους. Το καλωσόρισμα είχε διττή έννοια ότι από τη μία ο κόσμος δεν τους ξέχασε και συνεχίζει να θέλει να γνωρίσει την Κίνα και από την άλλη ότι ίσως ξεπεράστηκε ο πολιτικός και εθνικός ρατσισμός που έζησαν κατά τον κορωνοϊό, που η υφήλιος τους μεμφόταν ότι από τη Γιουχάν της Κίνας ξεκίνησαν όλα.
3. Η τεχνολογία
Όσο και αν ακούγεται περίεργο το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού δεν μιλά αγγλικά ή οποιαδήποτε άλλη γλώσσα, είναι όμως πλήρως εξελιγμένο τεχνολογικά. Από τα μικρά παιδάκια που χειρίζονται την τεχνολογία μέχρι τη σερβιτόρα που θα σου φέρει το τάμπλετ για να παραγγείλεις φαγητό και χυμό. Μεγάλο μέρος των πληρωμών ακόμη και να αγοράσεις ένα ψωμί γίνονται ηλεκτρονικά, ενώ η μύηση στον κόσμο της τεχνολογίας είναι μέρος της καθημερινότητας. Η πληρωμή με μετρητά πολλάκις θεωρείται ξεπερασμένη, τα φαγητά είναι σε μεγάλες ποσότητες και ο κόσμος τα απολαμβάνει δίπλα σε μεγάλες οθόνες που παρακινούν τον κόσμο να μην παραμείνουν θεατές αλλά να ασχοληθούν με κάποιο σπορ! Έτσι στα εμπορικά κέντρα της Κίνας ακόμη και σε μικρές πόλεις οι μικροί μας φίλοι αφήνουν τα τάμπλετ και επιδίδονται στην αναρρίχηση σε τεχνητά βουνά και στην επιτραπέζια αντισφαίριση. Επιδιώκεται να υπάρχει άθληση, κίνηση με ποδήλατα και περπάτημα σε πεζοδρόμους, ώστε να αντισταθμιστεί η απομόνωση κατά τα τελευταία χρόνια.
4. Όλη η Σαγκάη είναι μια 5η λεωφόρος
Όταν το Πάσχα ήμουν στη Νέα Υόρκη μού ζήτησαν φωτογραφίες από την 5η λεωφόρο όπου βρίσκονται τα πιο ακριβά καταστήματα και τα πιο μοντέρνα κτήρια. Η οικονομία της Σαγκάης ξεκίνησε σταθερά το 2024, με το ακαθάριστο περιφερειακό προϊόν (ΑΕΠ) να φτάνει περίπου τα 1,11 τρισεκατομμύρια γιουάν (151,82 δισεκατομμύρια δολάρια) το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σημειώνοντας αύξηση 5% από έτος σε έτος. Αυτή η ανάπτυξη υποστηρίχθηκε από ισχυρές επιδόσεις σε βασικούς τομείς, ο πρωτογενής κλάδος σημείωσε αύξηση 10,9% από πέρσι, ο δευτερογενής κλάδος παρουσίασε αύξηση 2,2% και ο τριτογενής κλάδος παρουσίασε άνοδο 5,8%. Ο βιομηχανικός τομέας της πόλης παρουσίασε αύξηση 1,9% με αξιοσημείωτη ανάπτυξη σε βιομηχανίες που σχετίζονται με προϊόντα υψηλής τεχνολογίας.
Η κατευθυντήρια γραμμή, που δημοσιεύτηκε από την κινέζικη κυβέρνηση στις 14 Φεβρουαρίου 2022, αντικατοπτρίζει τον προβλεπόμενο ρόλο της πόλης στο περαιτέρω άνοιγμα του χρηματοπιστωτικού τομέα της Κίνας σε ξένους επενδυτές, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη του εγχώριου τομέα της τεχνολογίας και δημιουργώντας ένα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον αγοράς. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ενθάρρυνση της συμμετοχής ξένων επενδυτών και δη θεσμικών επενδυτών όπως μεγάλες τράπεζες για να ιδρύσουν (σε δοκιμαστική βάση) κοινές επιχειρήσεις διαχείρισης στη Σαγκάη και το άνοιγμα της ασφαλιστικής αγοράς, έτσι οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές θα επιτρέπεται πλέον να δημιουργούν εταιρείες διαχείρισης συντάξεων και ασφάλειες ζωής εξ ολοκλήρου ξένης ιδιοκτησίας στη Σαγκάη, για πρώτη φορά στη χώρα.
Έτσι μια βόλτα στη Σαγκάη θυμίζει εις τριπλούν την 5η Λεωφόρο στο Μανχάταν με πλούσια εμπορικά κέντρα με πασίγνωστες εταιρείες, εμπορικά κέντρα χωρητικότητας εκατοντάδων χιλιάδων, μουσικούς του δρόμου, καφέ, μπαρ και δρώμενα. Η πόλη μετά τον πόλεμο του Οπίου τον 19ο αιώνα κατακτήθηκε από τους δυτικούς και ακόμη υπάρχουν η γαλλική και η αμερικανική συνοικία, όπου πραγματικά δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα τη Νέα Υόρκη αλλά και το γκλαμουράτο Παρίσι.
5. Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization «SCO»)
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης ιδρύθηκε το 1996 από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, τη Ρωσική Ομοσπονδία, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και το Καζακστάν με σκοπό την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών, τον αφοπλισμό των παραμεθόριων περιοχών και την ενθάρρυνση της περιφερειακής συνεργασίας με την ονομασία «Shanghai Five». Άλλωστε 7 χρόνια μετά την πτώση της ΕΣΣΔ και τη δημιουργία 9 νέων κρατών στην Κεντρική Ασία, οι εδαφικές και εθνικές αναζητήσεις θα μπορούσαν να μετατρέψουν την περιοχή σε μια πυριτοθήκη όπως απέδειξε ο εμφύλιος πόλεμος (1992-97) στο Τατζικιστάν με χιλιάδες νεκρούς. Το 1996 και το 1997, οι αρχηγοί κρατών των προαναφερθέντων πέντε χωρών συνήλθαν και υπέγραψαν, αντίστοιχα στη Σαγκάη και στη Μόσχα, τη «Συνθήκη για την εμβάθυνση της στρατιωτικής εμπιστοσύνης στις παραμεθόριες περιοχές» και τη «Συνθήκη για τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων στις παραμεθόριες περιοχές». Σε συνόδους κορυφής μεταξύ του 1998 και του 2000, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν αντίστοιχα στο Αλμάτι, το Μπισκέκ και την Ντουσάνμπε, τα κράτη μέλη διαβουλεύθηκαν τρόπους αύξησης της ασφάλειας στη συνοριακή περιοχή, καθώς και για τη μεταξύ τους συνεργασία σε πολιτικά, οικονομικά και θέματα ασφάλειας.
Σήμερα ο Οργανισμός έχει 10 μέλη (Λευκορωσία, Κίνα, Ινδία, Ιράν, Καζακστάν, Κιργιζιστάν, Πακιστάν, Ρωσία, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν), περίπου 14 χώρες ως παρατηρητές και υπό διαβούλευση, ενώ έχει εξαιρετικές σχέσεις με περιφερειακούς Οργανισμούς όπως τον ASEAN. Ο SCO γεωγραφικά χωρίζει τη Δύση από την Ανατολή, με σύνορα που ξεκινούν από τη Λευκορωσία και το Καζακστάν, φτάνει στο Ιράν και το Πακιστάν και ουσιαστικά διασφαλίζει την ειρήνη και τη συνεργασία εντός του μαλακού υπογαστρίου των πρώην κινέζικων, περσικών και τσαρικών αυτοκρατοριών δεσμεύοντας ένα μεγάλο μέρος των πρώτων υλών, βουνών και ποταμιών του βορείου ημισφαιρίου και γεωγραφικά είναι ο μεγαλύτερος Οργανισμός στον κόσμο που ηγείται μια χώρα, η Κίνα, με συνολικό ΑΕΠ περίπου $24,4 τρισεκατομμύρια.
Στον SCO ανήκει ως παρατηρητής η Τουρκία, που πρόσφατα τον Ιούλιο 2024 η Κίνα επανένταξε στον Δρόμο του Μεταξιού με επενδύσεις $1 δις από τον κινέζικο γίγαντα BYD, τη δημιουργία εργοστασίου κατασκευής υβριδικών οχημάτων που θα ξεπερνούν τα 150.000 ετησίως και τη δημιουργία 5.000 νέων θέσεων εργασίας. Όλο αυτό σε συνέχεια του $1,7 δις κινέζικων επενδύσεων στη χώρα το 2022, όταν η Κίνα επαναπροσέγγισε την Τουρκία μετά τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μουσουλμάνων της Κίνας το 2012. Η προσέγγιση των δύο χωρών έρχεται να καλύψει τυχόν απώλειες που μπορεί να προκύψουν από τη Συμφωνία μεταξύ Ιράν και Κίνας το 2021 αξίας $440 δις, ώστε το Ιράν να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη μεταφορά κινέζικων προϊόντων από την Κίνα, στην Κεντρική Ασία και από εκεί στη Βηρυτό για εξαγωγή στη Δύση. Η εμπλοκή του Ιράν σε πολέμους και διπλωματικά επεισόδια στην περιοχή ήδη κόστισε στην Κίνα την αποκοπή του λιμανιού της Βηρυτού από τον Δρόμο του Μεταξιού μετά την έκρηξη στο λιμάνι τον Αύγουστο του 2020. Ως εκ τούτου πια η Κίνα προσέγγισε την Τουρκία που αποτελεί μια πιο σταθερή επί του παρόντος αγορά, με επόμενη επιλογή την Ουγγαρία, που δεν φαίνεται να πείθεται από την προσέγγιση των αξιών της Ε.Ε. και των ΗΠΑ.
6. Θα αντέξει η σχέση Ρωσίας-Κίνας;
Καθώς η Ρωσική Ομοσπονδία αυτοπροβάλλεται ως εγγυητής της περιφερειακής ασφάλειας στην Κεντρική Ασία, υποστηρίζεται ότι η παρουσία ρωσικών στρατιωτικών βάσεων στην περιοχή τονίζει τον κίνδυνο να υπάρξουν εδαφικές διεκδικήσεις όχι για επέκταση των συνόρων της Ρωσίας αλλά για τη διεκδίκηση ενεργειακών πηγών, όπως στην περίπτωση του πολέμου μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν (2020- 2021), όπου η Ρωσία τέθηκε σαν θεσμοφύλακας των αγωγών του πετρελαίου. Ομοίως, αναλύεται η προσέγγιση της Κίνας, η οποία βασίζεται στην περαιτέρω εξάρτηση των χωρών εταίρων της από τις επενδύσεις στην Κεντρική Ασία και στο να χορηγεί κρατικά δάνεια για την ανάπτυξη των υποδομών των χωρών. Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας γίνονται πράγματι τόποι παραγωγής και εξαγωγής για κινεζικές εταιρείες. Κατά συνέπεια, ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ασίας αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να χάσουν την επιρροή τους σε στρατηγικούς τομείς της ίδιας της οικονομίας τους που αντικαθίστανται με κινέζικα προϊόντα και αντιμετωπίζουν ένα αυξανόμενο αντι-κινεζικό αίσθημα μεταξύ του πληθυσμού.
Το καλοκαίρι του 2019 επεισόδια διαρκείας πέραν των 300 ημερών ξεκίνησαν στο Αλμάτι του Καζακστάν. Οι κάτοικοι που διαμαρτύρονταν για την κατασκευή κινέζικων εργοστασίων πραγματοποίησαν δημόσιες συγκεντρώσεις σε τρεις πόλεις του Καζακστάν απαιτώντας τη μείωση της κινέζικης επιρροής στην χώρα. Τα κινέζικα εργοστάσια οδήγησαν στο να κλείσουν ντόπια εργοστάσια, οι μισθοί να μειωθούν και το εργατικό δίκαιο υπό την επιρροή των κινέζικων επενδύσεων να μην εφαρμόζεται στο Καζακστάν. Η γειτονική Κίνα είναι ήδη ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές και εμπορικούς εταίρους της πλούσιας σε πετρέλαιο πρώην Σοβιετικής Δημοκρατίας. Όμως η κινέζικη προέλαση στο Καζακστάν μαζί με την εκστρατεία του Πεκίνου για «αποριζοσπαστικοποίηση» των μουσουλμανικών εθνοτικών μειονοτήτων στην επαρχία Σιντζιάνγκ της Κίνας συνέβαλαν σε ένα αυξανόμενο αντι-κινεζικό αίσθημα στην όλη περιοχή.
Οι πιο πάνω διαμαρτυρίες δεν οδήγησαν την κυβέρνηση του Καζακστάν να βάλει πάνω από την οικονομική συνεργασία τα εθνοτικά ζητήματα και στις 26 Ιουνίου 2024, το Καζακστάν και οι Κινέζοι επιχειρηματίες υπέγραψαν 17 έγγραφα συνεργασίας αξίας 629 εκατομμυρίων δολαρίων. Άλλωστε η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Καζακστάν, με το διμερές εμπόριο να καλύπτει διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και των γεωργικών προϊόντων. Το 1992, ο όγκος του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών ήταν 368 εκατομμύρια δολάρια. Από το 2023, ο αριθμός έφτασε τα 41,02 δισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας τον στόχο των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2030 που έθεσαν οι ηγέτες και των δύο χωρών.
7. Ο Κομφούκιος και ο Μάο
Ο κομφουκιανισμός εμφανίστηκε κατά τη Δυναστεία των Χαν (206 π.Χ. – 220 μ.Χ.) και έγινε η επίσημη φιλοσοφία της Κίνας για αιώνες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, γράφτηκαν τα «Ανάλεκτα», τα οποία αποτελούν μια σειρά από συζητήσεις που έκανε ο Κομφούκιος κατά τη διάρκεια της ζωής του. Άλλοι αξιόλογοι τόμοι, όπως τα «Πέντε Κλασικά» και τα «Τέσσερα Βιβλία» αποτελούνται από άλλα κείμενα του Κομφούκιου, καθώς και ένα βιβλίο που περιέχει τα γραπτά του μαθητή του Κομφούκιου Μένκιου.
Η κομφουκιανή σκέψη παρέχει οδηγίες όχι μόνο για το πώς οι οπαδοί του μπορούν να ζήσουν μια «καλή και ηθική» ζωή, αλλά επίσης παρουσιάζει και ένα σχέδιο για μια ιδανική μορφή διακυβέρνησης, που περιγράφεται από πολλούς ως «Η Βίβλος της Κίνας και το Σύνταγμά της». Δηλαδή η φιλοσοφία του Κομφούκιου περιέχει συντεταγμένες πράξεις για το πώς η διακυβέρνηση εντός και εκτός ενός κράτους θα πρέπει να εξετάζεται από έναν ηγέτη. Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλες θρησκείες ή φιλοσοφίες που παροτρύνουν τους οπαδούς να κοιτάξουν το μέλλον και να δημιουργήσουν κάτι νέο, ο κομφουκιανισμός υπονοεί ότι οι απαντήσεις που αναζητούν οι οπαδοί του ανήκουν στο παρελθόν, στην ιστορία του κράτους, του ατόμου και στη συμβολή της οικογένειας. Παροτρύνει λοιπόν τους οπαδούς του να εξετάσουν προσεκτικά το παρελθόν για να βρουν απαντήσεις που κάποτε ήταν γνωστές μέσα τους.
Ο κομφουκιανισμός επηρέασε την άσκηση εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της Κίνας που οι πόλεμοι ήρθαν να γίνουν αντικείμενο μελέτης μέσα από την ιστορία και την ηθική. Έτσι, παρόλο που οι διεθνείς σχέσεις του Πεκίνου έχουν ένα ρεαλισμό, η ιδεολογία έπαιξε παρεμβατικό ρόλο στον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο οι Κινέζοι αντιλαμβάνονται και επιδιώκουν μέχρι σήμερα τα συμφέροντά τους. Ένα παράδειγμα ήταν το 1962, όταν ο Μάο Τσε Τουνγκ εξετάζοντας τη στρατιωτική δράση κατά της Ινδίας για συνοριακές διαφορές, φέρεται να κέρδισε τη στρατιωτική τακτική κατά του εχθρού χρησιμοποιώντας τις αρχές του κομφουκιανισμού με τη σχετική φιλοσοφική διορατικότητα αναλύοντας έναν πόλεμο που διεξήχθη μεταξύ της Δυναστείας των Τανγκ και των Ινδών πριν χίλια χρόνια και έναν άλλο πόλεμο που έγινε εξακόσια χρόνια αργότερα μεταξύ των Μογγόλων, που τότε κυβερνούσαν την Κίνα και την Ινδία. Με αυτό τον τρόπο εξέτασε την ηθικοτρόπο τακτική των ηγετών του στρατού της Ινδίας, πώς αντιδρά, πώς δρα και ποια είναι τα όρια του ώστε να επιτεθεί αλλά και ποια είναι τα ευάλωτα του σημεία.
Οι κομφουκιανές Αρχές επέδρασαν στη συμπεριφορά του κράτους και στη διασφάλιση της συμμόρφωσης του πληθυσμού. Αν και σκιαγραφείται μια περίοδος παρακμής για τον κομφουκιανισμό, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα, η εξωτερική πολιτική της Κίνας παραμένει αφοσιωμένη στην επανάκτηση ενός παρελθόντος που η φιλοσοφία δημιούργησε το εύπλαστον της κρατικής εμβέλειας.
Γεύση από ντάμπλινγκ οι διεθνείς σχέσεις του Πεκίνου
Στην Κίνα το πιο παραδοσιακό πιάτο είναι τα ντάμπλινγκ, από κάστανο, ντομάτα, λαχανικά, τόνο, κρέας. Μπορεί λοιπόν να παραγγείλεις διάφορες γεύσεις ανάλογα με τη διάθεσή σου. Έτσι και η σχέση της Κίνας με τις άλλες δυνάμεις, παραμένει μια σχέση με πολλές γεύσεις που αλλάζει ανάλογα των αναγκών της, αλλά το κυρίως πιάτο είναι το ίδιο, τα ντάμπλιγκ- η επέκτασή της. Το κάστανο γλυκό όπως οι χώρες που πλησιάζει και την έχουν ανάγκη οπότε χρηματοδοτεί έργα σε Ασία και Αφρική με πλήρη επίγνωση ότι θα γίνει κυρίαρχη σε λατομεία και υποδοχές τους. Το πιάτο των ντάμπλιγκ με λαχανικά είναι όπως οι σχέσεις με τη Ρωσία, ανάλογα αν το ντάμπλιγκ θα το βουτήξεις σε καυτερό ή γλυκό σος και υπάρχουν και τα καυτερά ντάμπλιγκ που είναι οι σχέσεις με τη Δύση.
Αν και το πιο πάνω θυμίζει κάτι από το γνωστό σε όλους μας έργο «Πολίτικη Κουζίνα», η κινέζικη κουζίνα έχει την κοσμοθεωρία της σκέψης και των συναισθημάτων των Κινέζων. Κανένα φαγητό στην Κίνα δεν είναι άγευστο, δεν μπορείς να πεις πως είναι κακοψημένο ή κακώς μαγειρεμένο και αυτό γιατί τα περισσότερα φαγητά μαγειρεύονται από τον καθένα από το γνωστό hot pot. Δηλαδή ο καθένας βάζει σε ένα σκεύος καυτό νερό, μπαχαρικά της αρεσκείας του και τα ψήνει όσο θέλει και τα σερβίρει με σος που επιθυμεί. Η κινέζικη εξωτερική πολιτική πάντα έμπαινε σε καυτά νερά, αλλά ποτέ κανείς δεν παραπονέθηκε για τις «άνοστες» θέσεις της ή για τα άγευστα σος της, ακόμη και όταν το κομμουνιστικό κόμμα της Κίνας πριν μερικά χρόνια ανέφερε πως η ενσωμάτωση της Ταϊβάν αποτελεί «ιερό αγώνα» για την Κίνα, που σήμερα εκφράζει τις θέσεις της χωρίς την πολεμική χροιά των κινήσεων της.
Η επάνοδος στις αγορές
Η Κίνα μετά το πλήγμα του κορωνοϊού βρέθηκε να επεξεργάζεται την επάνοδό της όχι μόνο στις διεθνείς χρηματαγορές αλλά και στον τουρισμό, μιας και για 3 χρόνια οι επισκέπτες ήταν εξαιρετικά λίγοι, ενώ ακόμη και οι αλλοδαποί μόνιμοι κάτοικοι της Σαγκάης μειώθηκαν κατά 70%. Η επιστροφή στις αγορές έφερε την Κίνα το 2024 ένα βήμα πιο κοντά στα σενάρια της κυβέρνησης το 2023. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) στην Κίνα ανερχόταν σε 1.7794,78 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το κομμουνιστικό κόμμα στα μέσα του 2024 αποφάσισε να δρομολογηθούν διάφορα μεταρρυθμιστικά μέτρα, μαζί με συστάσεις για περισσότερη δράση στήριξης για την ενίσχυση της ανάκαμψης στο εσωτερικό της χώρας. Η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 5,0% κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, ενώ η κυβέρνηση στοχεύει το ΑΕΠ να αυξηθεί γύρω στο 5,0% φέτος. Μόνο τον Ιούνιο του 2024, οι οικονομικοί δείκτες παρουσίασαν ως επί το πλείστον επιβράδυνση, με τις λιανικές πωλήσεις να σημειώνουν τη μικρότερη άνοδο σε σχεδόν 1-1/2 χρόνια και την αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής στο πιο χαμηλό των τελευταίων 3 μηνών. Εν τω μεταξύ, το ποσοστό ανεργίας στις πόλεις παρέμεινε αμετάβλητο στο 5,0%. Στο εμπορικό μέτωπο, οι εξαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο από το αναμενόμενο τον Μάιο 2024, αλλά οι εισαγωγές συρρικνώθηκαν απροσδόκητα ένεκα της αύξησης των τιμών στην εγχώρια αγορά, της μείωσης της ζήτησης των ακινήτων και του πληθωρισμού.
*Συμβούλου Επενδύσεων και Εξωτερικής Πολιτικής
Διαβάστε επίσης: Η Νέα Μέση Ανατολή: Ο δρόμος για την ασφάλεια περνά από το εμπόριο και την εδαφική επέκταση