Η βρετανίδα υπουργός Οικονομικών αντιμετωπίζει μικρότερο έλλειμμα από το αναμενόμενο, καθώς η αύξηση των μισθών και οι στοχευμένες παρεμβάσεις αντισταθμίζουν την πτώση της παραγωγικότητας. Το ζητούμενο τώρα: δίκαιες επιλογές και πολιτική αντοχή.
Η Ρέιτσελ Ριβς φαίνεται να έχει περισσότερο δημοσιονομικό χώρο απ’ όσο υπολογιζόταν. Σύμφωνα με την Resolution Foundation, το έλλειμμα του βρετανικού προϋπολογισμού έχει επιδεινωθεί κατά περίπου 14 δισ. λίρες από τον Μάρτιο — πολύ χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις ιδιωτικών αναλυτών, που τοποθετούσαν την «τρύπα» μεταξύ 25 και 40 δισ. λιρών.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην ισχυρότερη από το αναμενόμενο αύξηση των μισθών, που αντιστάθμισε τη μείωση της παραγωγικότητας. Η Resolution προτείνει στη Ριβς να διπλασιάσει το δημοσιονομικό “μαξιλάρι” στα 20 δισ. λίρες, ώστε να περιοριστεί η αβεβαιότητα που συνοδεύει τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών.
Η στρατηγική της Ριβς: Φόροι στους εύπορους και “δίκαιες επιλογές”
Ενόψει της παρουσίασης του προϋπολογισμού στις 26 Νοεμβρίου, η Ριβς αναμένεται να επαναβεβαιώσει τη δέσμευσή της για “δίκαιες αποφάσεις” και να δείξει διάθεση φορολόγησης του πλούτου, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στις δημόσιες δαπάνες.
Η Resolution Foundation εισηγείται πακέτο 26 δισ. λιρών νέων φόρων για τη χρηματοδότηση κοινωνικών παροχών και την ενίσχυση του αντικινήτρου στον πληθωρισμό, μεταφέροντας τους ενεργειακούς φόρους από τους λογαριασμούς των νοικοκυριών στη γενική φορολογία και καταργώντας το όριο δύο παιδιών στα οικογενειακά επιδόματα.
Φορολογικές αλλαγές για εισοδήματα, μερίσματα και ακίνητα
Μεταξύ των προτάσεων είναι:
- Πάγωμα των φορολογικών ορίων εισοδήματος το 2028–2030, που θα αποφέρει 7,5 δισ. λίρες.
- Αύξηση της φορολογίας στα μερίσματα και κλείσιμο “παραθύρων” στον φόρο υπεραξίας, με έσοδα 7 δισ. λιρών.
- Μείωση του ορίου απαλλαγής από ΦΠΑ από τις 90.000 στις 30.000 λίρες, προσθέτοντας 2 δισ. λίρες στα έσοδα.
- Μεταρρύθμιση του φόρου οχημάτων και αναθεώρηση του δημοτικού φόρου για ακριβά ακίνητα, για συνολική ενίσχυση 4 δισ. λιρών.
«Η υπουργός Οικονομικών θα πρέπει να προχωρήσει σε λογικές μεταρρυθμίσεις στη φορολογία αυτοκινήτων, μερισμάτων και υπεραξιών,» δήλωσε ο Τζέιμς Σμιθ, διευθυντής έρευνας του Resolution Foundation. «Αυτό θα συμβάλει στη διαμόρφωση ενός αποφασιστικού προϋπολογισμού επικεντρωμένου στις τιμές, στους μισθούς και στη μείωση της φτώχειας, μετατοπίζοντας τη συζήτηση από τα “δημοσιονομικά κενά” πίσω στην ενίσχυση της ανάπτυξης».
Ωστόσο, η Ρέιτσελ Ριβς αντιμετωπίζει και κρυφές πιέσεις δαπανών. Ο φόρος καυσίμων πρόκειται να αυξηθεί με βάση τον πληθωρισμό και να αντιστραφεί η προσωρινή μείωση των 5 πενών ανά λίτρο, γεγονός που θα οδηγούσε σε αύξηση των τιμών. Η διατήρηση του μέτρου αυτού αμετάβλητου θα κόστιζε στη Ριβς 5 δισ. λίρες. Η Resolution προτείνει σταδιακή άρση της μείωσης και ετήσια αναπροσαρμογή 3%.
Οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τη λήξη της φορολογικής ελάφρυνσης στα επιχειρηματικά ακίνητα τον Απρίλιο, κάτι που θα οδηγήσει σε αύξηση φόρων ύψους 1,7 δισ. λιρών. Παράλληλα, η πιθανή κατάργηση του ΦΠΑ στους λογαριασμούς ενέργειας, ένα μέτρο που φέρεται να εξετάζει η κυβέρνηση, θα κόστιζε 2,5 δισ. λίρες.
Η Resolution εκτιμά ότι το Γραφείο Δημοσιονομικής Ευθύνης (OBR) θα υποβαθμίσει την παραγωγικότητα κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες, υπολογίζοντας όμως την επίπτωση στα 14 δισ. λίρες, χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις άλλων οικονομολόγων για 20 δισ. λίρες, καθώς η ζημία αναμένεται να περιοριστεί στο τέλος της περιόδου πρόβλεψης.
Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ONS), η παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα ήταν 3% χαμηλότερη το 2024 σε σύγκριση με το 2019 και 0,7% χαμηλότερη στο τρίμηνο έως τον Ιούνιο σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η παραγωγικότητα στον τομέα της υγείας μειώθηκε κατά 1,5% την ίδια περίοδο.
Αν και τα στοιχεία δείχνουν μικρή βελτίωση σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις, επιβεβαιώνουν ότι η παραγωγικότητα των δημόσιων υπηρεσιών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει αυξηθεί μόλις κατά 1% από το 1998.
Πολιτικό ρίσκο για τους Εργατικούς – πίεση από τον Στάρμερ
Με το Εργατικό Κόμμα να βρίσκεται στο χαμηλότερο ποσοστό δημοσκοπικά, η 26η Νοεμβρίου αποτελεί κρίσιμη δοκιμασία για τη Ριβς και τον Κιρ Στάρμερ. Ο πρωθυπουργός προειδοποίησε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε “σκληρές αλλά δίκαιες αποφάσεις”, δεσμευόμενος να μειώσει τα χρέη, να περιορίσει τις λίστες αναμονής στο NHS και να ανακουφίσει το κόστος ζωής.
Η Ριβς, σε ομιλία στην Downing Street, θα τονίσει πως «οι επιλογές που κάνουμε σήμερα θα καθορίσουν την οικονομία μας για τα επόμενα χρόνια». Παράλληλα, οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η ισχυρότερη αύξηση μισθών μπορεί να αποφέρει έως 13 δισ. λίρες επιπλέον φορολογικά έσοδα έως το 2030, δημιουργώντας ένα πολιτικά δύσκολο αλλά δημοσιονομικά βιώσιμο μονοπάτι.
Η στερλίνα υποχώρησε έως και 0,3%, φτάνοντας στο 1,3100 δολάριο, το χαμηλότερο επίπεδο από την Παρασκευή, ενώ η απόδοση του 10ετούς βρετανικού ομολόγου μειώθηκε κατά έξι μονάδες βάσης στο 4,38%. Η απόδοση του 30ετούς ομολόγου υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Ισχυρές απώλειες στις ευρωπαϊκές αγορές – Επανήλθε η αβεβαιότητα