Καθώς η εμπορική σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας φουντώνει εκ νέου, εντείνεται και η ανησυχία για το αν το Πεκίνο είναι έτοιμο να τραβήξει τη σκανδάλη ενός σπάνιου αλλά δυνητικά καταστροφικού όπλου: της μαζικής πώλησης αμερικανικών κρατικών ομολόγων.
Η απειλή αυτή –γνωστή και ως «πυρηνική επιλογή» – πλανάται εδώ και χρόνια πάνω από τις παγκόσμιες αγορές, αλλά η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να κλιμακώσει τον εμπορικό πόλεμο με δασμούς 145% στις κινεζικές εισαγωγές και οι τελευταίες κινήσεις του Πεκίνου δίνουν νέα τροφή στα σενάρια.
Η Κίνα κατέχει σήμερα περίπου 761 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικό χρέος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ιανουαρίου 2025. Ωστόσο, ο οικονομολόγος Robin Brooks από το Brookings Institution εκτιμά ότι το πραγματικό ποσό πλησιάζει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, αν ληφθούν υπόψη και οι ανώνυμες τοποθετήσεις μέσω ευρωπαϊκών χαρτοφυλακίων.
Μια τέτοια μαζική εκποίηση θα μπορούσε να συμπιέσει την αξία των ομολόγων, να εκτοξεύσει τις αποδόσεις και να αυξήσει απότομα το κόστος δανεισμού για την αμερικανική κυβέρνηση – προκαλώντας σοκ στις αγορές και στα ήδη πιεσμένα δημόσια οικονομικά των ΗΠΑ.
Οικονομικός εκβιασμός ή αυτοτραυματισμός;
Η θεωρία της «πυρηνικής επιλογής» –δηλαδή μιας αιφνίδιας και μαζικής εκποίησης ομολόγων– φαντάζει τρομακτική. Εάν η Κίνα ξεκινούσε πράγματι να ξεφορτώνεται αμερικανικά ομόλογα σε μεγάλη κλίμακα, οι τιμές των τίτλων θα κατέρρεαν, οι αποδόσεις θα εκτινάσσονταν και τα κόστη δανεισμού για την κυβέρνηση των ΗΠΑ θα αυξάνονταν απότομα. Σε συνθήκες ήδη αυξημένου ελλείμματος, η δημοσιονομική πίεση θα γινόταν εκρηκτική.
Αλλά το κόστος για την ίδια την Κίνα θα ήταν εξίσου καταστροφικό. «Θα ήταν σαν να πετάς μια χειροβομβίδα σε κάποιον που κάθεται απέναντί σου – μόνο που το τραπέζι είναι μικρό», λέει ο Mark Williams, επικεφαλής οικονομολόγος Ασίας στην Capital Economics.
Η Κίνα διαθέτει πάνω από 3 τρισ. δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια, κυρίως μέσω κρατικών τραπεζών και επενδυτικών οχημάτων. Δεν υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να ρευστοποιήσει τέτοια ποσά χωρίς να βουλιάξει η ισοτιμία του δολαρίου — και μαζί της, η ίδια η αξία των υπόλοιπων αποθεμάτων της.
Το νομισματικό δίλημμα του Πεκίνου
Εάν η Κίνα ρευστοποιούσε τα ομόλογα και επέστρεφε τα χρήματα εντός της χώρας, το γιουάν θα ενισχυόταν, πλήττοντας την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών της. Αυτό ακριβώς επιχειρεί να αποφύγει η κινεζική ηγεσία, τη στιγμή που η εγχώρια ανάπτυξη υποχωρεί και η κτηματαγορά βρίσκεται σε κρίση.
Παράλληλα, δεν υπάρχουν εναλλακτικές επενδυτικές επιλογές για αντίστοιχου βεληνεκούς κεφάλαια. Τα γερμανικά και ιαπωνικά ομόλογα δεν έχουν το βάθος ή τις αποδόσεις των αμερικανικών. Και το ευρώ, παρά την ανθεκτικότητά του, δεν μπορεί να υποκαταστήσει το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Σιωπηλές κινήσεις μέσα στη νύχτα
Κι όμως, υπάρχουν ενδείξεις ότι η Κίνα ίσως δοκιμάζει τα νερά. Την εβδομάδα που οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς 125% σε κινεζικά προϊόντα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου του αμερικανικού δημοσίου αυξήθηκε απότομα – από το 4,1% στο 4,5% – και μάλιστα κατά τις ώρες των ασιατικών συνεδριάσεων, όταν οι αμερικανοί market makers κοιμούνται. Δεν είναι η πρώτη φορά που η αγορά ομολόγων «κινείται» νύχτα, αλλά οι συμπτώσεις είναι πολλές.
Η Κίνα γνωρίζει πως η αγορά κρατικών ομολόγων λειτουργεί πλέον 24 ώρες το 24ωρο. Μέσω πλατφορμών όπως η BrokerTec και η CME Globex, μπορούν να γίνουν μαζικές πωλήσεις όταν η ρευστότητα είναι περιορισμένη – προκαλώντας υπερμεγέθεις κινήσεις στις αποδόσεις. Στρατηγική ευκαιρία, όχι ατύχημα.
Το νέο μέτωπο: τα ενυπόθηκα στεγαστικά
Πέρα από τα ομόλογα του Δημοσίου, υπάρχει και μια λιγότερο προβεβλημένη αλλά εξίσου κρίσιμη αγορά: αυτή των ενυπόθηκων στεγαστικών τίτλων (MBS). Η Κίνα είναι ένας από τους μεγαλύτερους ξένους κατόχους αυτών των τίτλων – και ήδη έχει αρχίσει να μειώνει την έκθεσή της.
Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου, οι ξένες χώρες διακρατούσαν 1,32 τρισ. δολάρια σε MBS, με την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ταϊβάν στις πρώτες θέσεις. Εάν αυτές οι χώρες αποφασίσουν να επιταχύνουν τις πωλήσεις τους, οι στεγαστικά επιτόκια θα εκτιναχθούν, πλήττοντας την αγορά ακινήτων, τη ζήτηση και εν τέλει την ίδια την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ.
«Αν η Κίνα ήθελε να μας πλήξει σοβαρά, θα μπορούσε να ξεφορτωθεί MBS. Είναι απειλή; Ναι, είναι», δήλωσε ο Guy Cecala της Inside Mortgage Finance.
Οικονομικός ψυχρός πόλεμος
Η αλήθεια είναι πως η απειλή δεν βρίσκεται τόσο στην πλήρη ενεργοποίηση της «πυρηνικής επιλογής», όσο στη συνεχή δημιουργία αβεβαιότητας. Η Κίνα μπορεί να μην τολμήσει να τινάξει την παγκόσμια χρηματαγορά – αλλά δεν χρειάζεται καν να το κάνει. Μπορεί να αρκεί η σκιά αυτής της απειλής για να κρατά τις ΗΠΑ σε οικονομική και πολιτική πίεση.
Το μέτωπο έχει ήδη μετατοπιστεί: δεν είναι πλέον μόνο τα δασμολογικά μέτρα, η τεχνολογία ή τα σπάνια μέταλλα. Είναι το κόστος δανεισμού των ΗΠΑ, το θεμέλιο του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Και η Κίνα, κρατώντας τα κλειδιά στα χέρια της, μπορεί να τραβήξει τη σκανδάλη όποτε θελήσει – ή τουλάχιστον να κάνει τους άλλους να πιστεύουν πως μπορεί.
Πηγή: naftemporiki.gr
Διαβάστε επίσης: EE και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ξεκινούν διαπραγματεύσεις για συμφωνία ελεύθερου εμπορίου