Του Πανίκκου Βάκκου*
Άρχισε να ανακάμπτει ο τομέας των Συλλογικών Επενδύσεων τους τελευταίους 10 μήνες, καταγράφοντας οριακή άνοδο, αφού προηγήθηκε πτώση στην αξία των χαρτοφυλακίων των ταμείων, λόγω του επηρεασμού τους από σειρά εξωγενών παραγόντων ή και την ολοκλήρωση του σκοπού ύπαρξης κάποιων τμημάτων τους.
Στο μεταξύ, οι επικείμενες νομοθετικές εξελίξεις, ιδιαίτερα με την εφαρμογή της αναθεωρημένης Οδηγίας για τους Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ) γνωστής ως AIFMD II, που αναμένεται να υιοθετηθεί από τα κράτη – μέλη μέχρι τον Απρίλιο του 2026, θα συμβάλουν στην περαιτέρω διεύρυνση και μετεξέλιξη του τομέα.
Στα €9,4 δισ. οι επενδύσεις
Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) έχει υπό την εποπτεία της 328 αδειοδοτημένες Εταιρείες Διαχείρισης και Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων, με τα υπό διαχείριση κεφάλαια να ανέρχονται στα €9,4 δισ.
Το 59% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση, προερχόταν από ΔΟΕΕ, το 18% από ΔΟΕΕ και Εταιρείες Διαχείρισης Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ), το 11% από ΔΟΕΕ-κάτω των ορίων, το 11% από Εταιρείες Διαχείρισης ΟΣΕΚΑ και μόλις το 1% από εποπτευόμενους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕ), οι οποίοι είναι υπό τη διαχείριση μη Κυπριακών Εταιρειών Διαχείρισης. Το 89,3% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση των ΟΣΕΚΑ επενδύθηκε σε Κινητές Αξίες και το 7% ήταν σε επενδύσεις μεριδίων ΟΣΕΚΑ και ΟΣΕ, ενώ το 2,6% σε τραπεζικές καταθέσεις. Όσον αφορά τους Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (OEΕ), Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων με Περιορισμένο Αριθμό Προσώπων (ΟΕΕΠΑΠ) και Καταχωρισμένους Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΚΟΕΕ), 32,2% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση αφορούσε επενδύσεις σε Ιδιωτικό Μετοχικό Κεφάλαιο και το 13,2% σε Αντισταθμιστικό Κεφάλαιο. Το 11,7% έχει επενδυθεί σε Ακίνητα και το 11,3% σε μερίδια ΟΣΕ. 74,1% του Ενεργητικού Υπό Διαχείριση κατέχεται από 198 Κυπριακούς ΟΣΕ (13 ΟΣΕΚΑ, 49 ΟΕΕ, 45 ΟΕΕΠΑΠ και 91 ΚΟΕΕ).
Από το σύνολο των 225 ΟΣΕ με δραστηριότητες, οι 162 επενδύουν στην Κύπρο μερικώς ή ολικώς με το ποσό της επένδυσης αυτής να αντιστοιχεί σε €2,5 δισ. ή 26,6% του συνολικού Ενεργητικού Υπό Διαχείριση. Το 68,5% των επενδύσεων στην Κύπρο αφορά επενδύσεις σε Ιδιωτικό Μετοχικό Κεφάλαιο, ενώ οι επενδύσεις σε Ακίνητα αποτελούν το 12,8%.
Από την κατηγοριοποίηση των επενδυτών των ΟΣΕΚΑ, διαπιστώνεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία είναι ιδιώτες επενδυτές (99,1%). Όσον αφορά τους ΟΕΕ, ΟΕΕΠΑΠ και ΚΟΕΕ, 68,8% του συνόλου των επενδυτών είναι επαρκώς ενημερωμένοι, 18,8% επαγγελματίες επενδυτές και μόλις 12,4% ιδιώτες επενδυτές.
AIFMD II
Με την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τους Διαχειριστές ΟΕΕ θα επέλθουν σημαντικές αλλαγές, οι οποίες αποσκοπούν στην ενίσχυση της εποπτείας του τομέα, με απώτερο στόχο την προστασία των επενδυτών. Είναι σημαντικό και οι εποπτευόμενες οντότητες να προετοιμαστούν έγκαιρα και κατάλληλα για την εφαρμογή της AIFMD II.
Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται:
• Η θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων για τους ΔΟΕΕ που διαχειρίζονται ΟΕΕ οι οποίοι θα παρέχουν δάνεια (Loan Originating AIFs). Ενόψει του γεγονότος ότι οι Οργανισμοί Επενδύσεων που χορηγούν δάνεια, μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης για την πραγματική οικονομία, η Ε.Ε. προχώρησε μέσω της AIFMD II, στη θέσπιση κοινών κανόνων για τη δημιουργία μιας αποτελεσματικής εσωτερικής αγοράς για την παροχή δανείων από ΟΕΕ. Οι κανόνες αυτοί, στοχεύουν να διασφαλίσουν ένα ενιαίο επίπεδο προστασίας των επενδυτών, καθώς και να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των ΟΕΕ με τη δανειοδότηση σε όλα τα κράτη - μέλη και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των εταιρειών που εδρεύουν στην Ε.Ε. σε χρηματοδότηση.
• Η βελτίωση της διασυνοριακής πρόσβασης σε υπηρεσίες θεματοφύλακα. Ορισμένες αγορές δεν διαθέτουν ανταγωνιστική προσφορά υπηρεσιών θεματοφύλακα. Για να αντιμετωπιστεί η εν λόγω έλλειψη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κόστος για τους ΔΟΕΕ και σε λιγότερο αποτελεσματική αγορά ΟΕΕ, τα κράτη - μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να επιτρέπουν στις αρμόδιες Αρχές να διορίζουν θεματοφύλακα εγκατεστημένο σε άλλο κράτος - μέλος. Η δυνατότητα αυτή θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση που πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στην AIFMD II και αφού εξασφαλιστεί η εκ των προτέρων έγκριση των αρμόδιων εποπτικών αρχών του ΟΕΕ.
• Οι διαχειριστές ΟΕΕ θα πρέπει να παρέχουν πιο εκτενή και τυποποιημένα δεδομένα για την απόδοση των κεφαλαίων, την έκθεση κινδύνου και τις επενδυτικές στρατηγικές με στόχο τη βελτίωση της διαφάνειας προς τους επενδυτές και τις Εποπτικές Αρχές.
• Η ενισχυμένη προστασία επενδυτών. Οι Οργανισμοί θα έχουν αυξημένες υποχρεώσεις για την αποκάλυψη στοιχείων για τέλη, κινδύνους και επενδυτικές στρατηγικές, διασφαλίζοντας ότι οι επενδυτές θα έχουν πιο σαφείς και προσβάσιμες πληροφορίες πριν από τη λήψη των επενδυτικών τους αποφάσεων.
• Οι διαχειριστές ΟΕΕ υποχρεώνονται να αποκαλύπτουν πώς ενσωματώνουν τους κινδύνους και τους παράγοντες βιωσιμότητας στις επενδυτικές τους διαδικασίες, εναρμονιζόμενοι με τους στόχους βιωσιμότητας που έθεσε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Το θεσμικό πλαίσιο προώθησης απλοποιείται για να διευκολυνθεί η ευκολότερη διασυνοριακή διανομή εναλλακτικών επενδυτικών κεφαλαίων, μειώνοντας τα εποπτικά εμπόδια για τους διαχειριστές ΟΕΕ που δραστηριοποιούνται ταυτόχρονα σε πολλές χώρες.
• Πιο σαφείς οδηγίες για τους διαχειριστές κεφαλαίων εκτός της Ε.Ε. που επιθυμούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά της Ε.Ε., διευκολύνοντάς τους να λειτουργούν εντός του ρυθμιστικού πλαισίου της.
• Αυστηρότεροι κανόνες για τα όρια μόχλευσης και την εφαρμογή ενισχυμένων πλαισίων διαχείρισης κινδύνου με στόχο τη μείωση του συστημικού κινδύνου στο χρηματοοικονομικό σύστημα.
Εταιρείες Διοίκησης Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων
Περαιτέρω, βρίσκεται ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων για ψήφιση το Νομοσχέδιο που θα ρυθμίζει τη σύσταση και τη λειτουργία των εταιρειών που θα εκτελούν λειτουργίες διοίκησης Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕΚΑ και ΟΕΕ, ΚΟΕΕ, ΟΕΕΠΑΠ), τις Κυπριακές Εταιρείες Διοίκησης Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων (ΚΕΔΟΣΕ). Οι λειτουργίες διοίκησης που ορίζονται στο Νομοσχέδιο, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, υπηρεσίες παροχής πληροφοριών προς πελάτες, υπηρεσίες αποτίμησης χαρτοφυλακίου (NAV calculation), υπηρεσίες τήρησης μητρώου μεριδιούχων, διανομή εσόδων ΟΕΕ και εκδόσεις και εξαγορές μεριδίων ΟΕΕ. Με βάση τις πρόνοιες του Νομοσχεδίου, μόνο αδειοδοτημένες ΚΕΔΟΣΕ, θα επιτρέπεται να εκτελούν λειτουργίες διοίκησης ΟΣΕ από ή στη Δημοκρατία.
Βιωσιμότητα
Όσον αφορά στη βιωσιμότητα (sustainability), η Ευρωπαϊκή Ένωση πρωτοπορεί στον καθορισμό μιας ευρείας εμβέλειας κανόνων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση, οι οποίοι θεωρείται ότι έχουν τη «δύναμη να αλλάξουν κυριολεκτικά τον κόσμο». Επιδιώκει επίσης, να πατάξει τα φαινόμενα «πράσινου ξεπλύματος» γνωστά ως greenwashing δηλαδή παραπλανητικών στρατηγικών που εφαρμόζουν κάποιες εταιρείες, για να δημιουργήσουν την εντύπωση στους επενδυτές ότι οι επενδύσεις που κάνουν είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνες ή φιλικές προς το περιβάλλον για να τις επιλέξουν.
Τα Επενδυτικά Ταμεία θα πρέπει σε συνεχή βάση να κατανοούν τις διάφορες απαιτήσεις και να τις εφαρμόζουν.
Η ΕΚΚ αναπτύσσει ένα πρόγραμμα δράσης για τη βιώσιμη χρηματοδότηση, εστιάζοντας στην εφαρμογή των απαιτήσεων βιωσιμότητας και καλλιεργώντας μια κουλτούρα συμμόρφωσης. Η επίτευξη του net-zero απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, επομένως είναι σημαντικό ο ιδιωτικός τομέας να διαδραματίσει τον ρόλο του στη μετάβαση, δεδομένης της σημασίας του Επενδυτικού Κλάδου.
Η ΕΚΚ αποδίδει μεγάλη σημασία στην περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα των Συλλογικών Επενδύσεων μέσω της συνεχούς αναβάθμισης και συγχρονισμού του νομοθετικού πλαισίου του, με την Κύπρο να βρίσκεται ανάμεσα στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές κεφαλαίων εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας.
*Αντιπροέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρο
Διαβάστε επίσης: Κ. Κουμής: Βασική µας προτεραιότητα η οικοδόµηση ανθεκτικότητας στον τοµέα του τουρισµού