Του Άγγελου Αγγελοδήμου
Στη διαδικασία καταρτισμού νέας στεγαστικής πολιτικής βρίσκεται η κυβέρνηση και προς αυτή την κατεύθυνση εκπονείται αυτή την περίοδο ο αναγκαίος σχεδιασμός. Την ανάγκη για ανασχεδιασμό της στεγαστικής πολιτικής επισήμανε και ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος έδωσε και τις κατευθυντήριες γραμμές προς τα αρμόδια τμήματα.
Η ανάγκη αυτή φαίνεται να προκύπτει από το γεγονός ότι καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη η απόκτηση κατοικίας, κυρίως από τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Η εκτίναξη των τιμών τόσο για αγορά όσο και για ενοικίαση κατοικίας είναι κάτι που προβληματίζει τους αρμοδίους, ωστόσο επισημαίνεται ότι η άνοδος αυτή των τιμών δεν οφείλεται αποκλειστικά σε εσωτερικούς παράγοντες αλλά και σε εξωγενείς. Η προσπάθεια όπως γίνεται αντιληπτό θα επικεντρωθεί στους εσωτερικούς παράγοντες και ειδικότερα προς την κατεύθυνση της αύξησης της προσφοράς οικιστικών μονάδων στην αγορά.
Θέσαμε ενώπιον του Υπουργείου Εσωτερικών αριθμό ερωτημάτων αναφορικά με τη νέα στεγαστική πολιτική την οποία διαμορφώνει η κυβέρνηση. Μιλώντας στο Economy Today, η κ. Πατρίνα Ταραμίδου, πρώτη διοικητικός λειτουργός, προϊστάμενη Διεύθυνσης Πολιτικής, Ευρωπαϊκών Θεμάτων και Ανθρώπινου Δυναμικού, η οποία συντονίζει τις εργασίες διαμόρφωσης στεγαστικής πολιτικής, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην πρόθεση της κυβέρνησης, για τη διαμόρφωση πλαισίου νέας στεγαστικής πολιτικής, καθώς και στη μελέτη της δυνατότητας σύστασης Ενιαίου Στεγαστικού Φορέα.
Πέραν αυτών, η κ. Ταραμίδου ερωτήθηκε και τοποθετήθηκε για το ενδεχόμενο συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην προσπάθεια που καταβάλλεται, καθώς επίσης και για το ενδεχόμενο φούσκας στην αγορά ακινήτων και πώς αντιμετωπίζει μια τέτοια πιθανότητα η κυβέρνηση.
Προτεραιότητα της κυβέρνησης
Αναλυτικότερα, το θέμα της στέγασης απασχολεί ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Οι τιμές φαίνεται να ανεβαίνουν συνεχώς τόσο από εξωγενείς, όσο και από εσωτερικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα τόσο τα ενοίκια, όσο και το κόστος αγοράς ακινήτου να μοιάζουν πολλές φορές απλησίαστα. Το πρόβλημα φαντάζει ακόμα μεγαλύτερο για τους νέους που επιθυμούν να αποκτήσουν στέγη. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, ρωτήσαμε την κ. Ταραμίδου ποια πολιτική σκοπεύει να ακολουθήσει η νέα κυβέρνηση στο θέμα της στέγασης και ποιες αλλαγές προωθεί για να καταστεί η απόκτηση κατοικίας περισσότερο προσιτή.
Απαντώντας, η κ. Ταραμίδου ανέφερε ότι «Η διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου στεγαστικής πολιτικής με έμφαση στη πρόσβαση σε προσιτή κατοικία όλων των πολιτών αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης αφού αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, η προστασία του οποίου είναι απαραίτητη για να μπορούμε να μιλούμε για κοινωνικό κράτος». Στο πλαίσιο αυτό, στην παρούσα φάση, εκπονείται σχεδιασμός και γίνεται αξιολόγηση προτάσεων, με την εμπλοκή διάφορων φορέων, με στόχο την τελική διαμόρφωση σχεδίου/ων για αύξηση της προσφοράς οικιστικών μονάδων στην αγορά και παραχώρησής τους είτε με προσιτό ενοίκιο είτε πώλησής τους σε προσιτές τιμές.
Ως εκ τούτου, το υπουργείο προσβλέπει στην περαιτέρω αξιοποίηση του υφιστάμενου πλαισίου στεγαστικής πολιτικής, αλλά και στην ενίσχυσή του με νέα Σχέδια που θα δημιουργήσουν συνέργειες και μια διαδικασία ενεργοποίησης των φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ώστε να παραχθούν έγκαιρα οικιστικές μονάδες, με στόχο να διασφαλιστεί η προσφορά κατοικίας διαφόρων κατηγοριών. Απώτερος στόχος είναι η διαμόρφωση και ενεργοποίηση μιας ενιαίας στρατηγικής για την προσιτή στέγαση, μέσα από ένα πλέγμα πολιτικών και δράσεων όπου, κατά ολοκληρωμένο τρόπο, θα διαμορφώνονται άμεσες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ενέργειες διαχείρισης και αξιοποίησης σημαντικών αποθεμάτων κρατικής και ιδιωτικής γης, μέσα από ευέλικτα μοντέλα συνεργασίας.
Ο νέος Φορέας και ο ΚΟΑΓ
Συναφώς, επισημαίνεται ότι ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας σε δηλώσεις του είχε αναφερθεί στον σχεδιασμό ενός νέου πλαισίου Στεγαστικής Πολιτικής, καθώς και στη σύσταση Ενιαίου Στεγαστικού Φορέα. Ρωτήσαμε λοιπόν την κ. Ταραμίδου ποιος θα είναι ο ρόλος και οι αρμοδιότητες αυτού του Φορέα και πόσο αναμένεται να συμβάλει σε μια νέα στεγαστική πολιτική όπου η στέγη θα είναι προσιτή για όλους;
Απαντώντας, σημείωσε ότι πρόθεση της κυβέρνησης, είναι η διαμόρφωση πλαισίου νέας στεγαστικής πολιτικής, καθώς και η μελέτη της δυνατότητας σύστασης Ενιαίου Στεγαστικού Φορέα, ο οποίος να έχει την ευθύνη διαμόρφωσης της Στεγαστικής Πολιτικής του Κράτους προς αντιμετώπιση των αναγκών των πολιτών, παρακολούθησης και συντονισμού των ενεργειών/σχεδίων και προγραμμάτων που εφαρμόζονται και συνεχούς αναπροσαρμογής τους στη βάση των μεταβαλλόμενων αναγκών και καθοδήγησης του πολίτη, ως ένα ενιαίο σημείο αναφοράς.
Σε ερώτηση κατά πόσο η κυβέρνηση σκοπεύει να ενισχύσει περισσότερο κάποιους υφιστάμενους Οργανισμούς όπως ο ΚΟΑΓ με στόχο τη δημιουργία νέων σχεδίων και προγραμμάτων που να απευθύνονται ενδεχομένως σε χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, η κ. Ταραμίδου ανέφερε ότι στόχος του ενιαίου πλαισίου στεγαστικής πολιτικής, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, είναι η διαμόρφωση της στεγαστικής πολιτικής του κράτους με ενιαίο και ολοκληρωμένο τρόπο. Ο όποιος σχεδιασμός θα γίνει, επιβάλλεται να είναι προσεκτικός, ώστε να επιτυγχάνεται ο σκοπός στέγασης, αλλά να υπάρχουν και οι απαιτούμενες ασφαλιστικές δικλείδες ώστε, στο πλαίσιο της αρχής της συνετής δημοσιονομικής διαχείρισης να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των σχεδίων και η οικονομική σταθερότητα και να αποφευχθούν τα όποια λάθη του παρελθόντος. Ο ΚΟΑΓ, διαχρονικά, μέσα από τα σχέδιά του, συνδράμει στη προσπάθεια του κράτους για στήριξη των πολιτών είτε παραχωρώντας οικόπεδα είτε κατοικίες προς μεσαία αμειβόμενες οικογένειες σε προσιτές τιμές. Σαφώς και είναι σημαντικό στο πιο πάνω πλαίσιο να αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία και η εμπειρία του ΚΟΑΓ και να αξιολογηθούν σενάρια εμπλοκής/αξιοποίησής του στην προσπάθεια που καταβάλλεται για εύρεση καινοτόμων λύσεων, ειδικότερα για το θέμα της προσιτής στέγασης.
Συνεργασία δημόσιου – ιδιωτικού τομέα
Το ενδεχόμενο συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με στόχο την καλύτερη δυνατή υλοποίηση της νέας στεγαστικής πολιτικής ήταν το επόμενο θέμα που θέσαμε ενώπιον της κ. Ταραμίδου. Ρωτήσαμε λοιπόν κατά πόσο υπάρχει πρόθεση για συνεργασία ή μεγαλύτερη εμπλοκή στους σχεδιασμούς, του ιδιωτικού τομέα και αν ναι πώς αυτό ενδεχομένως να γίνει;
Η ενεργοποίηση του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος θα είναι σε θέση, με στοχευμένα πολεοδομικά, φορολογικά ή άλλα κίνητρα, να συνδράμει στην αύξηση του διαθέσιμου κτηριακού αποθέματος, αποτελεί ένα από τα σενάρια που είναι υπό επεξεργασία, ανέφερε η κ. Ταραμίδου. Για να προσθέσει ότι μέσα από τα μοντέλα σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, τα οποία στο παρόν στάδιο αξιολογούνται ως προς τη δυνατότητα αξιοποίησής τους με σκοπό να παραχθούν κατοικίες με αποδοτικότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο, δυνατό να εξυπηρετείται, όχι μόνο ο τομέας της στέγασης, αλλά και άλλοι σημαντικοί τομείς της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας της χώρας μας.
Κτηματολόγιο και ξένοι επενδυτές
Για να γίνουν πράξη οι σχεδιασμοί, εκτός από τη θέληση χρειάζονται και λειτουργικές υπηρεσίες και ιδιαίτερα ένας δυνατός κρατικός μηχανισμός. Το Κτηματολόγιο αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στην όλη προσπάθεια και όχι μόνο. Με την τεχνολογική αναβάθμιση και τη μείωση της γραφειοκρατίας, η χώρα μας καθίσταται ελκυστικότερη για προσέλκυση ξένων επενδυτών στον κλάδο των ακινήτων.
Είναι γεγονός λοιπόν, ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα από το Κτηματολόγιο όσον αφορά στην τεχνολογική του αναβάθμιση, ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλά περιθώρια για αναβάθμιση και μείωση της γραφειοκρατίας όπως και σε άλλες κρατικές υπηρεσίες όπως είναι η Πολεοδομία. Ρωτήσαμε την κ. Ταραμίδου Ποια είναι τα σχέδια για μείωση της γραφειοκρατίας, κάτι που θα συμβάλει και στην προσέλκυση περισσότερων ξένων επενδυτών;
Απαντώντας ανέφερε: Στόχος του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ) είναι η περαιτέρω προώθηση και αναβάθμιση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Με σκοπό τη μείωση της γραφειοκρατίας και έχοντας ως στόχο την περαιτέρω αναβάθμιση της ποιότητας εξυπηρέτησης των πολιτών, το ΤΚΧ προωθεί τρόπους ανασχεδιασμού και απλοποίησης των διαδικασιών του.
Ενδεικτική είναι η εισαγωγή εναλλακτικών τρόπων υποβολής αίτησης και παραλαβής εγγράφων καθώς και η επικείμενη έναρξη υλοποίησης της δυνατότητας ηλεκτρονικής εγγραφής υποθηκών από τους ίδιους τους Ενυπόθηκους Δανειστές. Επιπρόσθετα, με την εφαρμογή των κατευθυντήριων οδηγιών του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής σχετικά με τον τρόπο ελέγχου εγκυρότητας εισερχόμενων εγγράφων υπογεγραμμένων με ηλεκτρονική υπογραφή, τόσο από την επικράτεια της Δημοκρατίας, όσο και από άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυξάνεται η αποδοτικότητα, εξοικονομείται χρόνος και διασφαλίζεται η ασφάλεια των εγγράφων.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης, η ριζική αναβάθμιση που έγινε για το γεωγραφικό μέρος του Συστήματος Πληροφοριών Γης (ΣΠΓ), καθώς και η δρομολόγηση διαδικασιών αναβάθμισης του Νομικού και Εκτιμητικού μέρους του ΣΠΓ, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, μεταξύ άλλων, για εξαγωγή δεδομένων για διαμόρφωση πολιτικών.
Το ΤΚΧ έχει καταφέρει με την ολοκλήρωση τής διαδικασίας μεταβίβασης να εκδίδεται άμεσα και ο τίτλος ιδιοκτησίας στο όνομα του δικαιούχου προσώπου, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και με θετικό αντίκτυπο στην προσέλκυση περισσότερων ξένων επενδυτών, ενώ δρομολογείται και νέα απλοποιημένη διαδικασία για την έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας στους οριζόντιους και κάθετους διαχωρισμούς για νέα οικόπεδα και μονάδες με την οποία θα επιτυγχάνεται η έκδοση των τίτλων σε περίπου 3 μήνες.
Το ΤΚΧ, στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συμβάλλει στην ετοιμασία της νομοθεσίας του Αστικού Αναδασμού καθώς και στην μελλοντική εφαρμογή του σε συνεργασία με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ), το οποίο θα βοηθήσει σε μία πιο ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική, αφού θα δίνεται η δυνατότητα να απεγκλωβίζονται οικιστικά τεμάχια, τα οποία σήμερα είναι περίκλειστα ή δεν μπορούν να αναπτυχθούν και να διατεθούν στην ελεύθερη αγορά.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, περιλαμβάνεται μεταρρύθμιση που αφορά στην ψήφιση και εφαρμογή του περί της Διευκόλυνσης των Έργων Στρατηγικής Ανάπτυξης Νόμου, ο οποίος στοχεύει στη στήριξη και προσέλκυση Στρατηγικών Αναπτύξεων στην Κύπρο, αφού προνοεί την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και την έγκαιρη έκδοση πολεοδομικών αδειών και αδειών οικοδομής. Με την ψήφισή του σε Νόμο, προβλέπεται η δημιουργία «Τομέα Στρατηγικών Αναπτύξεων» στο ΤΠΟ. Η μηχανογράφηση αποτελεί μία από τις κυρίαρχες προτεραιότητες και του ΤΠΟ για όλους ανεξαίρετα τους Τομείς. Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης Μηχανογράφησης του Τμήματος έχει τεθεί σε λειτουργία, μεταξύ άλλων, το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα «Ιππόδαμος» με στόχο τον σταδιακό ψηφιακό μετασχηματισμό όλων των λειτουργιών του ΤΠΟ αλλά και της διαχείρισης των Αδειών Οικοδομής από τις Επαρχιακές Διοικήσεις. Το σύστημα «Ιππόδαμος» αποτελεί «σταθμό» στη βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών του Τμήματος, τη μείωση των καθυστερήσεων και της γραφειοκρατίας και αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ίδιας της οικονομίας. Η ψηφιοποίηση οδήγησε επιπλέον στον εκσυγχρονισμό του συστήματος αδειοδότησης με την εισαγωγή νέων ρυθμίσεων και απάλειψη αχρείαστων ή επαναλαμβανόμενων ενεργειών.
Το ενδεχόμενο φούσκας
Σε μια συζήτηση για τον κλάδο των ακινήτων αναπόφευκτα η κουβέντα θα πάει και στο ενδεχόμενο φούσκας, τη στιγμή μάλιστα που οι τιμές σε ορισμένες περιοχές έχουν καταστεί απλησίαστες. Μάλιστα, πρόσφατα τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσο και το ΔΝΤ ήχησαν καμπανάκι για το ενδεχόμενο φούσκας στην αγορά ακινήτων διεθνώς. Ρωτήσαμε λοιπόν την κ. Ταραμίδου πόσο ανησυχεί να εμφανιστεί ένα φαινόμενο φούσκας στην κυπριακή αγορά και τι μέτρα μπορεί να λάβει η κυβέρνηση για να το αποτρέψει;
Όπως ανέφερε, από τη μια, η επιβράδυνση της οικονομίας των τελευταίων μηνών, αναμένεται να συνεχιστεί λόγω του πληθωρισμού και των ψηλών επιτοκίων που επηρεάζουν αρνητικά τις επενδύσεις και δυσκολεύουν το δανεισμό και την εξυπηρέτηση των υφιστάμενων δανείων, παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν και την αγορά ακινήτων. Από την άλλη, η αύξηση του κόστους κατασκευής και ο πληθωρισμός, αναπόφευκτα, ωθούν τις τιμές και τα ενοίκια προς τα πάνω, ιδιαίτερα σε κάποιες περιοχές (π.χ. Λεμεσό), με αποτέλεσμα να δημιουργείται πρόβλημα με την εξεύρεση προσιτής στέγης. Με την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να στηριχθούν οι επενδύσεις και ο κατασκευαστικός τομέας, ενώ ο τουριστικός τομέας αναμένεται να συνεχίσει τη σταθερή του πορεία. Ο στόχος της κυβέρνησης για μείωση του πληθωρισμού σε βάθος χρόνου, αναμένεται να βοηθήσει στη σταδιακή μείωση των επιτοκίων και στη συγκράτηση των τιμών, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό τη δημιουργία φούσκας στον τομέα των ακινήτων.
Διαβάστε επίσης: Πεκίνο vs Νέο Δελχί για διεύρυνση BRICS