του Θάνου Μιχαηλίδη*
Η ξενοδοχειακή βιομηχανία διαχρονικά ήταν η κινητήριος δύναμη της κυπριακής οικονομίας. Το 2019 είχε 90.435 κλίνες σε 819 μονάδες. Την ίδια χρονιά, τα έσοδα από τον τουρισμό ανέρχονταν στα €2,6 δισ. και η άμεση συνεισφορά στο ΑΕΠ (€22,2 δισ.) ήταν 12,1%, ενώ η συνεισφορά του τουρισμού και των συνδεδεμένων επιχειρήσεων (με πολλαπλασιαστή) στο ΑΕΠ άγγιξε το 20%.
Επίσης, η τουριστική βιομηχανία εργοδοτεί κατά μέσο όρο (2017-2020) 34.000 άτομα τον χρόνο. Πέραν των υψηλών αριθμών εργοδοτουμένων, τα ξενοδοχεία εργοδοτούν ειδικευμένο και ανειδίκευτο προσωπικό. Ταυτόχρονα, υπάρχει ίση κατανομή εργαζομένων ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες. Αυτό καθιστά την ξενοδοχειακή βιομηχανία μια πολύ σημαντική βιομηχανία όσον αφορά την εργοδότηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ξενοδοχειακή βιομηχανία έχει τον υψηλότερο ελάχιστο μηνιαίο μισθό από όλες τις βιομηχανίες.
Όσον αφορά την κατά κεφαλή δαπάνη των τουριστών, ο μέσος όρος για το 2019 ήταν €675, για το 2020 ήταν €621 και για το 2021 είναι €791 μέχρι σήμερα. Η αύξηση στον μέσο όρο δαπάνης του τουρίστα δείχνει ότι, παρόλο που διανύουμε μια από τις πιο σοβαρές κρίσεις στην τουριστική βιομηχανία, βλέπουμε ότι εξελικτικά προσελκύουμε κόσμο υψηλότερης εισοδηματικής τάξης.
Αυτό το γεγονός είναι μια βάση για να χτίσουμε στο επιθυμητό μοντέλο του ποιοτικού τουρισμού. Είναι ύψιστης σημασίας οι ενέργειες του κράτους, των ξενοδόχων και όλων των σχετικών φορέων να είναι στοχευμένες στην αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας που προσφέρει η Κύπρος.
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΑΣ
Η στρατηγική μας ως Κύπρου πρέπει να διαχωριστεί σε βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Να ορθοποδήσουμε όσο πιο σύντομα γίνεται και να στοχεύσουμε το 2022 να έχει τη μικρότερη δυνατή απόκλιση από το 2019 στον αριθμό αφίξεων. Πώς μπορούμε να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο; Λαμβάνοντας υπόψη τις δομικές αλλαγές στον τρόπο συμπεριφοράς του καταναλωτή, πρέπει να εκσυγχρονίσουμε το προϊόν μας αλλά και τον τρόπο επικοινωνίας με τον σύγχρονο τουρίστα. Πρέπει να βάλουμε σε εφαρμογή μια πολύ επιθετική εκστρατεία προώθησης του κυπριακού τουριστικού προϊόντος, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της αεροπορικής σύνδεσης της Κύπρου με κύριες αγορές.
Οι κύριες αγορές μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: 1η κατηγορία: αγορές με μεγάλο εκτόπισμα όπου έχουμε ήδη ικανοποιητική παρουσία, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία, και αγορές με μεγάλο εκτόπισμα όπου έχουμε μικρή παρουσία, όπως η Γερμανία. 2η κατηγορία: αγορές με τις οποίες έχουμε αναπτύξει συνδεσιμότητα το 2020/2021 και οι οποίες δείχνουν στοιχεία ικανοποιητικής προοπτικής, όπως η Πολωνία και άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.
Η αεροπορική σύνδεση πρέπει να βελτιωθεί όχι μόνο όσον αφορά τη γεωγραφική κάλυψη από τις πτήσεις και την αύξηση της συχνότητας των πτήσεων από συγκεκριμένα αεροδρόμια, αλλά και την αύξηση των πτήσεων τους χειμερινούς μήνες. Όταν αυξηθούν οι πτήσεις τον χειμώνα, θα δημιουργηθεί δυναμική ώστε να αυξηθούν οι πτήσεις και το καλοκαίρι.
Αναλύοντας τους τρόπους με τους οποίους προσελκύουμε τουρίστες, πρέπει να εξετάσουμε και τα μέτρα στήριξης που παρέχουμε στις αεροπορικές εταιρείες και στους διοργανωτές ταξιδίων (γνωστοί ως tour operators). Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι άλλοι, ανταγωνιστικοί προορισμοί είναι πολύ γενναιόδωροι προς τους διοργανωτές ταξιδίων και αυτό δίνει στους ανταγωνιστές μας προβάδισμα. Όταν προγραμματίζουμε να προσελκύσουμε τουρισμό από μεγάλες αγορές της Ευρώπης, είναι απαραίτητη η δημιουργία προγραμμάτων στήριξης των διοργανωτών ταξιδίων και των αερογραμμών. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι μεγάλοι διοργανωτές ταξιδίων έχουν και αεροπορικές εταιρείες ενταγμένες στις δραστηριότητές τους. Συνεπώς, τα προγράμματα στήριξης των αεροπορικών αερογραμμών και των διοργανωτών ταξιδίων μπορούν να είναι τα ίδια.
Η στήριξη στο σύστημα συνδεσιμότητας της Κύπρου πρέπει να ενισχύεται και με μια πολύ δυναμική στρατηγική marketing για την ανάπτυξη της αναγνωρισιμότητας της Κύπρου ως ποιοτικού τουριστικού προορισμού και για την προσέλκυση του σύγχρονου τουρίστα μιας σχετικά υψηλής εισοδηματικής τάξης. Είναι αντιληπτό ότι η Κύπρος αδυνατεί να ανταγωνιστεί με όπλο το χαμηλό κόστος. Οι μόνες παράμετροι που μπορούμε να αναπτύξουμε είναι η ποιότητα και η αυθεντικότητα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό και επείγον να λυθεί το πρόβλημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού. Εάν η πανδημία είναι υπό έλεγχο, η τουριστική ροή για το 2022 θα είναι αρκετά αυξημένη σε σχέση με το 2020 και το 2021 και σχετικά πλησίον των αριθμών του 2019. Για να μπορέσει η ξενοδοχειακή βιομηχανία να ανταποκριθεί στην αυξημένη πληρότητα, χρειάζεται εργατικό δυναμικό. Πρέπει το κράτος να κάνει τον προγραμματισμό του νωρίς και να δοθούν λύσεις ούτως ώστε να μπορέσει η βιομηχανία έγκαιρα, και σίγουρα μέχρι τον Μάρτιο του 2022, να δώσει λύση στο πρόβλημα. Σε περίπτωση που δεν ανταποκριθούμε έγκαιρα ως τουριστικός προορισμός, δεν θα μπορέσουμε να δώσουμε τις σωστές υπηρεσίες και θα χάσουμε ό,τι χτίσαμε τα τελευταία χρόνια.
ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, πρέπει ο προϋπολογισμός της Κύπρου που αφορά τον τουρισμό να αυξηθεί, ώστε να μπορέσουμε ως χώρα να δημιουργήσουμε μια μακροχρόνια στρατηγική για την επίτευξη των στόχων μας. Πρέπει να θυμόμαστε ότι αύξηση του προϋπολογισμού δεν σημαίνει αύξηση του κόστους αλλά αύξηση της επένδυσης στον πλέον προσοδοφόρο τομέα της κυπριακής οικονομίας.
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της τουριστικής βιομηχανίας είναι οι ακόλουθοι:
Αύξηση του αριθμού των αφίξεων τουριστών. Αυτό θα επιτευχθεί με την αύξηση στις αφίξεις τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και τους χειμερινούς. Αυτόματα τότε θα επιτευχθεί και ο στόχος της μείωσης της εποχικότητας.
Μείωση της εξάρτησης από τις αγορές του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ρωσίας. Αυτός ο στόχος θα επιτευχθεί με την αύξηση στον αριθμό των αφίξεων από τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ελβετία, τη Γαλλία και γενικά από την Κεντρική Ευρώπη και τη Σκανδιναβία.
Προσέλκυση τουριστών υψηλότερης εισοδηματικής τάξης. Αυτή είναι μια εξαιρετικά σημαντική πτυχή των μακροπρόθεσμων στόχων μας, διότι θα αυξήσει την προσφορά στην οικονομία και θα θωρακίσει το μέλλον της ξενοδοχειακής βιομηχανίας. Επίσης, όταν αυξάνονται τα έσοδα σε μεγαλύτερο βαθμό από τον αριθμό αφίξεων, τότε η επιβάρυνση στην οικονομία είναι μικρότερη.
Ο τουρισμός χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση, για να προσφέρουμε εμπειρίες οι οποίες είναι σύγχρονες και αντικατοπτρίζουν τις τρέχουσες τάσεις. Είναι απαραίτητο να υπάρχει συνεχής συνεργασία μεταξύ των κρατικών φορέων και του ιδιωτικού τομέα που ασχολείται με τον τουρισμό, για να γίνονται προκαταρκτικά οι διορθωτικές κινήσεις.
Η τουριστική βιομηχανία αγγίζει σχεδόν όλους τους κλάδους της κυπριακής οικονομίας. Πρέπει να συγκεντρωθούν οι δυνάμεις όλων για να δημιουργήσουμε τη δυναμική που αρμόζει στη βιομηχανία μας. Τα αποτελέσματα θα μοιραστούν σε όλο το φάσμα της οικονομίας.
*Managing Director της Thanos Hotels & Resorts