Ο Βλαντιμίρ Λένιν πίστευε ότι μια μικρή ομάδα ανθρώπων μπορούσε να δαμάσει τις δυνάμεις τις ιστορίας και να μετασχηματίσει τον παγκόσμιο καπιταλισμό.
Είχε δίκιο, παραδέχεται το Economist, ωστόσο οι επαναστάτες δεν ήταν γενειοφόροι μπολσεβίκοι αλλά μερικές χιλιάδες επενδυτές με έδρα τη Σίλικον Βάλεϊ που διαχειρίζονται λιγότερο από το 2% των θεσμικών στοιχείων ενεργητικού του πλανήτη.
Τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, η βιομηχανία των επιχειρηματικών κεφαλαίων (venture capital) έχει χρηματοδοτήσει ιδέες που έχουν μετασχηματίσει το επιχειρείν και την παγκόσμια οικονομία. Όπως τονίζει το Economist, επτά από τις δέκα μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο έλαβαν στήριξη από επιχειρηματικά κεφάλαια, είναι σχήματα που βρίσκονται πίσω από μηχανές αναζήτησης, έξυπνα κινητά, ηλεκτρικά αυτοκίνητα και εμβόλια mRNA.
Τώρα, σημειώνει σε άρθρο του το βρετανικό περιοδικό, η μηχανή παραγωγής ονείρων του καπιταλισμού βρίσκεται η ίδια σε διαδικασία μετασχηματισμού, καθώς ένας πακτωλός $450 δισ. εισέρχεται στην αγορά επιχειρηματικών κεφαλαίων.
Αυτή η εκτόξευση ενέχει σημαντικά ρίσκα, από μεγαλομανείς ιδρυτές που καίνε τα χρήματα τους μέχρι την κατασπατάληση συντάξεων σε υπερτιμημένα startup. Aλλά μακροπρόθεσμα υπόσχεται επίσης να καταστήσει τη βιομηχανία των επιχειρηματικών κεφαλαίων πιο παγκόσμια, να διοχετεύσει κεφάλαια υψηλού ρίσκου σε μια μεγαλύτερη γκάμα οικονομικών δραστηριοτήτων και να τα καταστήσει πιο προσβάσιμα στον μέσο επενδυτή.
Μια μεγαλύτερη δεξαμενή κεφαλαίων κατά πόδας ενός μεγαλύτερου σύμπαντος ιδεών θα δώσει ώθηση στον ανταγωνισμό, και ενδέχεται να δώσει και ώθηση στην καινοτομία, οδηγώντας σε μια πιο δυναμική μορφή καπιταλισμού.
Η σκηνή των επιχειρηματικών κεφαλαίων έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του 1960 και ήταν ένα είδος παρία στον χρηματοοικονομικό κόσμο. Σε αντίθεση με τα κοστούμια της Wall Street και τις επαύλεις στα Χάμπτονς, προτιμούσε τα φλις και τις βίλες στην Καλιφόρνια. Η ιδιαιτερότητα της απορρέει και από τη διαφορετική επενδυτική φιλοσοφία. Ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι του χρηματοοικονομικού κόσμου υιοθετεί μια ολοένα και πιο ποσοτικοποιημένη προσέγγιση και είναι απασχολημένο με τη διαχείριση των χρημάτων εδραιωμένων εταιρειών, τα επιχειρηματικά κεφάλαια αναζητούν επιχειρηματίες που είναι πολύ παράξενοι για να κάτσουν στο ίδιο δωμάτιο με τραπεζίτες και ιδέες που είναι πολύ καινότομες για να χωρέσουν στα μοντέλα των τμημάτων MBA.
Tα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, τονίζει το Economist. Παρά το γεγονός ότι επένδυσαν σχετικά μικρές ποσότητες, τα funds επιχειρηματικών κεφαλαίων των ΗΠΑ έχουν χρηματοδοτήσει εταιρείες που σήμερα έχουν κεφαλαιοποίηση πάνω από $18 τρισ. Το ρεκόρ αυτό αντανακλά την κυριαρχία τεχνολογικών εταιρειών όπως η Google, αλλά και «μονόκερων» που έχουν πλέον εισαχθεί στο χρηματιστήριο, από τη Rivian μέχρι τη Slack.
H επιτυχία αυτή διαχέεται τώρα στην ευρύτερη χρηματοοικονομική βιομηχανία, επισημαίνει το Economist. Καθώς οι ευεργετημένες από τα επιχειρηματικά κεφάλαια εταιρείες εισέρχονται στο χρηματιστήριο, τα έσοδα που αποκομίζουν κατευθύνονται σε νέα funds. Εν τω μεταξύ, με τα επιτόκια να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, τα συνταξιοδοτικά προγράμματα, τα κρατικά επενδυτικά ταμεία και οι εταιρείες διακατέχονται από έναν άνευ προηγουμένου φθόνο για τα επιχειρηματική κεφάλαια και σπεύδουν να ρίξουν περισσότερο χρήμα σε αφοσιωμένα funds ή να δημιουργήσουν τους δικούς τους βραχίονες επιχειρηματικών κεφαλαίων. Από την αρχή του χρόνου περίπου $600 δισ. έχουν επενδυθεί σε νέα ντιλ, ένα επίπεδο δέκα φορές μεγαλύτερο σε σχέση με μια δεκαετία πριν.
Καθώς ρέει περισσότερο χρήμα, τα επιχειρηματικά κεφάλαια διεισδύουν πιο βαθιά στην οικονομία. Ενώ στο παρελθόν επρόκειτο κυρίως για μια αμερικανική υπόθεση, το Economist επισημαίνει ότι το 51% των ντιλ με βάση την αξία έγιναν εκτός ΗΠΑ. Επίσης, τα επιχειρηματικά κεφάλαια αρχίζουν να ανοίγονται σε άλλους τομείς και να χρηματοδοτούν εταιρείες βιοτεχνολογίας, καθαρής ενέργειας και διαστημικής τεχνολογίας.
Το Economist προειδοποιεί ότι η επέκταση αυτή ενέχει κινδύνους:
Πρώτον, η εκτίναξη των αποτιμήσεων των μετοχών και τα άφθονα κεφάλαια μπορεί να κάνουν τις εταιρείες να επαναπαυθούν. Από τις 100 εταιρείες που εισήχθησαν στο χρηματιστήριο το 2021, οι 54 βρίσκονται στο «κόκκινο».
Δεύτερον, σε όλες τις κατηγορίες ενεργητικού, οι αποδόσεις μειώνονται καθώς εισρέουν περισσότερα χρήματα. Tα funds μπορεί να ανακαλύψουν ότι οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις είναι χαμηλότερες από ό,τι ήλπιζαν.
Αλλά όπως τονίζει το Economist, αυτό που είναι κακό για τους επενδυτές μπορεί να είναι καλό για την οικονομία. Είναι προτιμότερο να χρηματοδοτούνται νεοσύστατες εταιρείες από το να κατευθύνονται χρήματα στο real estate ή την αγορά ομολόγων. Επιπλέον, ένα κραχ στα επιχειρηματικά κεφάλαια που θα πυροδοτούσε μια άνοδος των επιτοκίων δεν θα αποσταθεροποιούσε το χρηματοπιστωτικό σύστημα, επειδή τα startup έχουν χαμηλό χρέος.
Το μεγαλύτερο κέρδος όμως θα είναι η καινοτομία. Τα επιχειρηματικά κεφάλαια έχουν στόχο να επενδύσουν σε καλές ιδέες και να τις κάνουν μεγαλύτερες και καλύτερες, καταλήγει το βρετανικό οικονομικό περιοδικό.
ΠΗΓΗ: Economist / Euro2day