Του Άγγελου Αγγελοδήμου
Ένα σημαντικό ανταγωνιστή αναμένεται να αποκτήσουν στο προσεχές μέλλον τα κυπριακά πανεπιστήμια. Η ελληνική κυβέρνηση, διά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη εξέφρασε την πρόθεσή της να προχωρήσει στην κατάθεση νομοσχεδίου για τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Εξέλιξη, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιστορική για την ελληνική παιδεία δεδομένης της τεράστιας παράδοσης που έχει στα δημόσια πανεπιστήμια, αλλά και των κατά καιρούς μεγάλων αντιδράσεων για ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Αν και δεν έχουν γίνει γνωστές ακόμη όλες οι λεπτομέρειες των σχεδιασμών της ελληνικής κυβέρνησης ούτε έχει τεθεί χρονικός ορίζοντας υλοποίησής τους, εντούτοις τα κυπριακά πανεπιστήμια έχουν τεθεί σε εγρήγορση και προχωρούν σε κάποιους αρχικούς σχεδιασμούς μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Σχεδιασμοί που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων είτε την προσέλκυση φοιτητών από περισσότερες χώρες, ώστε να αντισταθμιστεί τυχόν απώλεια από τους φοιτητές της Ελλάδας ή ακόμα και περαιτέρω διεθνοποίηση των εργασιών τους.
Πάντως τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο υπουργός Παιδείας της Ελλάδος, Κυριάκος Πιερρακάκης αναφέρθηκαν στην Κύπρο ως ένα πετυχημένο παράδειγμα όσον αφορά στην εξέλιξη των ιδιωτικών πανεπιστημίων και γενικότερα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η οποία αποτελεί πλέον ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομίας και του ΑΕΠ.
Μητσοτάκης: Ιστορικό νομοσχέδιο
Αναλυτικότερα, ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε προ ημερών τη θέση ότι το νομοσχέδιο για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα αποτελεί μια ιστορική μεταρρύθμιση για την Ανώτατη Εκπαίδευση της χώρας. Υποστηρίζοντας ότι μέσω του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, η Ελλάδα θα καταστεί κέντρο προσέλκυσης φοιτητών από το εξωτερικό, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι ταυτόχρονα θα δοθεί η δυνατότητα να μείνουν, να σπουδάσουν και να εργαστούν στη χώρα «πολλοί από τους 40.000 νέους οι οποίοι αναζητούν κάθε χρόνο σπουδές στο εξωτερικό».
Όπως εξήγησε ο κ. Μητσοτάκης, «τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά ιδρύματα θα μπορούν να λειτουργούν ως παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, από τα οποία ήδη έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ τα προγράμματα σπουδών τους θα εγκρίνονται με βάση αυστηρά ακαδημαϊκά κριτήρια και οι εγκαταστάσεις τους θα πρέπει κι αυτές με τη σειρά τους να τηρούν πολύ συγκεκριμένες, αυστηρές προϋποθέσεις.
Θέλοντας να καθησυχάσει τις όποιες αντιδράσεις, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι «προτεραιότητά μας είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο, που θα έχει ακόμα μεγαλύτερη ευελιξία, με ακόμα πιο ενισχυμένο το αυτοδιοίκητό του, σε συνέχιση των σημαντικών μεταρρυθμίσεων που έγιναν την πρώτη τετραετία. Ενώ, με πρόσθετη χρηματοδότηση μέσω πολλών διαφορετικών χρηματοδοτικών εργαλείων, θα μπορεί να διευρύνει και τις συνεργασίες με κορυφαία διεθνή ιδρύματα», επεσήμανε ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Παράλληλα, υποστήριξε ότι «τα μη κρατικά πανεπιστήμια έρχονται ουσιαστικά να αποκαταστήσουν μία ιστορική εκπαιδευτική ανορθογραφία», καθώς, όπως είπε, «παραμένουμε μία από τις ελάχιστες χώρες του πλανήτη που συνεχίζουμε να υψώνουμε τέτοια τείχη στην εκπαίδευση».
Μιλώντας για την οικονομική διάσταση του νέου νομοσχεδίου, σημείωσε ότι οι ελληνικές οικογένειες ξοδεύουν μεγάλα ποσά για να σπουδάσουν τα παιδιά τους εκτός συνόρων και τώρα «αυτά τα ποσά θα μπορούσαν να παραμείνουν στη χώρα και να συνεισφέρουν στην εθνική οικονομία».
«Θα μπορούσα να επισημάνω και το παράδειγμα της Κύπρου, στην οποία φοιτούν -αν δεν κάνω λάθος- κοντά στους 20.000 από την Ελλάδα. Στη Μεγαλόνησο, μάλιστα, η ιδιωτική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση καλύπτει ένα πολύ σοβαρό μέρος του ΑΕΠ της χώρας, γι’ αυτό και εκεί η αντίστοιχη μεταρρύθμιση υπήρξε ένα σημείο στο οποίο συμφώνησαν όλες οι δυνάμεις», σημείωσε.
Να μείνουν στην Ελλάδα οι 40.000 φοιτητές του εξωτερικού
Μιλώντας για τη δρομολογούμενη μεταρρύθμιση για τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων, ο υπουργός Παιδείας της Ελλάδος, Κυριάκος Πιερρακάκης, επεσήμανε πως επιδιώκεται να παραμείνουν στη χώρα οι περισσότεροι από τους 40.000 Έλληνες που σπουδάζουν σήμερα στο εξωτερικό.
Ειδικότερα, στο ερώτημα γιατί θεωρεί ότι θα αναβαθμιστεί η Ανώτατη Παιδεία από τη λειτουργία μη κρατικών ανώτατων Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ο κ. Πιερρακάκης απάντησε ως εξής: «Πρώτον, η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα που δεν έχει μη κρατικά πανεπιστήμια. Εκ των πραγμάτων σε όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή αυτό έχει λυθεί. Αυτό όμως δεν λέει κάτι από μόνο του.
Η δεύτερη παράμετρος έχει να κάνει με το ποια είναι η κατάσταση στο πεδίο. Έχουμε 40.000 Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό. Αυτός ο αριθμός σε απόλυτα νούμερα είναι μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αριθμό των Ισπανών ή των Άγγλων. Η Πορτογαλία, που έχει συγκρίσιμο πληθυσμό, έχει πολύ λιγότερους, περίπου το ένα τέταρτο. Αυτό λοιπόν κάτι λέει γενικά για το σύστημά μας. Άρα εδώ δεν υπάρχει μια στρατηγική μόνο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Υπάρχει μια στρατηγική για τα πανεπιστήμια.
«Ναυαρχίδα» είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυξάνουμε τη χρηματοδότησή του μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, από γραφειοκρατικοποιούμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, το διεθνοποιούμε και ταυτόχρονα λύνουμε και το θέμα του κρατικού μονοπωλίου μαζί.
Όλα αυτά μαζί θα μας δώσουν σαν δυνατότητα το να μείνουν εδώ οι περισσότεροι από αυτούς τους 40.000 Έλληνες που σπουδάζουν στο εξωτερικό. Αφετέρου, η Ελλάδα να κατακτήσει κάτι που δεν το έχει κατακτήσει. Κάτι που έχει κάνει -ας πούμε- η Κύπρος με έναν άλλο τρόπο: Να γίνει περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης».
Οι διεργασίες στην Κύπρο
Ζητήσαμε τη θέση τριών μεγάλων ιδιωτικών πανεπιστημίων σε σχέση με τις εξελίξεις στην Ελλάδα, πόσο αυτές θα επηρεάσουν την κατάσταση στην Κύπρο και ποιες πρωτοβουλίες ενδεχομένως να πάρουν για να αντικαταστήσουν τυχόν απώλειες. Μεταξύ άλλων, αυτό που λέχθηκε, είναι η ανάγκη καθορισμού μιας εθνικής στρατηγικής για την ορθολογιστική ανάπτυξη του Πανεπιστημιακού τομέα. Αποτελεί επίσης αδήριτη ανάγκη η δημιουργία ενός ισχυρού brand για την κυπριακή πανεπιστημιακή εκπαίδευση που θα αντέχει σε βάθος χρόνου και δεν θα επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες.
Στο ενδεχόμενο να «χάσουμε» φοιτητές από την Ελλάδα, αυτό που λέχθηκε μεταξύ άλλων είναι ότι προωθούνται συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις στο να ενισχυθεί η βάση φοιτητών από άλλες χώρες, ενώ σημειώθηκε επίσης ότι αρκετά προγράμματα που υπάρχουν εδώ και χρόνια στην Κύπρο, δεν αναμένεται να προσφερθούν στο άμεσο μέλλον από ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα λόγω ακριβώς των ιδιαίτερων απαιτήσεων.
Υποβάλαμε λοιπόν την εξής ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, στο Πανεπιστήμιο Frederick και στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και παρουσιάζουμε τις απαντήσεις σε τυχαία σειρά.
Ερώτηση
Η Ελληνική Κυβέρνηση διά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προχωρήσει στην κατάθεση νομοσχεδίου για δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Πώς αντιμετωπίζετε αυτή την εξέλιξη; Θεωρείτε ότι θα αποτελέσει πλήγμα για τα κυπριακά ιδιωτικά πανεπιστήμια και συγκεκριμένα για το δικό σας, δεδομένου μάλιστα ότι στην Κύπρο φιλοξενούνται αρκετοί φοιτητές από την Ελλάδα; Σκοπεύετε να προχωρήσετε σε οποιεσδήποτε ενέργειες για να μετριαστούν τυχόν απώλειες φοιτητών ή ενδεχομένως ακόμα και να δραστηριοποιηθείτε στην Ελλάδα;
Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Ο δρ Χριστόφορος Χατζηκυπριανού CEO & πρόεδρος του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου απαντά: Είναι σίγουρο ότι η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα θα δημιουργήσει τριγμούς στον τομέα της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης στη χώρα μας. Είναι γι’ αυτό το λόγο που επιμένουμε πεισματικά τα τελευταία χρόνια για μια εθνική στρατηγική για την ορθολογιστική ανάπτυξη του Πανεπιστημιακού τομέα, η οποία θα πρέπει να εστιάσει στην Ποιότητα και την Ακαδημαϊκή Αριστεία, την Έρευνα και την Καινοτομία και όχι απλώς στην άτακτη ανάπτυξη είτε αυτό αφορά την ίδρυση περισσότερων πανεπιστημίων είτε την εισαγωγή προγραμμάτων σπουδών.
Αποτελεί επίσης αδήριτη ανάγκη η δημιουργία ενός ισχυρού brand για την κυπριακή πανεπιστημιακή εκπαίδευση που θα αντέχει σε βάθος χρόνου και δεν θα επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες όπως την επικείμενη πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης για ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αντιλαμβανόμαστε την πρόθεση της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα αλλά η δημιουργία ενός ισχυρού και διεθνούς brand χρειάζεται τη σωστή στρατηγική και απαιτεί σημαντικούς πόρους.
Σε αυτό το στάδιο θα πρέπει να αναμένουμε να καταθέσει η ελληνική κυβέρνηση το επίμαχο νομοσχέδιο για να μελετήσουμε τις πρόνοιες που θα θέσει για τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αν και έχουν διαρρεύσει αρκετές πρόνοιες, τίποτα δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να έχουμε ξεκάθαρη θέση πως θα αντιδράσουμε. Ήδη το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου προωθεί συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις στο να ενισχύσει τη βάση φοιτητών από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα, τη Γαλλία, την Ιταλία και τις Σκανδιναβικές χώρες ούτως ώστε να μπορέσει να αναπληρώσει τυχόν απώλειες από την ελληνική αγορά.
Σαν Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο έχουμε σίγουρα την εμπειρία και την τεχνογνωσία στη δημιουργία παραρτημάτων, όπως έχουμε κάνει με μεγάλη επιτυχία το παράρτημα Ιατρικής στη Φρανκφούρτη. Έχει αναφερθεί επανειλημμένα άλλωστε στα ελληνικά Μέσα ενημέρωσης ότι η Ελλάδα πρέπει να χρησιμοποιήσει το μοντέλο παραρτημάτων που έχει χρησιμοποιήσει η Κύπρος και πιο συγκεκριμένα το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο στη δημιουργία του παραρτήματος στη Γερμανία.
Πανεπιστήμιο Frederick
To Πανεπιστήμιο Frederick απάντησε ως εξής: Παρακολουθούμε με προσοχή τις σχετικές εξελίξεις στην Ελλάδα και αναμένουμε τη δημοσιοποίηση του Νομοσχεδίου για να το μελετήσουμε και να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε ολοκληρωμένη εικόνα.
Η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα όντως θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική απειλή για τα κυπριακά πανεπιστήμια αφού, όπως είναι αναμενόμενο, σταδιακά ένας σημαντικός αριθμός από τους Ελλαδίτες φοιτητές και τις Ελλαδίτισσες φοιτήτριες που επιλέγουν την Κύπρο για τις σπουδές τους ενδεχομένως να προτιμούν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Το ενδεχόμενο αυτό όμως μπορεί και να μην ισχύσει απόλυτα αφού τα προγράμματα σπουδών που επιλέγουν οι Ελλαδίτες φοιτητές και οι Ελλαδίτισσες φοιτήτριες (τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στο δικό μας Πανεπιστήμιο) είναι προγράμματα εξαιρετικά υψηλών απαιτήσεων, τόσο σε εξειδικευμένες υποδομές όσο και σε ακαδημαϊκό προσωπικό. Εκτιμούμε ότι τα προγράμματα αυτά δεν θα προσφερθούν στο άμεσο μέλλον από ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα λόγω ακριβώς αυτών των ιδιαίτερων απαιτήσεων.
Από οικονομικής άποψης, η φοίτηση στην Κύπρο δεν είναι απαγορευτική και σε καμιά περίπτωση δεν συγκρίνεται με άλλες χώρες του εξωτερικού. Εξίσου σημαντικό είναι να τονίζεται, τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, ότι η φοίτηση σε κυπριακά π,ανεπιστήμια θα πρέπει να παραμείνει ως επιλογή για τους νέους της Ελλάδας, αφού αυτή πραγματοποιείται σε ένα εξαιρετικά οικείο, από πλευράς γλώσσας και κουλτούρας, περιβάλλον. Είναι, επίσης, σημαντικό να τονίζεται ότι τα πανεπιστήμια στην Κύπρο μετρούν πολλά χρόνια λειτουργίας, έχουν περάσει από τη βάσανο ενδελεχών και πολύ απαιτητικών συνεχόμενων αξιολογήσεων (τόσο πριν όσο και κατά τη λειτουργία τους) αποδεικνύοντας ότι είναι απόλυτα προσηλωμένα στον πιο ουσιαστικό στόχο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, αυτόν της ακαδημαϊκής αριστείας, κερδίζοντας την αποδοχή της κοινωνίας και τη διεθνή αναγνώριση.
Παράλληλα, αντιμετωπίζουμε κάθε πρόκληση και ως ευκαιρία και με αυτό το σκεπτικό εξετάζουμε την επέκταση, μέσω συνεργασιών, των δραστηριοτήτων μας στην Ελλάδα. Προς αυτή την κατεύθυνση γίνεται προσεκτικός σχεδιασμός, ο οποίος ενδεχομένως να οδηγήσει σε αναθεώρηση του στρατηγικού μας πλάνου για την περίοδο 2022-2030 με βάση τις εξελίξεις.
Με σοβαρότητα και χωρίς αχρείαστες ανακοινώσεις, εξετάζουμε τις επιλογές μας και όταν ωριμάσουν οι συνθήκες και έχουμε πιο ξεκάθαρη εικόνα, θα ενημερώσουμε για τους σχεδιασμούς μας και τις ενέργειες στις οποίες θα προβούμε.
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Ως Οργανισμός, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας αναφέρει: Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας αξιολογεί διάφορες στρατηγικές επιλογές για την περαιτέρω διεθνοποίησή του. Όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, θα ενεργοποιηθούν οι απαιτούμενες από τις αρμόδιες Αρχές νομικές και ρυθμιστικές διαδικασίες.
Η παρουσία του Πανεπιστημίου Λευκωσίας στην Ελλάδα παραμένει στρατηγικός στόχος. Σημειώνουμε ότι περισσότεροι Έλληνες και Ελληνίδες εγγράφονται στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, συγκριτικά με κάθε άλλο πανεπιστήμιο εκτός Ελλάδος. Σημειώνουμε επίσης ότι το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας διατηρεί μακροχρόνιες συνεργασίες με το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, με τα οποία προσφέρει κοινά διαπανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών. Τέλος, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας διατηρεί συνεργασία με τον Όμιλο Hellenic Healthcare Group, καθώς και με άλλους Οργανισμούς που εδρεύουν στην Ελλάδα.
Διαβάστε επίσης: Ξένοι εργάτες: Μπαίνουν κάτω οι αριθμοί από το Υπουργείο Εργασίας