Του Αντώνη Φραγκούδη*
Ο τομέας των ακινήτων, διαχρονικά και αποδεδειγμένα, αποτέλεσε έναν από τους βασικότερους συντελεστές ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, με σημαντική συνεισφορά στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Διαδραμάτισε σοβαρό ρόλο στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων και στην τόνωση της ευρύτερης οικονομικής δραστηριότητας, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην παροχή της δυνατότητας εξασφάλισης οικονομικής, οικογενειακής και επαγγελματικής στέγης που να ικανοποιεί όλα τα εισοδηματικά στρώματα. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε την ενίσχυση των συναλλαγματικών αποθεμάτων και την αύξηση του τουρισμού, με τη δημιουργία μόνιμου τουρισμού με ευεργετικά αποτελέσματα σε όλο το φάσμα της οικονομίας.
Η ατμομηχανή της οικονομίας μας
Για την Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), η ιδιαιτερότητα του τομέα αναδεικνύεται θεαματικά μέσα από το πολυσχιδές φάσμα των δραστηριοτήτων που καταπιάνεται. Πέρα από την πώληση γης, ο τομέας των ακινήτων περιλαμβάνει ανάπτυξη και κατασκευή όλων των ειδών αρχιτεκτονικών έργων, από κατοικίες, διαμερίσματα, εμπορικά κέντρα, εργοστάσια, ξενοδοχεία, σχολεία, ειδικές κατασκευές κλπ., καθώς και τη συντήρηση, ανακαίνιση, διαχωρισμό και διαχείριση της ακίνητης ιδιοκτησίας. Για όλες τις δραστηριότητές του, ο τομέας αυτός χρειάζεται τη συμβολή πέραν των εβδομήντα διαφορετικών επαγγελμάτων, από τον αρχιτέκτονα μέχρι τον εκτιμητή, από τον τραπεζίτη μέχρι τον νομικό σύμβουλο, από τον εργολάβο, υπεργολάβο μέχρι τον εισαγωγέα οικοδομικών υλικών, από τον πωλητή μέχρι τον διαχειριστή, τον σιδερά, τον πελεκάνο κλπ.
Παρά τις διάφορες κρίσεις που βίωσε ο τομέας, τη διεθνή αβεβαιότητα, τις γεωπολιτικές αναταράξεις στη γύρω περιοχή και γενικά τις αντίξοες συνθήκες που πολλές φορές είχαν σοβαρό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις, με ορατές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της οικονομίας, συνεχίζει να συμβάλλει θετικά στην προσπάθεια ενίσχυσης της αναπτυξιακής προόδου της χώρας μας. Με συνεισφορά που πλησιάζει το 17% της εγχώριας ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και με απασχόληση 35.000 εργαζομένων, δίκαια χαρακτηρίζεται ατμομηχανή της οικονομίας.
Tο 2025, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ο αριθμός των πωλητηρίων εγγράφων που έχουν κατατεθεί παγκύπρια, κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου, έφθασε στα 8.729 τεμάχια σε σύγκριση με 7.553 την αντίστοιχη περίοδο του 2024, παρουσιάζοντας αύξηση 16%. Επίσης, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, και παρά το γεγονός ότι οι άδειες οικοδομής που εκδόθηκαν κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου ήταν μειωμένες κατά 15,8%, η συνολική αξία τους αυξήθηκε κατά 21,7% και το συνολικό εμβαδόν κατά 15,6%. Ο αριθμός των οικιστικών μονάδων παρουσίασε αύξηση της τάξης του 16,7%.
Ενθαρρυντικές οι προοπτικές για την αγορά
Oι εξελίξεις στον τομέα των ακινήτων καταδεικνύουν ότι οι προοπτικές είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Θα σταθώ επιγραμματικά σε κάποια από τα θέματα, τα οποία θεωρώ ότι συμβάλλουν σημαντικά στη συνέχιση της ανοδικής του πορείας:
• Μεταρρύθμιση της διαδικασίας αδειοδότησης της ανάπτυξης γης, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό και την απλοποίηση της πρακτικής που ακολουθείτο για την εξέταση και την έκδοση αδειών πολεοδομίας και οικοδομής, μέσω επέκτασης του μέτρου ταχείας αδειοδότησης που πρωτοξεκίνησε το 2024 και για αναπτύξεις, όπως τετραώροφες πολυκατοικίες με έως 20 διαμερίσματα ή αναπτύξεις μέχρι 12 μονάδες κατοικίας, με τις άδειες να εκδίδονται εντός 80 εργάσιμων ημερών από τον περασμένο Μάρτιο.
• Εφαρμογή του Σχεδίου Παροχής Πολεοδομικών Κινήτρων και του Σχεδίου Build to Rent, με την παραχώρηση επιπρόσθετου συντελεστή δόμησης από 25% μέχρι 45% του ισχύοντος στους επαγγελματίες ανάπτυξης γης. Στοχεύει στην κατασκευή περισσότερων κατοικιών, με υποχρέωση διάθεσης μέρους ή του συνόλου των επιπρόσθετων μονάδων σε τιμές προσιτής αγοράς ή ενοικίου.
• Παροχή κινήτρων για δημιουργία έδρας και περιφερειακών γραφείων διοίκησης ξένων εταιρειών (headquartering), με αποτέλεσμα να καθίσταται η Κύπρος ένας ελκυστικός επενδυτικός προορισμός με σημαντική αύξηση στη ζήτηση για ακίνητα σε όλη την Κύπρο.
• Λειτουργία του Κέντρου Εξυπηρέτησης Επιχειρήσεων από τον περασμένο Μάιο, ένα κεντρικό σημείο επαφής για Κύπριους και ξένους επενδυτές που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν ή να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους στη χώρα μας, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν άμεση πληροφόρηση και εξατομικευμένη καθοδήγηση, αντιμετωπίζοντας με τον τρόπο αυτό μια διαχρονική στρέβλωση σε σχέση με τις επιχειρηματικές αναπτύξεις στη χώρα μας.
• Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και δημιουργία των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ). Για να υπάρξει περαιτέρω πρόοδος, ιδιαίτερα για τους ΕΟΑ, θα πρέπει να ενισχυθούν με προσωπικό και να γίνει επέκταση της έκδοσης ηλεκτρονικών αδειών. Οι τοπικές αρχές θα πρέπει να ενδυναμωθούν με μεγαλύτερη αυτονομία σχεδιασμού και συνέχιση των επενδύσεων στην επαγγελματική κατάρτιση. Με αυτές τις βελτιώσεις, οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την ελκυστικότητα των επενδύσεων στην Κύπρο.
• Πράσινη ανάπτυξη, η οποία περιλαμβάνει ενεργειακά αποδοτικά κτήρια έως περιβαλλοντικά υπεύθυνες υποδομές, με στόχο την ευθυγράμμιση με τους στόχους βιωσιμότητας.
Δεν λείπουν οι ανησυχίες
Η ΟΕΒ συγχαίρει την Πολιτεία για τις ενέργειές της ως καταλύτης για βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και κυρίως για μείωση της γραφειοκρατίας, επίσπευση των διαδικασιών έκδοσης αδειών και περαιτέρω ανάπτυξη των απαιτούμενων υποδομών. Υπογραμμίζουμε ότι είναι σημαντικό να συνεχίσουν απρόσκοπτα όλες οι μεταρρυθμίσεις που έχουν δρομολογηθεί. Είναι εξίσου σημαντικό να εξευρεθούν λύσεις σε καίρια ζητήματα που απασχολούν την αγορά ακινήτων, με κυριότερα τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους των υλικών και τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό των διοικητικών διαδικασιών.
Παρά την ανάκαμψη του τομέα, δεν λείπουν οι ανησυχίες λόγω των πολλαπλών εστιών που μπορούν να προκαλέσουν αστάθεια, και αναφέρομαι πρωτίστως στις γεωπολιτικές εξελίξεις αλλά και στην επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Είμαι βέβαιος ότι, όπως και στο παρελθόν, η κάθε εξέλιξη που τυχόν προκύψει θα αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή που της αρμόζει.
Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω ότι στη δύναμη των μελών της ΟΕΒ υπάγεται ο Σύνδεσμος Ανάπτυξης Ακινήτων Κύπρου (πρώην Παγκύπριος Σύνδεσμος Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης και Οικοδομών) καθώς και η Ομοσπονδία Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου, δύο σοβαρά επαγγελματικά σύνολα που αποτελούν σημαντικούς πυλώνες της οικονομίας.
Μέσα από τη δράση μας, τους παρέχουμε κάθε δυνατή στήριξη, αναγνωρίζοντας την τεράστια σημασία της συμβολής τους στα οικονομικά δρώμενα του τόπου, στην ανάδειξη του κυπριακού επιχειρείν, αλλά και της Κύπρου ως μιας χώρας με τεράστιες προοπτικές επιχειρηματικής ανάπτυξης.
*Διευθυντή Οικονομίας & Διοίκησης της Ομοσπονδίας Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ)
Διαβάστε επίσης: Χτίζοντας το αύριο της κυπριακής αγοράς ακινήτων