Του Βρασίδα Νεοφύτου*
Στις επενδύσεις, κάποια από τα κλειδιά της επιτυχίας μιας συναλλαγής είναι το κόστος και η χρονική στιγμή της πράξης. Η εξαγορά της Noble Energy θεωρείται μια πολύ καλή συναλλαγή σε αξία για τη Chevron, εφόσον η τελευταία αποκτά ένα ποιοτικό χαρτοφυλάκιο περιουσιακών στοιχείων σε πολύ χαμηλή τιμή, μπαίνοντας ταυτόχρονα στην ενεργειακή σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου και εκμεταλλευόμενη πλήρως τις ευκαιρίες που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού στην παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου.
Η συμφωνία εξαγοράς
Ο αμερικανικός ενεργειακός κολοσσός Chevron Corporation εισέρχεται στα κοιτάσματα της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (AOZ) και της Ανατολικής Μεσογείου μετά την εξαγορά της εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου Noble Energy, μέλους της κοινοπραξίας των εταιρειών που κατέχουν άδεια εκμετάλλευσης για το κοίτασμα «Αφροδίτη» στο οικόπεδο 12.
Η Chevron συμφώνησε να αγοράσει τη Noble Energy έναντι $5 δισ. σε ανταλλαγή μετοχών. Οι μέτοχοι της Noble Energy θα αποκτήσουν το 3% της Chevron, εφόσον θα λάβουν 1 μετοχή της Chevron για κάθε 10 μετοχές της Noble Energy που διαθέτουν βάσει της συμφωνίας. Επιπρόσθετα, η Chevron θα απορροφήσει και τα $8 δισ. χρέους της εταιρείας, ανεβάζοντας τη συνολική αξία της συμφωνίας στα $13 δισ.
Η μετοχή της Noble Energy έκλεισε στα $10,38 την ημέρα της συμφωνίας, στις 17 Ιουλίου, υποχωρώντας κατά 60% από την αρχή του 2020, απόρροια των οικονομικών δυσκολιών που προκάλεσε η κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο λόγω των αυστηρών περιοριστικών μέτρων για την καταπολέμηση της πανδημίας. Επίσης, η μετοχή βρίσκεται σχεδόν 90% χαμηλότερα από το ιστορικό υψηλό των $80 στις 23 Ιουνίου 2014, εφόσον η εταιρεία αδυνατούσε να δημιουργήσει κέρδος την τελευταία πενταετία.
Η κατάρρευση των διεθνών τιμών πετρελαίου έχει προκαλέσει μεγάλο πρόβλημα επιβίωσης σε μικρομεσαίες εταιρείες ενέργειας, κάνοντάς τις ελκυστικούς στόχους εξαγοράς από μεγαλύτερες εταιρείες με πιο δυνατούς ισολογισμούς και ρευστότητα.
Τι κερδίζει η Chevron με την εξαγορά της Noble Energy;
Οι αναλυτές σε γενικές γραμμές επαίνεσαν τη συμφωνία όσον αφορά το κόστος, την απορρόφηση χρέους, τις συνέργειες περιουσιακών στοιχείων και τις προοπτικές εκμετάλλευσής τους.
Πρακτικά, η Chevron εξαγόρασε το υψηλής ποιότητας χαρτοφυλάκιο της Noble Energy για μόλις το 1/8 της συνολικής αξίας που είχε το 2014. Με αυτό θα εξισορροπήσει το ήδη ισχυρό παγκόσμιο χαρτοφυλάκιό της, που αποτελείται από θέσεις στο Permian του Τέξας, στο LNG Αυστραλίας, στο Καζακστάν και στον Κόλπο του Μεξικού στις ΗΠΑ.
Τα περιουσιακά στοιχεία της Noble Energy στην Ανατολική Μεσόγειο περιλαμβάνουν τα δικαιώματα διαχείρισης στο κοίτασμα φυσικού αερίου «Αφροδίτη», το οποίο έχει από κοινού με την ισραηλινή Delek και τον ολλανδικό κολοσσό Shell, καθώς και τα δικαιώματα στα ισραηλινά κοιτάσματα «Λεβιάθαν» και «Ταμάρ».
- Διαβάστε επίσης: Υφυπουργός Καινοτομίας: Οι κυπριακές επιχειρήσεις μπορούν και πρέπει να καινοτομούν
Τα υπεράκτια περιουσιακά στοιχεία στο Ισραήλ, και ειδικά το γιγάντιο πεδίο «Λεβιάθαν», ένα από τα μεγαλύτερα πεδία φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, θα προσφέρουν άμεση απόδοση και ενίσχυση της θέσης της Chevron στην Ανατολική Μεσόγειο, περιοχή η οποία φιλοδοξεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει μια από τις βασικές νέες πηγές ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Chevron θα αποκτήσει περίπου 11 δισεκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου (ΒΟΕ) σε τιμή μικρότερη από $1,50 ανά βαρέλι, μεγαλύτερη παρουσία στις σχιστολιθικές λεκάνες του Permian και του Eagle Ford στο Τέξας, σημαντική θέση στο Κολοράντο, όπως επίσης και μερίδιο στο MLP Noble Midstream. Θα ενισχύσει επίσης τη θέση της στη δυτική Αφρική, μέσω υπεράκτιων κοιτασμάτων στην Ισημερινή Γουινέα.
Η Chevron εκτιμά ότι το χαρτοφυλάκιο της Noble Energy θα ενισχύσει τη γεωγραφική ποικιλομορφία της εταιρείας, θα αυξήσει την ευελιξία κεφαλαίου και θα βελτιώσει την ικανότητά της να δημιουργήσει ισχυρές ταμειακές ροές μέσω των συνεργειών των περιουσιακών στοιχείων των δύο εταιρειών, εξοικονομώντας κόστος πέραν των 300 εκατομμυρίων δολαρίων μέσα στον πρώτο χρόνο των εργασιών.
Ένας έξυπνος CEO στο τιμόνι της Chevron
Ο Mike Wirth, CEO της Chevron, θεωρείται ως ένας από τους πιο έξυπνους διευθυντές στη βιομηχανία πετρελαίου. Μέσω της ηγεσίας του, η Chevron επέλεξε να μη συμμετάσχει σε εξαγορές άλλων εταιρειών σε εποχές προ κορωνοϊού (όπως η εξαγορά της Anadarko από την Occidental Petroleum για $55 δισ. το 2019, μια από τις μεγαλύτερες αποτυχίες του θρυλικού επενδυτή Warren Buffett), δηλώνοντας ότι η νίκη με κάθε κόστος μπορεί να είναι δαπανηρή.
Η αναμονή και η πειθαρχία του να περιμένει την κατάλληλη ευκαιρία για να αποκτήσει ελκυστικά περιουσιακά στοιχεία σε χαμηλό κόστος έχει ανταμειφθεί, αγοράζοντας τη Noble Energy για μόνο $13 δισ., ποσό πολύ μικρό για τα δεδομένα της πετρελαϊκής αγοράς.
Κοιτάσματα φυσικού αερίου σε Ισραήλ και Κύπρο
Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Ισραήλ και στην Κύπρο θεωρούνται τα «κοσμήματα» της Noble Energy, η οποία τα έφερε στο φως κατά την προηγούμενη δεκαετία, αλλάζοντας μια για πάντα τον ενεργειακό και γεωπολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Τα υπεράκτια κοιτάσματα του «Λεβιάθαν» και του «Ταμάρ» στο Ισραήλ και το «Αφροδίτη» της Κύπρου αποτελούν κορυφαία, μακράς διάρκειας πεδία, τα οποία θα αξιοποιήσει η Chevron για να καλύψει τη μεγάλη ζήτηση φυσικού αερίου στις επόμενες δεκαετίες. Τα δύο κοιτάσματα του Ισραήλ ήδη προμηθεύουν με φυσικό αέριο το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Ιορδανία, με μακροχρόνια συμβόλαια.
Το «Λεβιάθαν» είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Μεσογείου, με απολήψιμα αποθέματα 22 τρισ. κυβικών ποδιών. Το «Ταμάρ» ακολουθεί με 7,1 τρισ. κυβικά πόδια, ενώ το μικρότερο συγκριτικά κοίτασμα «Αφροδίτη» έχει εκτιμώμενα αποθέματα 4,5 τρισ. κυβικών ποδιών φυσικού αερίου.
Το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Μεσογείου είναι το «Ζορ», που βρίσκεται εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Αιγύπτου και που ανακαλύφθηκε από την ιταλική κρατική εταιρεία ενέργειας ΕΝΙ το 2015. Το «Ζορ» θεωρείται ένα κοίτασμα «υπεργίγαντας», εφόσον περιέχει 30 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου, δηλαδή είναι περίπου 6,5 φορές μεγαλύτερο από το «Αφροδίτη».
Το γεωπολιτικό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο
Οι ανακαλύψεις μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου την τελευταία δεκαετία έχουν μια ιδιαίτερα σημαντική γεωπολιτική και γεωοικονομική αξία, πέραν της οικονομικής τους σημασίας.
Οι εύθραυστες ισορροπίες στη Μεσόγειο απειλούνται από τον «πόλεμο» των γεωτρήσεων που έχει ξεσπάσει, με μήλον της έριδος τα πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου. Χώρες όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Ιταλία έχουν υπογράψει διακρατικά μνημόνια συνεργασίας μεταξύ τους, κάτι που έχει ενοχλήσει την Τουρκία, αλλά και χώρες όπως ο Λίβανος, η Συρία και η Παλαιστινιακή Αρχή, που διεκδικούν μέρος των κοιτασμάτων.
Η Τουρκία, η οποία δεν συμφωνεί με την οριοθέτηση των ΑΟΖ στην περιοχή, έχει ήδη προχωρήσει σε υπογραφές παράνομων μνημονίων καθορισμού θαλάσσιων ζωνών με τα κατεχόμενα της Κύπρου το 2011 αλλά και με την κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη το 2019.
Είσοδος αμερικανικών εταιρειών στην κυπριακή ΑΟΖ
Η συγκυρία της πανδημίας του κορωνοϊού και η αδυναμία της Noble Energy να αντεπεξέλθει στους οικονομικούς κλυδωνισμούς έδωσαν την ευκαιρία στην αμερικανικών συμφερόντων Chevron να εισέλθει στο ενεργειακό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Chevron θα είναι η δεύτερη εταιρεία με έδρα τις ΗΠΑ που θα δραστηριοποιηθεί στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και της Ελλάδας, μετά την παρουσία της ExxonMobil. Η κοινοπραξία ExxonMobil-Qatar Petroleum έχει ήδη ανακαλύψει το μεγαλύτερο μέχρι στιγμής κοίτασμα φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ, το «Γλαύκος» στο τεμάχιο 10, με εκτιμώμενα αποθέματα 5,5 έως 8 τρισ. κυβικά πόδια. Το κοίτασμα «Γλαύκος» θα μπορούσε να καλύψει τις ηλεκτροπαραγωγικές ανάγκες της Κύπρου για τα επόμενα 200 χρόνια. Επίσης, η ExxonMobil θα συμμετέχει με την Total και τα ΕΛ.ΠΕ. στην κοινοπραξία που θα διεξαγάγει έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, αλλά και στην Αίγυπτο.
Πλέον, οι δύο αμερικανικές εταιρείες θα έχουν ενεργό ρόλο και λόγο στην έρευνα και εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου, και ειδικά στην ανάπτυξη του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed, για τον οποίο υπάρχουν ήδη διακρατικές συμφωνίες μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας.
Η κατασκευή του EastMed έχει σημαντική οικονομική, διπλωματική και γεωπολιτική σημασία για τις τρεις χώρες, παρότι πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο και ακριβό έργο, συνολικού κόστους €6 δισ. Ο EastMed σχεδιάζεται να μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα της νοτιοανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, ενώ θα έχει αρχική δυναμικότητα μεταφοράς 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα επέκτασης ως τα 20 δισ. κ.μ. Ο αγωγός εκτιμάται ότι θα μπορεί να καλύψει περίπου το 10% των αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε φυσικό αέριο.
Δεδομένα
Η είσοδος στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου τέτοιου μεγέθους πετρελαϊκών κολοσσών, όπως η Chevron και η ExxonMobil, οι οποίοι έχουν δυνατούς ισολογισμούς, μεγάλη ρευστότητα, εμπειρία στην ανάπτυξη γιγαντιαίων κοιτασμάτων, αλλά προπάντων δυνατότητες πολιτικής επιρροής, θα μπορούσε να αλλάξει προς το θετικό τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της κυπριακής κυβέρνησης.
Η ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στην κυπριακή ΑΟΖ από τις μικρομεσαίες εταιρείες Noble Energy και Delek θα ήταν αβέβαιη, μιας και οι ίδιες αντιμετώπιζαν τεράστια οικονομικά προβλήματα από την πτώση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου στις διεθνείς αγορές λόγω της πανδημίας. Οι δύο εταιρείες είχαν μειώσει το κεφαλαιακό τους πρόγραμμα για τα επόμενα χρόνια λόγω έλλειψης ρευστότητας, κάτι που θα μπορούσε να καθυστερήσει ή να αναβάλει τις δαπάνες για νέα έργα όπως το «Αφροδίτη».
Το «νέο» αμερικανικό δίδυμο ενισχύει την ίδια την κυπριακή ΑΟΖ, αφού οι δύο πετρελαϊκοί κολοσσοί έχουν την οικονομική και τεχνολογική δυνατότητα να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους έναντι της κυπριακής κυβέρνησης. Εξάλλου, ο Mike Wirth, CEO της Chevron, μιλώντας στο Bloomberg, έδωσε μεγάλη σημασία στα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου που βρίσκονται στα περιουσιακά στοιχεία της Noble Energy.
Επιπρόσθετα, οι δύο εταιρείες κατέχουν την κατάλληλη, σύγχρονη τεχνολογία για να μειώσουν το μεγάλο κόστος εξόρυξης και μεταφοράς του φυσικού αερίου, κάνοντας τον αγωγό EastMed, αλλά ακόμη και τη δημιουργία τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο, πιο βιώσιμα οικονομικά.
Επίσης, η εδραίωση των αμερικανικών συμφερόντων στην κυπριακή ΑΟΖ θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες δυνάμεων στην περιοχή, μέσω της πλήρους εποπτείας των παραχωρήσεων δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να βάλει τροχοπέδη στις βλέψεις της Τουρκίας στην περιοχή, εν μέσω παράνομων γεωτρήσεων, οριοθέτησης ΑΟΖ με τη Λιβύη, αλλά και μετά το πρόσφατο επεισόδιο με τη Navtex για σεισμικές έρευνες σε μέρος των ελληνικών υδάτων.
Εν κατακλείδι, η έλευση του πετρελαϊκού κολοσσού Chevron στη θέση της μικρής σε μέγεθος Noble Energy στις ΑΟΖ της Κύπρου και του Ισραήλ θα μπορούσε να επισπεύσει την ανάπτυξη και αξιοποίηση των μεγάλων κοιτασμάτων των δύο χωρών, την υλοποίηση του αγωγού EastMed και την αναβάθμιση της Κύπρου σε σημαντικό παράγοντα φυσικού αερίου στη σκακιέρα της παγκόσμιας αγοράς υδρογονανθράκων.
*Υπεύθυνος Επενδυτικής Στρατηγικής Exclusive Capital