Μέσα στο «καυτό» γεωπολιτικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής, με νέες και… παλιές απειλές να ορθώνονται καθημερινά, το θέμα της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ τίθεται στο τραπέζι των προτεραιοτήτων όλο και συχνότερα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται δημοσιεύσει την πρότασή της για αναθεώρηση του πλαισίου ενεργειακής ασφάλειας στις αρχές του 2026.
Πάνω σε αυτό το κρίσιμο θέμα κατέθεσε τις δικές της προτάσεις η WindEurope, δηλαδή ο επίσημος φορέας εκπροσώπησης της βιομηχανίας αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Στην απάντησή της κατά τη δημόσια διαβούλευση υποστηρίζει, εν συντομία, ότι η ενεργειακή ασφάλεια για την Ευρώπη σημαίνει τροφοδοσία της οικονομίας της με οικονομικά προσιτή ηλεκτρική ενέργεια από εγχώριες ΑΠΕ αντί για δαπανηρές και ασταθείς εισαγωγές καυσίμων. Σημαίνει, ακόμη, ανθεκτικά δίκτυα, ισχυρές αλυσίδες εφοδιασμού καθαρής τεχνολογίας και ανεξαρτησία που βασίζεται στην ευρωπαϊκή καινοτομία.
Όπως σημειώνεται, η αιολική ενέργεια παρέχει ήδη το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης. Έτσι, πρωτοπορεί στην ενεργειακή ανεξαρτησία της περιοχής, είναι αξιόπιστη, επεκτάσιμη και κατασκευάζεται στην Ευρώπη. Επιτρέπει στην ΕΕ να αποφύγει το ισοδύναμο τουλάχιστον 100 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων εισαγωγών ορυκτών καυσίμων, ενώ με τα σωστά κίνητρα και τη σαφή πολιτική βούληση, αυτοί οι αριθμοί θα αυξηθούν.
Δράση τώρα
Η WindEurope τονίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να δράσει τώρα για να «κλειδώσει» τη θέση της ως ο ασφαλέστερος και πιο ελκυστικός βιομηχανικός και ενεργειακός επενδυτικός κόμβος, ενισχύοντας την ενεργειακή της ασφάλεια και ανεξαρτησία.
«Οι επενδυτές δεν χρειάζονται νέες υποσχέσεις, χρειάζονται βεβαιότητα. Αυτό σημαίνει πλήρη και ταχεία εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ – ιδίως του νέου εξαιρετικού πλαισίου αδειοδότησης. Σημαίνει παράδοση του pipeline αιολικών έργων έως το 2030, καθορισμό σαφών όγκων πέραν του 2030 και εγγύηση σταθερών εσόδων μέσω δημοπρασιών με δείκτη πληθωρισμού και αμφίπλευρων Συμβάσεων επί της Διαφοράς» επισημαίνεται.
Σύμφωνα με τη WindEurope, ένα πραγματικά ανθεκτικό πλαίσιο ενεργειακής ασφάλειας πρέπει να οικοδομηθεί γύρω από τους ακόλουθους στόχους:
1.Ελαχιστοποίηση της εξάρτησης από τις εισαγωγές ενέργειας
➢ Δίνοντας προτεραιότητα στον εξηλεκτρισμό με βάση τις ανανεώσιμες πηγές
Το αναθεωρημένο πλαίσιο ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ θα πρέπει να δίνει προτεραιότητα στον εξηλεκτρισμό με βάση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσω όλων των σχετικών εργαλείων. Είναι απαραίτητο για την ενεργειακή ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
Ο εξηλεκτρισμός με βάση τις ΑΠΕ παρέχει φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια, που σημαίνει χαμηλότερο κόστος για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Ελαχιστοποιεί επίσης την εξάρτηση από τα εισαγόμενα καύσιμα, γεγονός που αυξάνει τη σταθερότητα των επενδύσεων και μειώνει την αστάθεια των τιμών ενέργειας.
Για να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια, η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια να μείνει πίσω στον παγκόσμιο αγώνα δρόμου. Ενώ το ποσοστό της σε αυτό το επίπεδο έχει παραμείνει στάσιμο στο 23%, η Κίνα πλησιάζει το 30%, μετατρέποντας την ηλεκτροκίνηση σε πηγή βιομηχανικής ενέργειας.
Οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες θέλουν να εξηλεκτριστούν μέσω οικονομικά προσιτών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά χρειάζονται υποστήριξη για να γεφυρώσουν το χάσμα κόστους. Τα Συμβόλαια Άνθρακα για Διαφορά (CCfDs), που καλύπτουν τόσο τις κεφαλαιακές όσο και τις λειτουργικές δαπάνες, θα έστελναν ένα ισχυρό μήνυμα: Η Ευρώπη παίρνει στα σοβαρά τον εξηλεκτρισμό.
Η Συμφωνία για την Καθαρή Βιομηχανία (Clean Industrial Deal) θα ισχύει ή θα αποτύχει σε αυτό. Τα κίνητρα για την ηλεκτροδότηση πρέπει επίσης να επεκτείνονται στη φορολογία της ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Η Ευρώπη πρέπει να ευθυγραμμίσει το φορολογικό της σύστημα με τους στόχους της για το κλίμα και την ενέργεια. Η ασφάλεια του εφοδιασμού και η απαλλαγή από τις εκπομπές θα πρέπει να χρηματοδοτούνται μέσω της γενικής φορολογίας καθώς αποτελούν στρατηγικές επενδύσεις στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
Τα κράτη μέλη πρέπει να μειώσουν τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις ηλεκτρικής ενέργειας στο ελάχιστο δυνατό και να αφαιρέσουν το μη ενεργειακό κόστος από τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Επίσης, πρέπει να διασφαλίσουν ότι η ηλεκτρική ενέργεια δεν θα φορολογείται περισσότερο από το φυσικό αέριο, αναθεωρώντας τους κανόνες φορολογίας της ΕΕ.
➢ Με την ενοποίηση της ασφάλειας εφοδιασμού σε όλους τους ενεργειακούς τομείς
Το αναθεωρημένο πλαίσιο θα πρέπει να απαιτεί πλήρως συντονισμένες αξιολογήσεις επάρκειας και σενάρια ασφάλειας εφοδιασμού σε όλους τους ενεργειακούς τομείς, θέτοντας τις εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο επίκεντρο. Οι πρόσφατες κρίσεις έχουν δείξει πώς τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και υδρογόνου είναι βαθιά διασυνδεδεμένα – ωστόσο τα σχέδια ασφαλείας τους εξακολουθούν να αναπτύσσονται κατά τομέα. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συντονίσουν τις αποφάσεις τους για την ασφάλεια εφοδιασμού σε ευρωπαϊκό ή τουλάχιστον περιφερειακό επίπεδο. Στη σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα, πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη νέοι κίνδυνοι – από την ικανότητα αποθήκευσης και την κυβερνοανθεκτικότητα έως την συστημική ανταγωνιστική επιρροή.
2. Μεγιστοποίηση της κυβερνοανθεκτικότητας και της φυσικής ανθεκτικότητας των ενεργειακών υποδομών
➢ Συντονίζοντας τους ρόλους και τις ευθύνες των Αρχών ενέργειας, ασφάλειας και άμυνας στην προστασία των κρίσιμων υποδομών και των συστατικών τους.
Το αναθεωρημένο πλαίσιο ενεργειακής ασφάλειας πρέπει να απαιτεί ο σχεδιασμός και η κατασκευή κρίσιμων υποδομών να λαμβάνει υπόψη τις αμυντικές συνθήκες και να δίνει έμφαση στην προστασία των περιουσιακών στοιχείων από κυβερνοαπειλές και φυσικές απειλές. Αυτό θα πρέπει να συντονίζεται σε περιφερειακό επίπεδο. Τέτοιες ευθύνες δεν μπορούν να βαρύνουν αποκλειστικά τους κατασκευαστές, τους φορείς εκμετάλλευσης ή τους Διαχειριστές δικτύων. Η κατανομή του κόστους και η σαφήνεια των ρόλων μεταξύ ιδιωτικών και κρατικών φορέων είναι απαραίτητες.
➢ Συμπεριλαμβάνοντας κριτήρια φυσικής ασφάλειας, κυβερνοασφάλειας και προστασίας δεδομένων στις προσφορές
Το αναθεωρημένο πλαίσιο της ΕΕ πρέπει να αναγνωρίζει τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύει η χρήση κρίσιμων συστημάτων για την ενεργειακή της ασφάλεια, π.χ. συστήματα που μπορούν να ελεγχθούν εξ αποστάσεως από ξένες χώρες που προκαλούν ανησυχία.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν cybersecurity prequalification criteria σε όλες τις δημοπρασίες. Αυτό είναι κλειδί για την ασφάλεια των ευρωπαϊκών ενεργειακών υποδομών και των υποδομών δικτύων.
Αυτά τα κριτήρια θα πρέπει να απαιτούν διεξοδική αξιολόγηση κινδύνου για την κυβερνοασφάλεια και την ασφάλεια δεδομένων με τακτικές ενημερώσεις. Και δεδομένα που θα αποθηκεύονται και θα υποβάλλονται σε επεξεργασία εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα ψηφιακά εργαλεία θα πρέπει να ενσωματώνονται με ασφάλεια στα ενεργειακά συστήματα, ακολουθώντας σαφείς κανόνες για την κυβερνοασφάλεια και την αξιοπιστία.
Τα ευαίσθητα δεδομένα πρέπει να παραμένουν εμπιστευτικά και τα δεδομένα κρίσιμων υποδομών θα πρέπει να εξαιρούνται από τυχόν υποχρεωτικούς κανόνες κοινής χρήσης.
Το συνονθύλευμα νόμων περί κυβερνοασφάλειας καθιστά δύσκολο να εφαρμοστούν. Η χρήση μιας κοινής μεθόδου αξιολόγησης κινδύνου θα μείωνε το χρόνο επεξεργασίας, θα περιόριζε τον κατακερματισμό της αγοράς και θα βελτίωνε την ασφάλεια των υποδομών.
➢ Επενδύοντας στην ανθεκτικότητα του δικτύου
Το αναθεωρημένο πλαίσιο ενεργειακής ασφάλειας πρέπει να παρέχει εργαλεία για επενδύσεις στην ανθεκτικότητα του δικτύου, τη σταθερότητα και τον συντονισμό των υποδομών σε περιφερειακό και ενωσιακό επίπεδο.
Τα χρηματοδοτικά προγράμματα πρέπει να αντιμετωπίζουν τις κεφαλαιουχικές και τις λειτουργικές δαπάνες ισότιμα, αναγνωρίζοντας την αξία της ανθεκτικότητας, της αποδοτικότητας και της καινοτομίας.
Το τρέχον μοντέλο ευνοεί μεγάλα κεφαλαιουχικά έργα, παραμελώντας τεχνολογίες βελτίωσης του δικτύου, αλλά χαμηλότερου κόστους που βελτιώνουν επίσης την ανθεκτικότητα και τη μακροπρόθεσμη αποδοτικότητα.
Οι εγγυήσεις που υποστηρίζονται από τις κυβερνήσεις, τα οχήματα ειδικού σκοπού ή τα δάνεια της ΕΤΕπ θα πρέπει να επεκταθούν. Οι σχετικοί κανονισμοί θα πρέπει σαφώς να περιλαμβάνουν την αποδοτικότητα και την ανθεκτικότητα του δικτύου.
3. Ελαχιστοποίηση των εξαρτήσεων από την αλυσίδα εφοδιασμού και τις πρώτες ύλες
➢Διασφαλίζοντας ότι η Ευρώπη διατηρεί την ηγετική της θέση στις αλυσίδες εφοδιασμού αιολικής ενέργειας
Η WindEurope υποστηρίζει ακόμη ότι το αναθεωρημένο πλαίσιο πρέπει να αναγνωρίζει τον βασικό ρόλο των αλυσίδων εφοδιασμού αιολικής ενέργειας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και να παρέχει εργαλεία για τη μείωση των στρατηγικών της εξαρτήσεων από τρίτες χώρες.
Καθώς οι σπάνιες γαίες χρησιμοποιούνται στους μόνιμους μαγνήτες των ανεμογεννητριών, η αιολική ενέργεια θα πρέπει να αποτελεί μέρος της εξωτερικής οικονομικής στρατηγικής της ΕΕ. Επίσης, το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα ειδικό ταμείο για την έρευνα και την ανταγωνιστικότητα της αιολικής ενέργειας. «Αυτό θα διασφαλίσει ότι θα είμαστε σε θέση να συνεχίσουμε την κατασκευή των απαραίτητων αιολικών στοιχείων στην Ευρώπη» σημειώνεται.
Τέλος, προτείνεται το πλαίσιο για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) να θεωρεί τα αιολικά πάρκα, τα λιμάνια και τα δίκτυα ως κρίσιμες οντότητες, διασφαλίζοντας ότι οι εισερχόμενες επενδύσεις υπόκεινται σε έλεγχο. Οι συναλλαγές σε αυτές τις υποδομές δεν θα πρέπει να θέτουν σε κίνδυνο τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Tα πρώτα «θύματα» της Τεχνητής Νοημοσύνης - Τα στοιχεία που δικαιώνουν τις Κασσάνδρες