«Θερμοπληθωρισμός» ή αλλιώς “heatflation”. Ένας όρος που όπως όλα δείχνουν θα ενταχθεί για τα καλά, όχι μόνο στο λεξιλόγιο των οικονομικών αναλυτών, αλλά και των Κυπρίων καταναλωτών.
Ήδη το φαινόμενο κάνει αισθητή την παρουσία του στις τιμές των προϊόντων που βρίσκονται στα ράφια των υπεραγορών με την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή να προειδοποιεί πως.. δεν έχουμε δει τίποτα ακόμη
Τι είναι ο «θερμοπληθωρισμός»
Αρχικά, να αναφέρουμε πως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων, ο «θερμοπληθωρισμός», γνωστός ως “heatflation” από το αγγλικό inflation που σημαίνει πληθωρισμός, είναι το φαινόμενο της αύξησης των τιμών των τροφίμων που προκαλείται από την ακραία ζέστη.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα κύματα καύσωνα προκαλούν ζημιές και καταστρέφουν τις καλλιέργειες, και καθώς η προσφορά τροφίμων μειώνεται, οι τιμές αρχίζουν να ανεβαίνουν. Αυτό, επισημαίνει, ο Οργανισμός αποτελεί σημαντική απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια, και ιδίως για τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας ανά τον πλανήτη.
Μάλιστα, οι ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη έχουν ήδη προκαλέσει οικονομικές απώλειες ύψους περίπου 0,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ τα τελευταία 40 χρόνια και αυτό πρόκειται να επιδεινωθεί σημαντικά.
Χόρτα, ψωμί και όσπρια, μεταξύ άλλων, στο έλεος του καύσωνα
Η δημοσιοποίηση χθες του Παρατηρητηρίου Τιμών από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή για τον μήνα Μάιο, σήμανε συναγερμό, καθώς στην ουσία καθρεφτίζει αυτήν ακριβώς την εξέλιξη. Συγκεκριμένα, σε σύνολο 45 κατηγοριών βασικών προϊόντων, 27 κατηγορίες κατέγραψαν αύξηση, εκ των οποίων οι 11 σε ποσοστό άνω του 2%.
Οι τιμές των προϊόντων ακολουθούν τον ρυθμό πληθωρισμού ο οποίος αυξήθηκε από 1,2% το Μάρτιο σε 2,4% τον Απρίλιο και 2,7% το Μάιο, ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών των καυσίμων, αφενός των γεωπολιτικών εξελίξεων και της αύξησης του πληθωρισμού στον τομέα των τροφίμων.
Ειδικότερα, ο πληθωρισμός τροφίμων ανήλθε σε 1,82% την περίοδο Ιανουαρίου – Μαίου 2024 έναντι της αντίστοιχης περσινής, και οφείλεται κυρίως στην αύξηση που κατέγραψαν τα γεωργικά προϊόντα κατά 6,27% έναντι του προηγούμενου μήνα και 2,84% έναντι του προηγούμενου έτους, ενώ η μεταβολή στα πετρελαιοειδή έφτασε σε ποσοστό 10% έναντι του προηγούμενου έτους.
Τώρα αρχίζει να.. ζεσταίνει
Σε παρέμβασή της στο ΣΙΓΜΑ και την εκπομπή Μεσημέρι και Κάτι, η Προϊστάμενη του Κλάδου Ανταγωνισμού της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή, Αλίκη Ιορδάνου, ανέφερε πως πέρα από τα αυξημένα ενεργειακά και εργατικά κόστη και τα αυξημένα επιτόκια, οι κλιματικές συνθήκες και ειδικότερα, οι παρατεταμένοι καύσωνες οδηγούν τις τιμές προς τα πάνω.
Όπως εξήγησε, ο φετινός Μάιος σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, είναι ο πιο θερμός των τελευταίων χρόνων και έχει δημιουργήσει το φαινόμενο “heatflation”. Πρόκειται για επωνομασία αντίστοιχη του shrinkflation, όρου που χρησιμοποιήθηκε για να επεξηγήσει την πρακτική των κατασκευαστών να μικραίνουν τη συσκευασία ή την ποσότητα του προϊόντος, αυξάνοντας πολλές φορές την τιμή. «Τώρα βιώνουμε ήδη τις επιπτώσεις του heatflation, δηλαδή του πληθωρισμού λόγω της μεγάλης ζέστης», σημείωσε η κ. Ιορδάνου.
Δίνοντας ένα παράδειγμα για τον αντίκτυπο του φαινομένου με βάση τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου, είπε πως φαίνεται στην αύξηση στα λαχανικά και τα χόρτα. Όπως περιέγραψε, καταγράφεται μια αύξηση στο 3.5%, (+ 8,3% έναντι του προηγούμενου χρόνου), τονίζοντας πως θα πρέπει να αναμένουμε πολύ μεγαλύτερες αυξήσεις λόγω του καύσωνα, καθώς έχουν επηρεαστεί όλες οι ανοιχτές καλλιέργειες.
Αναφέρθηκε ακόμη στα όσπρια, λέγοντας πως επίσης υπήρξαν σημαντικές αυξήσεις (2,8% +7% έναντι Μαίου 2023), καθώς και στις αντίστοιχες στο φρέσκο κρέας που όπως είπε οφείλονται στις αυξήσεις στο χοιρινό και στο αρνί. «Οι δείκτες είναι σε πολύ ψηλά επίπεδα», προειδοποίησε.
Το παράδειγμα της ψημένης πατάτας
Εξάλλου, στο ζήτημα αναφέρθηκαν εκτενώς ο Γ.Γ. της Ένωσης Κυπρίων Αγροτών, Πανίκος Χάμπας, και ο Γ.Γ. του Παναγροτικού Συνδέσμου Κύπρου, Τάσος Γιαπάνης, οι οποίοι μίλησαν για την κατάσταση στην εκπομπή "Μεσημέρι και Κάτι" του ΣΙΓΜΑ, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για στρατηγικές λύσεις.
Μάλιστα έκαναν λόγο για ολόκληρες καλλιέργειες που έχουν καταστραφεί με τον κ. Χάμπα να τονίζει πως η κατάσταση λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών «έχει βγει εκτός ελέγχου». Ειδικότερα, μιλώντας για τις επιπτώσεις στις ανοιχτές καλλιέργειες, αναφέρθηκαν σε πατάτες να βγαίνουν από το έδαφος… ψημένες.
«Ο παρατεταμένος καύσωνας έχει ζεστάνει τόσο πολύ το έδαφος, που με την εξόρυξη των πατατών είναι ψημένη η πατάτα. Δεν μπορούμε να την εμπορευτούμε, είναι μισοψημένη! Έχει διαλυθεί η πατατοκαλλιέργεια από τον παρατεταμένο καύσωνα», ανέφερε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε: «Άμα η πατατοκαλλέργεια, που είναι κάτω από τη γη επηρεάστηκε, φανταστείτε όλους τους υπόλοιπους κλάδους».
Ο τουρισμός θα εκτοξεύσει τις τιμές
Σχολιάζοντας τις δηλώσεις τους, η κ. Ιορδάνου ανέφερε πως αυτό σημαίνει ότι θα είναι πολύ χαμηλότερη η προσφερόμενη ποσότητα την επόμενη περίοδο και θα είναι πολύ υψηλότερες οι τιμές. Ειδικότερα, όπως υπογράμμισε, εάν ληφθεί υπόψη ότι η ζήτηση θα αυξηθεί κατά πολύ, λόγω των μεγάλων τουριστικών ροών τότε θα δούμε πολύ μεγαλύτερες αυξήσεις τους επόμενους μήνες.
Συγκρατημένη αισιοδοξία για το ελαιόλαδο
Στη συνέχεια, αναφερόμενη στο ελαιόλαδο το οποίο αποτέλεσε πολλάκις αντικείμενο συζήτησης λόγω των πολύ υψηλών αυξήσεων που κατέγραψε η τιμή του στο παρελθόν, η κ. Ιορδάνου επεσήμανε πως μπορεί να αυξήθηκε κατά 3,2% έναντι 3,9% τον αντίστοιχο περσινό μήνα, σημείωσε ωστόσο, μείωση γύρω στο 4% συγκριτικά με το 2022. «Είδαμε αυξήσεις, αλλά συγκρατείται η τιμή του ελαιολάδου», συμπλήρωσε, εκτιμώντας ότι δεν αναμένεται να δούμε μεγάλες αυξήσεις.
Επιπρόσθετα, σημείωσε πως στα φρέσκα ψάρια, ενώ υπάρχει μία αύξηση κατά 4,5%, οι τιμές είναι μειωμένες συγκριτικά με πέρυσι κατα 17,5%, γεγονός που δείχνει αποπληθωρισμό στην κατηγορία. «Δηλαδή είμαστε στις 93 μονάδες, 5% χαμηλότερο από τον Σεπτέμβρη του 2021».
Αυτό δείχνει, όπως είπε, ότι υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές για τους καταναλωτές σε ό,τι αφορά το είδος του προϊόντος που θα καταναλώσουν, στην επωνυμία που θα επιλέξουν και στην υπεραγορά που θα πραγματοποιήσουν τις αγορές τους
Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα με το Παρατηρητήριο σημαντικές αυξήσεις έναντι του προηγούμενου μήνα κατέγραψαν:
- τα κατεψυγμένα μαλάκια/οστρακοειδή κατά 23,1% (+12,3% έναντι Μαίου 2023),
- το φρέσκο κρέας κατά 7,9% (+11% έναντι Μαίου 2023),
- τα φρέσκα ψάρια/μαλάκια κατά 4,5% ( -17,5% έναντι Μαίου 2023),
- τα λαχανικά και χόρτα 3,5% (+ 8,3% έναντι Μαίου 2023),
- το λάδι κατά 3,2% (+3,9% έναντι Μαίου 2023),
- τα όσπρια κατά 2,8% (+7% έναντι Μαίου 2023),
- τα αυγά κατά 2,8% (+0,6% έναντι Μαίου 2023),
- τα ζυμαρικά κατά 2,7% (-1% έναντι Μαίου 2023),
- το κατεψυγμένο ψάρι κατά 2,6% (-2,9% έναντι Μαίου 2023)
- τα μαλακτικά ρούχων κατά 2,2% (+11% έναντι Μαίου 2023)
- τα κουλούρια κατά 2,3% (-1,0% έναντι Μαίου 2023) και
- το αλεύρι κατά 1,7% (- 8,0% έναντι Μαίου 2023)
Διαβάστε επίσης: Αυξήθηκαν οι τιμές για 1 στα 2 προϊόντα - Στα ράφια και φθηνότερα αγαθά