Του Μιχάλη Καμμά*
Το περιεχόμενο και ακόμη περισσότερο η αξία της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης είναι, πλέον, πιο ορατές έννοιες και στη δική μας κοινωνία όπως και η σημαντικότητα της επένδυσης σε αυτήν. Αυτός είναι και ο λόγος που η ίδια η Πολιτεία προχωρά σε υλοποίηση εθνικής στρατηγικής Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης. Επίσης, ο Τραπεζικός τομέας εδώ και μια δεκαετία, εντοπίζοντας το κενό προχώρησε σε σημαντικές δράσεις Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης, με τις πρωτοβουλίες του να μην περιορίζονται σε όσα -ως Σύνδεσμος Τραπεζών- έχουμε υλοποιήσει αλλά να αφορούν και περαιτέρω δράσεις, ενέργειες και συνεργασίες.
Διεθνής κινητοποίηση
Έχει ενδιαφέρον και τεράστια σημασία η επένδυση στη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση, η οποία αναδείχθηκε ως ανάγκη μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία, με έδρα τις Βρυξέλλες στην οποία είναι μέλος ο Σύνδεσμος Τραπεζών, ανέλαβε πρωτοβουλίες προς την ορθή κατεύθυνση, δηλ. να αναδείξει το θέμα του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού. Μάλιστα, κάθε άνοιξη διοργανώνει πανευρωπαϊκό διαγωνισμό για μαθητές Γυμνασίων, ο τελικός του οποίου πραγματοποιείται στο Βέλγιο (European Money Quiz). Θα πρέπει να σημειώσω σε αυτό το σημείο, μετά λύπης μου, ότι παρά τις προσπάθειες που έχουμε κάνει εδώ και χρόνια, η κυπριακή πολιτεία δεν ανταποκρίθηκε ακόμη στο κάλεσμά μας για ένταξη τού εν λόγω διαγωνισμού και στα κυπριακά Γυμνάσια. Αποτέλεσμα αυτής της αναβλητικότητας, είναι η Κύπρος να αποτελεί ίσως τη μοναδική εξαίρεση από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από αυτό το όμορφο εγχείρημα.
Πρόβλημα της κοινωνίας μας
Όπως και σε άλλες χώρες έτσι και στην Κύπρο εντοπίζεται το πρόβλημα της έλλειψης βασικών γνώσεων, από τους πολίτες, για Χρηματοοικονομικές έννοιες όπως είναι ο τόκος και το επιτόκιο, τι είναι κατάθεση και τι επένδυση ή τι είναι παραπλανητική διαφήμιση, τα έσοδα και το κέρδος. Αυτό είναι το κενό που επιχειρείται να καλυφθεί ή έστω να περιοριστεί με τις δράσεις και τα προγράμματα Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης.
Οι δράσεις του Συνδέσμου Τραπεζών
Λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές αλλά και τοπικό περιβάλλον, ο Σύνδεσμος Τραπεζών εδώ και μια δεκαετία προχωρεί σε ουσιαστικές δράσεις και προγράμματα για παροχή βασικών Χρηματοοικονομικών Γνώσεων και Ικανοτήτων. Στο παρελθόν διοργανώθηκαν σχετικές ενημερωτικές ημερίδες, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Καταναλωτών, ωστόσο, το πλέον ουσιαστικό βήμα γίνεται με τη συνεργασία που έχουμε με τον Οργανισμό JA Cyprus, με τον οποίο υλοποιούμε σε ετήσια βάση δύο εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου αντίστοιχα.
Συνολικά τα προγράμματα τα οποία, να σημειώσουμε είναι υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, απευθύνονται κάθε χρόνο σε χιλιάδες μαθητές. Και είναι πολύ στοχευμένη η δράση μας, ακριβώς διότι πιστεύουμε ότι η εξοικείωση με το πεδίο των Χρηματοοικονομικών πρέπει να γίνεται συστηματικά από τις μικρότερες ηλικίες. Προγράμματα όπως το «Ξοδεύοντας Έξυπνα» και «Οικονομικά για την Επιτυχία», αποτελούν τις βάσεις για τους πολίτες, τους καταναλωτές, τους δανειολήπτες και τους επιχειρηματίες του αύριο.
Αυτό που τονίζουμε, κατά την επικοινωνία της έναρξης ή των αποτελεσμάτων κάθε χρονιά που τα εφαρμόζουμε είναι η ανάγκη για υιοθέτηση μαθημάτων Χρηματοοικονομικών, στα αναλυτικά προγράμματα σε όλο το φάσμα του Εκπαιδευτικού Συστήματος. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή οι συνθήκες, η πολιτεία και οι κρατούντες την εξουσία θα δουν τη συγκεκριμένη ανάγκη και θα προχωρήσουν στο επόμενο, αποφασιστικό βήμα ένταξης Χρηματοοικονομικών μαθημάτων στο ετήσιο πρόγραμμα κάθε τάξης.
Αυτό στο οποίο ως Σύνδεσμος Τραπεζών είμαστε δεσμευμένοι είναι να ενισχύουμε και εμπλουτίζουμε τις δράσεις με νέα πληροφόρηση, νέες ιδέες και ακόμη περισσότερο με την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών για διάχυση Χρηματοοικονομικών Γνώσεων και δεξιοτήτων στην κοινωνία μας.
Νέες προκλήσεις, νέες ανάγκες
Την ίδια ώρα και μετά από δέκα χρόνια αναζήτησης και εφαρμογής ιδεών για τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση, ένα σημαντικό πράγμα που μάθαμε είναι πως οι καλά προετοιμασμένοι πολίτες μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πολυδιάστατες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν ως μέρος της Οικονομίας. Με την ίδια προσέγγιση θα πρέπει να βλέπουμε και να επαναξιολογούμε τις νέες πραγματικότητες και τις νέες προκλήσεις που έχουμε στο νέο, Ψηφιακό επίσης περιβάλλον. Έχω έντονη την πεποίθηση ότι η Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση ευθυγραμμίζεται, σταδιακά, με την Ψηφιακή Εκπαίδευση και όρους, όπως τα Κρυπτονομίσματα, τα FinTechs, τα Ψηφιακά νομίσματα Κεντρικών Τραπεζών και ούτω καθεξής. Η σύγχυση όρων και εννοιών μπορεί να αποβεί μοιραία για την Οικονομία ενός νοικοκυριού ή μιας επιχείρησης και λεγόμενες επενδύσεις να οδηγήσουν σε απώλεια χρημάτων. Συνεπώς, με το βλέμμα στο μέλλον θα πρέπει όσα έχουμε κτίσει στο πεδίο της Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης να τα ενισχύσουμε, να τα εμπλουτίσουμε και να τα επαναξιολογούμε διαρκώς με στόχο τη διάχυση της μεγαλύτερης δυνατής αλλά και επίκαιρης γνώσης.
Η Διά Βίου Μάθηση, η επένδυση στη γνώση και στις ικανότητες αντιμετώπισης νέων δεδομένων σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και μάλιστα με γοργούς ρυθμούς περιβάλλον αποτελεί προτεραιότητα για τους πολίτες του σήμερα και του αύριο. Ο ίδιος στόχος τίθεται και από τις τράπεζες οι οποίες στο ίδιο πλαίσιο, βλέπουν το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται να μεταβάλλεται μέσα από πολυδιάστατες προκλήσεις, νέες ανάγκες, απαιτήσεις και δεδομένα σε σύγκριση με μια δεκαετία προηγουμένως.
Η συστηματική έρευνα, η στοχοπροσήλωση στην αριστεία και ο ξεκάθαρος προσανατολισμός προς τη γνώση αποτελούν τα βασικά εργαλεία τόσο για την ίδια την κοινωνία, όσο και για τις τράπεζες, ειδικότερα προς αντιμετώπιση των προκλήσεων που υπάρχουν ενώπιόν τους. Η Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση είναι στον πυρήνα των πιο πάνω και μάλιστα απευθύνεται ή θα έπρεπε να απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτου ηλικίας, κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου, ακαδημαϊκών γνώσεων ή πεδίου δραστηριότητας σε επαγγελματικό επίπεδο.
*Γενικού Διευθυντή στον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου
Διαβάστε επίσης: Οδηγός δημιουργίας οικογενειακού προϋπολογισμού