Του Κωνσταντίνου Νικολαΐδη*
Καθώς εισερχόµαστε στο 2025, είναι εµφανές ότι η χρηµατιστηριακή αγορά των ΗΠΑ παρουσίασε εξαιρετική απόδοση το 2024, µε τον δείκτη S&P 500 να καταγράφει µία από τις πιο εντυπωσιακές χρονιές στην ιστορία του. Ο δείκτης σηµείωσε άνοδο 23,3%, ξεπερνώντας σηµαντικά ορόσηµα και αυξάνοντας τη συνολική κεφαλαιοποίηση των 500 µεγαλύτερων αµερικανικών εταιρειών κατά $10 τρισεκατοµµύρια, ξεπερνώντας τα $50 τρισεκατοµµύρια. Αυτή η επίδοση ακολούθησε ένα επίσης εξαιρετικό 2023, όπου τα κέρδη ξεπέρασαν το 24%. Οι αποδόσεις των δύο τελευταίων ετών εδραιώνουν την εντυπωσιακή ανάκαµψη της αγοράς µετά από µια δύσκολη χρονιά το 2022, κατά την οποία η αγορά βίωσε πτώση άνω του 25% και εισήλθε σε bear market λόγω της υψηλής πληθωριστικής πίεσης και των επιθετικών αυξήσεων επιτοκίων από την Οµοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve).
Ευρύτερη Εικόνα της Αγοράς για το 2024
Κύριοι Οικονοµικοί ∆είκτες
Ο δείκτης S&P 500 έκλεισε το 2024 στις 5.881,63 µονάδες, σηµειώνοντας αύξηση 23,3% για το έτος. Αξιοσηµείωτο είναι ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά από το 1998 που ο δείκτης πέτυχε δύο συνεχόµενες χρονιές µε κέρδη άνω του 20%. Κατά τη διάρκεια του έτους, ο δείκτης ξεπέρασε σηµαντικά ψυχολογικά όρια, όπως τις 5.000 και 6.000 µονάδες. Η χαµηλότερη τιµή σηµειώθηκε στις 4 Ιανουαρίου, στις 4.682,11 µονάδες, ενώ η υψηλότερη έφτασε στις 6.099,97 µονάδες στις 6 ∆εκεµβρίου.
Οι µηνιαίες επιδόσεις του δείκτη S&P 500 για το 2024 δείχνουν ότι ο Νοέµβριος ήταν ο καλύτερος µήνας, µε άνοδο 5,73%, ενώ ο Απρίλιος ήταν ο χειρότερος, µε πτώση 4,16%. Η εντυπωσιακή επίδοση του Νοεµβρίου αποδίδεται κυρίως στη νίκη του Ντόναλντ Τραµπ στις προεδρικές εκλογές, γεγονός που ενίσχυσε την αισιοδοξία στην αγορά. Οι επενδυτές ήταν αισιόδοξοι, µεταξύ άλλων, για τις πιθανές φοροελαφρύνσεις και την προσέγγιση απορρύθµισης του τραπεζικού τοµέα που είχε δεσµευτεί ο Τραµπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Η προσδοκία για µείωση των επιτοκίων κατά 25 ποσοστιαίες µονάδες που εν τέλει επαληθεύτηκε από την απόφαση της Federal Reserve συνέβαλε επίσης σηµαντικά. Όλοι οι τοµείς του S&P 500 παρουσίασαν κέρδη, µε τις µετοχές καταναλωτικών αγαθών διακριτικής ευχέρειας να ηγούνται, σηµειώνοντας άνοδο 13,2%.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί παράγοντες συνέβαλαν στην κάµψη του Απριλίου. Η τάση των επενδυτών να κατοχυρώσουν τα κέρδη τους κλείνοντας τις επενδυτικές τους θέσεις µετά από ένα ισχυρό ξεκίνηµα του έτους ήταν ένας από τους κύριους λόγους. Επιπλέον, τα πιο αδύναµα από τα αναµενόµενα κέρδη που δηµοσίευσαν µεγάλες εταιρείες των κλάδων της λιανικής, της τεχνολογίας και της ψυχαγωγίας προκάλεσαν ανησυχίες για τον ρυθµό ανάπτυξης της οικονοµίας. Η αβεβαιότητα γύρω από την πολιτική επιτοκίων της Federal Reserve δηµιούργησε πρόσθετη µεταβλητότητα στην αγορά, ενώ βασικοί τοµείς, ιδιαίτερα η τεχνολογία και τα καταναλωτικά αγαθά διακριτικής ευχέρειας, είχαν υποαπόδοση.
Άλλοι σηµαντικοί δείκτες παρουσίασαν επίσης ανοδική πορεία το 2024. Ο Nasdaq Composite είχε µια εξαιρετική χρονιά, µε άνοδο 28,6%, κυρίως λόγω της δυναµικής του τεχνολογικού τοµέα. Ο δείκτης Dow Jones Industrial Average είχε επίσης µια σταθερή χρονιά, µε απόδοση 13,25%. Αυτή η απόδοση αντικατοπτρίζει τη σταθερότητα και την ανθεκτικότητα των παραδοσιακών βιοµηχανικών εταιρειών. Η σταθερή οικονοµική ανάπτυξη και τα χαµηλά ποσοστά ανεργίας υποστήριξαν τις βιοµηχανικές µετοχές, ενώ οι αξιόπιστες πληρωµές µερισµάτων προσέλκυσαν επενδυτές που αναζητούσαν σταθερό εισόδηµα. Επιπλέον, η µετατόπιση του επενδυτικού ενδιαφέροντος προς τις µετοχές αξίας ωφέλησε πολλές από τις εταιρείες του Dow Jones.
Τοµείς της Οικονοµίας
Ο τεχνολογικός τοµέας είχε µια εξαιρετική χρονιά, µε απόδοση 38%, καθιστώντας τον ουσιαστικά τον πρωταγωνιστή της χρονιάς. Τα ισχυρά κέρδη από µεγάλες τεχνολογικές εταιρείες ενίσχυσαν την εµπιστοσύνη των επενδυτών, ενώ η συνεχής καινοτοµία και ανάπτυξη σε τοµείς όπως η Τεχνητή Νοηµοσύνη (AI), το Cloud Computing και η Κυβερνοασφάλεια προσέλκυσαν σηµαντικά κεφάλαια. Η θετική επενδυτική διάθεση για τις τεχνολογικές µετοχές, οι οποίες θεωρούνται κινητήριοι µοχλοί ανάπτυξης της οικονοµίας, συνέβαλε επίσης στην ενίσχυση του τοµέα.
Ο χρηµατοοικονοµικός τοµέας είχε επίσης µια ισχυρή χρονιά, µε απόδοση 15%. Η σταθερή οικονοµική ανάπτυξη και οι µειώσεις των επιτοκίων από τη Federal Reserve ενίσχυσαν τον τοµέα, ενώ οι τράπεζες και τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα παρουσίασαν ισχυρά κέρδη λόγω της αυξηµένης ζήτησης για δάνεια και των βελτιωµένων περιθωρίων κέρδους. Στο τέλος του έτους, η προοπτική απορρύθµισης υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραµπ δηµιούργησε περαιτέρω αισιοδοξία στην αγορά. Οι επενδυτές αναµένουν ότι οι µειώσεις των ρυθµιστικών περιορισµών θα επιτρέψουν στις τράπεζες να αυξήσουν την κερδοφορία τους και να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους.
Ο ενεργειακός τοµέας σηµείωσε µέτρια άνοδο 12%, υποαποδίδοντας σε σχέση µε τους κύριους δείκτες. Οι σχετικά σταθερές τιµές του πετρελαίου (εξαιρουµένων περιοδικών αναταράξεων λόγω του γεωπολιτικού σκηνικού) παρείχαν ένα σταθερό περιβάλλον για τις ενεργειακές εταιρείες. Παρόλο που κατά τη διάρκεια των τελευταίων µηνών του έτους οι τιµές του πετρελαίου αυξήθηκαν λόγω φόβου για κλιµάκωση σύγκρουσης µεταξύ Ιράν και Ισραήλ, η οποία δηµιούργησε ανησυχίες για πιθανές διαταραχές στην παγκόσµια προσφορά πετρελαίου, η παγκόσµια αγορά πετρελαίου παρέµεινε σχετικά σταθερή, χάρη στην αυξηµένη παραγωγή από χώρες εκτός OPEC+. Εταιρείες του κλάδου των µεταφορών και της αποθήκευσης (midstream) είχαν ιδιαίτερα καλές επιδόσεις, ενώ οι αυξηµένες επενδύσεις στις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας υποστήριξαν περαιτέρω τον τοµέα.
Ο τοµέας της υγειονοµικής περίθαλψης παρουσίασε αύξηση 9%. Αυτή η ανάπτυξη αποδίδεται στην καινοτοµία, καθώς οι εταιρείες συνέχισαν να αναπτύσσουν νέα φάρµακα και ιατρικές συσκευές, βελτιώνοντας τις θεραπείες και τις διαγνωστικές µεθόδους. Η αυξηµένη ζήτηση για υπηρεσίες υγειονοµικής περίθαλψης, λόγω της γήρανσης του πληθυσµού και της αυξηµένης ευαισθητοποίησης για την υγεία, συνέβαλε επίσης στην ανάπτυξη του τοµέα. Παράλληλα, η άρση πολιτικών αβεβαιοτήτων δηµιούργησε ένα πιο σταθερό περιβάλλον για τις εταιρείες του κλάδου, µε την εφαρµογή πολιτικών που υποστηρίζουν την καινοτοµία και την ανάπτυξη.
Άλλες Αγορές
Οι παγκόσµιες αγορές επηρεάστηκαν θετικά από την ανάπτυξη στις ΗΠΑ, µε τον δείκτη MSCI World Index να αυξάνεται κατά 20%. Η ισχυρή απόδοση της αµερικανικής οικονοµίας ενίσχυσε την εµπιστοσύνη των επενδυτών παγκοσµίως. Οι αναδυόµενες αγορές, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Νότια Κορέα, κέρδισαν σηµαντική δυναµική, επωφελούµενες από την αυξηµένη ζήτηση για εξαγωγές και τις επενδύσεις σε τεχνολογία και υποδοµές. Επιπλέον, η χαλάρωση των νοµισµατικών πολιτικών σε πολλές χώρες, όπως η Ιαπωνία, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωµένο Βασίλειο, σε συνδυασµό µε τη βελτίωση των γεωπολιτικών συνθηκών, συνέβαλαν στην ενίσχυση της παγκόσµιας οικονοµικής ανάπτυξης.
Η αύξηση της µεσαίας τάξης και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης σε αυτές τις χώρες ενίσχυσαν περαιτέρω την οικονοµική δραστηριότητα. Επιπλέον, οι εµπορικές συµφωνίες και οι συνεργασίες µεταξύ των αναδυόµενων αγορών και των αναπτυγµένων χωρών ενίσχυσαν τις εξαγωγές και τις επενδύσεις.
Η παγκόσµια οικονοµική ανάπτυξη υποστηρίχθηκε επίσης από την αυξηµένη ζήτηση για πρώτες ύλες και ενέργεια, καθώς οι βιοµηχανίες σε όλο τον κόσµο επεκτάθηκαν για να καλύψουν την αυξανόµενη ζήτηση. Οι αυξηµένες τιµές των εµπορευµάτων παρείχαν επιπλέον κίνητρα για επενδύσεις σε χώρες πλούσιες σε φυσικούς πόρους.
Κύριοι Παράγοντες που Επηρέασαν την Αγορά το 2024
Πολιτική της FED και Οικονοµικοί ∆είκτες
Η απόφαση της Federal Reserve να ξεκινήσει µειώσεις επιτοκίων το 2024 έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της επενδυτικής εµπιστοσύνης. Ο πληθωρισµός µειώθηκε σηµαντικά, προσεγγίζοντας τον στόχο του 2% κατά το πρώτο εξάµηνο του έτους, ενώ η αγορά εργασίας έδειξε σηµάδια χαλάρωσης. Ο πρόεδρος της FED, Τζερόµ Πάουελ, σηµείωσε ότι οι οικονοµικές συνθήκες είχαν γίνει πιο «χαλαρές» σε σχέση µε την προ-πανδηµική περίοδο.
Κατά τη διάρκεια του έτους, η FED προχώρησε σε τρεις µειώσεις επιτοκίων τον Σεπτέµβριο, τον Νοέµβριο και τον ∆εκέµβριο, συνολικής µείωσης κατά 100 µονάδες βάσης (1%). Αυτές οι µειώσεις έδωσαν ισχυρή ώθηση στη δραστηριότητα επενδύσεων, ιδιαίτερα σε τοµείς ευαίσθητους στα επιτόκια, όπως η τεχνολογία.
Η Άνοδος της Τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοηµοσύνης (AI)
Ο τεχνολογικός τοµέας αναδείχθηκε ο µεγάλος νικητής του 2024, λόγω της άνευ προηγουµένου αύξησης των επενδύσεων στο AI. Οι «Εντυπωσιακές 7» τεχνολογικές εταιρείες κατέγραψαν εξαιρετικές αποδόσεις:
• Nvidia ($NVDA): +178%
• Meta ($META): +67%
• Tesla ($TSLA): +67%
• Amazon ($AMZN): +46%
• Alphabet ($GOOG): +37%
• Apple ($AAPL): +31%
• Microsoft ($MSFT): +13%
Η Nvidia, ηγέτιδα στον τοµέα παραγωγής AI chips, είδε την κεφαλαιοποίησή της να απογειώνεται, καθιστώντας την µία από τις µεγαλύτερες εταιρείες παγκοσµίως. Η «έκρηξη» του AI επεκτάθηκε και σε άλλους κλάδους, όπως οι επαγγελµατικές υπηρεσίες, η υγεία και η βιοµηχανία, µε καινοτοµίες να δηµιουργούν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης. Παρά τις ανησυχίες για υψηλές αποτιµήσεις, η ισχυρή κερδοφορία και το δυναµικό ανάπτυξης του τοµέα ενίσχυσαν την εµπιστοσύνη των επενδυτών.
Πολιτικές Εξελίξεις: Επανεκλογή Τραµπ
Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραµπ στις προεδρικές εκλογές του Νοεµβρίου 2024 είχε σηµαντική επίδραση στις αγορές. Μετά τη νίκη του, ο δείκτης S&P 500 αυξήθηκε κατά 7% από την ηµέρα των εκλογών έως το τέλος του έτους. Η αισιοδοξία των επενδυτών βασίστηκε στις προσδοκίες για φοροελαφρύνσεις, χαλάρωση κανονισµών και ευνοϊκές εµπορικές πολιτικές για την Αµερική. Επιπλέον, υπήρχε ένα κλίµα αισιοδοξίας ότι ο Τραµπ, µε την επανεκλογή του, θα βοηθούσε να τερµατιστούν οι πολεµικές συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή και θα αποκαταστούσε τη γεωπολιτική σταθερότητα.
Aρκετές ήταν οι εταιρείες και τοµείς που είχαν σηµαντική αύξηση της τιµής της µετοχής τους. Εταιρείες όπως η JPMorgan Chase, η Morgan Stanley, η Bank of America, η Goldman Sachs και η Wells Fargo σηµείωσαν αξιοσηµείωτες αυξήσεις λόγω των προσδοκιών για χαλάρωση των κανονισµών και ευνοϊκές πολιτικές. Παραγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου όπως η EQT, η ExxonMobil, η Chevron, η TotalEnergies και η Royal Dutch Shell, καθώς και πάροχοι υπηρεσιών όπως η Baker Hughes, είδαν τις τιµές των µετοχών τους να αυξάνονται, αναµένοντας πολιτικές που θα ωφελήσουν τις αµερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες. Η µετοχή της Tesla αυξήθηκε, εν µέρει λόγω της υποστήριξης του Elon Musk προς τον Τραµπ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Με την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων, η Trump Media & Technology Group (TMTG) σηµείωσε τεράστια άνοδο που σε κάποια φάση άγγιξε το 60%, λόγω της προσδοκίας ότι ο Τραµπ θα χρησιµοποιούσε την πλατφόρµα Truth Social για να επικοινωνεί απευθείας µε το κοινό από τον Λευκό Οίκο. Στη συνέχεια η τιµή της συγκεκριµένης µετοχής µειώθηκε σηµαντικά.
Προοπτικές και κίνδυνοι για το 2025
Παρά την εξαιρετική απόδοση του 2024, οι προοπτικές για το 2025 ξεκινούν µε συγκρατηµένη αισιοδοξία. Οι αναλυτές προβλέπουν αύξηση για τον δείκτη S&P 500, µε την τεχνολογία να παραµένει κυρίαρχος τοµέας, αν και µε ηπιότερο ρυθµό ανάπτυξης. Η πρόβλεψη των αναλυτών είναι ότι ο δείκτης θα φτάσει µεταξύ 6.400 και 6.800 µονάδων µέχρι το τέλος του 2025, υποδεικνύοντας πιθανές αποδόσεις από 7% έως 14% σε σχέση µε τα τρέχοντα επίπεδα.
Πιθανές Προοπτικές:
Εταιρικά Κέρδη: Η ανάπτυξη των εταιρικών κερδών αναµένεται να αποτελέσει σηµαντικό παράγοντα ώθησης, µε προβλέψεις για αύξηση 15% το 2025, έναντι εκτιµώµενης αύξησης 9,5% το 2024. Ειδικότερα, ο τοµέας της τεχνολογίας προβλέπεται να σηµειώσει αύξηση κερδών γύρω στο 20%, αντανακλώντας τον κυρίαρχο ρόλο του στην ανάπτυξη της αγοράς.
Πολιτική της Οµοσπονδιακής Τράπεζας (Federal Reserve): Η προσέγγιση της Federal Reserve σχετικά µε τα επιτόκια θα είναι καθοριστική. Παρόλο που οι αγορές αναµένουν δύο µειώσεις επιτοκίων κατά 25 µονάδες βάσης το 2025, οι αξιωµατούχοι της Fed έχουν υποδείξει µια προσεκτική στάση για να αποφύγουν την αναζωπύρωση του πληθωρισµού. Αυτή η προσέγγιση «υψηλότερα για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα» θα µπορούσε να επηρεάσει τοµείς ευαίσθητους στις µεταβολές των επιτοκίων.
Τεχνολογία: Ο τοµέας της τεχνολογίας φαίνεται να συνεχίζει την ανάπτυξή του, µε ώθηση από τις εξελίξεις στην Τεχνητή Νοηµοσύνη και τις σχετικές επενδύσεις. Εταιρείες όπως η Nvidia αναµένεται να διατηρήσουν ισχυρή απόδοση, αν και οι επενδυτές µπορεί να είναι προσεκτικοί λόγω των υψηλών αποτιµήσεων.
Η παρουσίαση της πλατφόρµας Nvidia Cosmos στην CES 2025 υπογραµµίζει τη δυναµική της ροµποτικής και των αυτόνοµων τεχνολογιών. Ο τοµέας προβλέπεται να µεταµορφώσει πολλούς κλάδους, συµπεριλαµβανοµένων της βιοµηχανίας, της γεωργίας και της υγειονοµικής περίθαλψης. Όπως ανέφερε ο Jensen Huang, CEO της Nvidia, η ροµποτική και οι αυτόνοµες τεχνολογίες δεν είναι απλά η επόµενη φάση της τεχνολογικής προόδου, αλλά µια νέα αγορά αξίας άνω του $1 τρισεκατοµµυρίου.
Πιθανοί Κίνδυνοι και Παράγοντες που Χρήζουν Προσοχής:
Πολιτικές Αβεβαιότητες: Η νέα διοίκηση υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραµπ εισάγει µεταβλητές, όπως πιθανές επιβολές δασµών και αλλαγές στη ρύθµιση της αγοράς, που θα µπορούσαν να επηρεάσουν την απόδοση της αγοράς και τα εταιρικά κέρδη.
Αποτιµήσεις της Αγοράς: Με την αγορά να έχει σηµειώσει σηµαντικά κέρδη τα τελευταία χρόνια, ορισµένοι αναλυτές προειδοποιούν ότι οι αποτιµήσεις είναι σε υψηλά επίπεδα. Τα κέρδη θα πρέπει να αυξηθούν για να ανταποκριθούν σε αυτούς τους πολλαπλασιαστές, προτού η αγορά µπορέσει να σηµειώσει περαιτέρω διψήφια ανάπτυξη.
*Senior Manager Τµήµα Συµβουλευτικών Υπηρεσιών PWC Κύπρου
Διαβάστε επίσης: Εκτοξεύτηκε η μετοχή της Alibaba μετά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα