του Θωμά Α. Καζάκου *
Έχοντας συμπληρωθεί ακόμα ένα έτος, το οποίο περιείχε ιδιαίτερες προκλήσεις, θα αποπειραθούμε να ανασκοπήσουμε τις κύριες εξελίξεις που συνέβησαν μέσα στο έτος που φεύγει, για να μπορέσουμε έτσι να χαρτογραφήσουμε τι μας φέρνει η επόμενη ημέρα για την κυπριακή ναυτιλία.
Σε ανασκόπηση του απερχόμενου κρίσιμου έτους, σε σχέση με την κυπριακή ναυτιλία, επιβεβαιώσαμε, για ακόμη μια φορά, ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία ξέρει να τραβά κουπί στα δύσκολα. Παρέμεινε ένας από τους πιο σημαντικούς αιμοδότες της κυπριακής οικονομίας και συνέχισε να προσφέρει, παρά τις σημαντικές δυσκολίες, υπηρεσίες ζωτικής σημασίας στην ανθρωπότητα σε περιόδους όπου οι περισσότερες βιομηχανίες αναγκάστηκαν να διακόψουν τις εργασίες τους λόγω της πανδημίας.
Μέσα στις επόμενες παραγράφους, προσπαθούμε να απεικονίσουμε πού βρίσκεται σήμερα η κυπριακή ναυτιλία και στη συνέχεια να προβάλουμε τόσο τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει όσο και τις σημαντικές προοπτικές για τη βιωσιμότητα και την πρόοδό της μέσα στον ερχόμενο χρόνο.
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
Προτού αναφερθούμε όμως στις προοπτικές και προκλήσεις της ναυτιλίας, ας παραθέσουμε τα βασικά και διαχρονικά χαρακτηριστικά της κυπριακής ναυτιλίας, τα οποία επιβεβαίωσαν και την ανθεκτικότητά της κατά τη διάρκεια της πανδημίας:
1. Συνέχισε να αποτελεί τον 11ο μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως και τον 3ο μεγαλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), καθώς και το μεγαλύτερο κέντρο πλοιοδιαχείρισης στην ΕΕ και ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως.
2. Ανανέωσε το πολύ ανταγωνιστικό ναυτιλιακό φορολογικό της σύστημα, πλήρως εγκεκριμένο από την ΕΕ, και έτσι μπορεί να διατηρήσει υφιστάμενα και να προσελκύσει περισσότερα, υψηλού επιπέδου ασφάλειας, πλοία και ναυτιλιακές εταιρείες στην Κύπρο.
3. Συνεισέφερε 7% του ΑΕΠ (γύρω στο €1,2 δισ.), ποσοστό που καθίσταται ακόμη πιο σημαντικό, εάν ληφθεί υπόψη η οικονομική αστάθεια και διαταραχή της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας.
4. H κυπριακή ναυτιλία συνεχίζει να έχει μια εξαιρετική εικόνα, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο. Χαρακτηρίζεται ως ένα υγιές παράδειγμα προσέλκυσης βιώσιμων επενδύσεων, μέσω της ίδρυσης διεθνούς φήμης ναυτιλιακών εταιρειών στην Κύπρο, οι οποίες εδώ και δεκαετίες έχουν δημιουργήσει την έδρα τους στη χώρα και προσφέρουν πολυάριθμες και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, με ουσιαστική συνεισφορά στην οικονομία της Κύπρου.
5. Απασχολεί γύρω στις 9.000 υψηλά καταρτισμένους υπαλλήλους και 55.000 ναυτικούς, με πάνω από 200 πλοιοκτήτριες, πλοιοδιαχειρίστριες και συναφείς με τα ναυτιλιακά εταιρείες να δραστηριοποιούνται από την Κύπρο.
Τα πιο πάνω χαρακτηριστικά υποδηλώνουν ξεκάθαρα ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει μια διαχρονικά ανθεκτική σε κρίσεις συμπεριφορά, με σταθερή συνεισφορά στην οικονομία, και αποτελεί μια από τις πιο παραγωγικές και συναλλαγματοφόρες βιομηχανίες της Κύπρου.
ΠΩΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΤΑΙ Η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ
Επομένως, τι θα μπορούσε να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη μιας τόσο σημαντικής για την οικονομία βιομηχανίας;
1. Υφυπουργείο Ναυτιλίας –
Υλοποίηση στρατηγικής και ενίσχυση επιχειρηματικού περιβάλλοντος
Η υλοποίηση της νέας ναυτιλιακής στρατηγικής «SEA CHANGE 2030», σε στενή συνεργασία με τη ναυτιλιακή βιομηχανία, η οποία συμπεριλαμβάνει τη δημιουργία ενός «One Stop Shipping Shop», αναβαθμίζοντας περαιτέρω την εικόνα της Κύπρου ως ενός σύγχρονου, ποιοτικού και βιώσιμου ναυτιλιακού κέντρου, το οποίο να προσφέρει ένα ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον με ενισχυμένες υπηρεσίες και εξυπηρέτηση.
Υπάρχει επίσης προοπτική για περαιτέρω προώθηση της ναυτιλίας στο εξωτερικό μέσω μιας ακόμη πιο έντονης και οργανωμένης εκστρατείας προσέλκυσης ναυτιλιακών εταιρειών, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο αύξηση και στον αριθμό των πλοίων που θα εγγραφούν στο κυπριακό νηολόγιο.
Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να ενισχυθεί η ήδη ισχυρή εκπροσώπηση της Κύπρου στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τη διασφάλιση των συμφερόντων της κυπριακής ναυτιλίας, ιδιαίτερα όσον αφορά την ασφαλή εφαρμογή των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών για τον τομέα των μεταφορών.
2. Πράσινος μετασχηματισμός ναυτιλίας –
Με εφικτά μέτρα
Ο πράσινος μετασχηματισμός της ναυτιλίας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για τη ναυτιλιακή βιομηχανία αλλά και μια κούρσα με αντίπαλο τον χρόνο προς την εξεύρεση εναλλακτικών καυσίμων και πηγών ενέργειας.
Η ναυτιλία, ως μια αμιγώς παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία, πρέπει να τυγχάνει νομοθέτησης σε παγκόσμιο επίπεδο από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό. Οι Ευρωπαίοι πλοιοκτήτες, όμως, έχουν να αντιμετωπίσουν και τις νομοθεσίες της Ευρώπης, οι οποίες εισάγουν περιφερειακές απαιτήσεις και δημιουργούν επιπρόσθετα λειτουργικά προβλήματα και προβλήματα ανταγωνισμού με πλοιοκτήτες εκτός Ευρώπης. Απαιτείται, λοιπόν, η υιοθέτηση ρεαλιστικών και εφικτών μέτρων που θα είναι αποτελεσματικά και θα επιφέρουν πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη των επιπέδων φιλοδοξίας που καθιερώθηκαν στην αρχική στρατηγική του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.
Το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο, από τον Ιανουάριο του 2022, έχοντας ταυτόχρονα –για πρώτη φορά στα κυπριακά ναυτιλιακά δρώμενα– την Προεδρία της Ένωσης Ευρωπαίων Πλοιοκτητών (ECSA) και την Αντιπροεδρία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου (ICS), θα έχει άμεση και σημαντική εμπλοκή στη χάραξη πλοιοκτητικής πολιτικής στα κύρια αυτά θέματα, σε ευρωπαϊκή και διεθνή βάση αντίστοιχα, προβάλλοντας έτσι έμπρακτα και την κυπριακή ναυτιλία παγκοσμίως.
3. Τουρκικό εμπάργκο σε κυπριακά πλοία –
Ανάγκη άρσης
Πέραν των διαφόρων λειτουργικών δυσκολιών που ταλανίζουν την κυπριακή ναυτιλία, η κυπριακή ναυτιλιακή βιομηχανία καλείται να αντιμετωπίσει καθημερινά τον διεθνή ναυτιλιακό ανταγωνισμό έχοντας το μεγάλο μειονέκτημα του τουρκικού εμπάργκο στα πλοία υπό κυπριακή σημαία, αλλά επίσης και σε πλοία των οποίων η διαχείριση παρέχεται από κυπριακές εταιρείες πλοιοδιαχείρισης. Αυτό το μακροχρόνιο ζήτημα λειτουργεί αρνητικά ως προς την περαιτέρω ανάπτυξη του κυπριακού νηολογίου. Η άρση του εμπάργκο, ή/και η επίλυση του κυπριακού προβλήματος, θα δώσουν μια τεράστια ώθηση στην κυπριακή ναυτιλία γενικά.
4. Ναυτική εκπαίδευση και «Γαλάζια Ανάπτυξη»
Η ναυτιλία παρέχει ποιοτικές θέσεις εργασίας και έχει τη δυνατότητα δημιουργίας επιπρόσθετων θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της «Γαλάζιας Ανάπτυξης» και της «Διευρυμένης Θαλάσσιας Πολιτικής» της ΕΕ, για την ανάπτυξη ενός πλήρους φάσματος ναυτικής εκπαίδευσης στην Κύπρο, προσφέροντας έτσι κατάλληλα καταρτισμένο και πιστοποιημένο προσωπικό στις ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και αυξάνοντας περαιτέρω την ελκυστικότητα της Κύπρου ως ναυτιλιακού κέντρου.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
Οδεύοντας προς το νέο έτος, το οποίο θα είναι κρίσιμο για τη βιωσιμότητα της οικονομίας, επιβάλλεται εγρήγορση, ευελιξία και στοχευμένη στήριξη σε ανθεκτικούς τομείς στους οποίους παρουσιάζονται συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι οποίοι μπορούν να δώσουν ώθηση στην ευρύτερη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μας.
Συνοψίζοντας τα πιο πάνω, πιστεύουμε ακράδαντα ότι η κυπριακή ναυτιλία είναι ένας από αυτούς τους τομείς, αφού όχι μόνο προσφέρει στην οικονομία και την κοινωνία, αλλά επίσης ενισχύει έμπρακτα και την πολιτική οντότητα της χώρας μας διεθνώς.
Tο εγγύς μέλλον, λοιπόν, θα πρέπει να μας βρει όλους μαζί ενωμένους, κάτω από μια κοινά συγκροτημένη εθνική προσπάθεια, ώστε να διατηρήσουμε και να αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο όλα όσα έχουμε πετύχει τα τελευταία χρόνια στον τομέα της ναυτιλίας, για το γενικότερο καλό της κυπριακής οικονομίας και κοινωνίας.
*Γενικού Διευθυντή του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου