Του Παύλου Φωτιάδη*
Το 2021 αναμφίβολα θα μείνει στην ιστορία ως μια από τις χρονιές που θα τις θυμόμαστε έντονα, αφού έχουν συμβεί τόσες πολλές και τόσο σημαντικές οικονομικές εξελίξεις.
Προερχόμενοι από ένα καταστροφικό 2020 λόγω της πανδημίας, το 2021 ξεκίνησε με καλούς οιωνούς, αφού η ύπαρξη αποτελεσματικών εμβολίων διασφάλιζε μια σταδιακή έξοδο από την υγειονομική κρίση. Παρ’ όλη όμως την υποσχόμενη συνέχεια, η αρχή του χρόνου βρήκε τόσο τη χώρα μας όσο και τις περισσότερες χώρες στον πλανήτη με αυστηρά μέτρα προστασίας και lockdowns, τα οποία διήρκεσαν μέχρι την άνοιξη.
Οι ορθές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές που υιοθετήθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη ως απάντηση στην πανδημία, συνεχίστηκαν κατά το 2021, αν και με μειωμένο ρυθμό, αποτέλεσαν όμως σίγουρα το εφαλτήριο για την ταχεία και ισχυρή ανάκαμψη που εκδηλώθηκε αμέσως μετά τη λήξη των αυστηρών μέτρων περιορισμού.
Σε ό,τι αφορά ιδιαίτερα τη χώρα μας, η συγκράτηση της ανεργίας, η αποτροπή πτωχεύσεων επιχειρήσεων, αλλά και η στοχευμένη ενίσχυση της ζήτησης (όπως έγινε με το επιτυχημένο σχέδιο επιχορήγησης επιτοκίου για αγορά κατοικιών), αποτέλεσαν καθοριστικούς παράγοντες για την εξέλιξη της χρονιάς, αφού η αγορά αντέδρασε σχεδόν αμέσως, με το άνοιγμά της να συνοδεύεται από ραγδαία ανάκαμψη, ωθούμενη από τη συσσωρευμένη ζήτηση.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Τουριστικά, η χρονιά κινήθηκε ικανοποιητικά υπό τις περιστάσεις, με τους τελευταίους μήνες του χρόνου να δημιουργούν ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο κλίμα για το τι έπεται το 2022. Και σε αυτόν τον τομέα, η συσσωρευμένη ζήτηση που προκλήθηκε από τον εγκλεισμό και τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας είναι εμφανής και εάν δεν υπάρξει σοβαρή ανατροπή στην εξέλιξη της πανδημίας το 2022 αναμένεται να είναι ένα πολύ ισχυρό τουριστικά έτος.
Η επιτυχία όμως των σχεδίων στήριξης και η συσσωρευμένη ζήτηση που δημιουργήθηκε, μαζί με τη συμπίεση της προσφοράς αλλά και των εφοδιαστικών αλυσίδων, που επίσης βρέθηκαν αντιμέτωπες με μεγάλες προκλήσεις από την πανδημία, πολύ γρήγορα οδήγησαν σε μια ραγδαία άνοδο τιμών, σε πρώτες ύλες, στην ενέργεια, καθώς επίσης και στο μεταφορικό κόστος, παράγοντες που συναποτελούν σημαντικές προκλήσεις για το 2022.
ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ
Οι προβλέψεις σήμερα συγκλίνουν στο ότι τόσο οι ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις όσο και τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες θα αποδειχθούν παροδικά, ωστόσο η διάρκειά τους φαίνεται πως θα είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι είχε αρχικά υπολογιστεί, με τις νεότερες πλέον προβλέψεις να κάνουν λόγο για διάρκεια των φαινομένων αυτών τουλάχιστον μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2022.
ΕΤΟΣ-ΟΡΟΣΗΜΟ ΤΟ 2021
Αν όμως απομακρυνθούμε λίγο από την παρούσα κατάσταση και προσπαθήσουμε να δούμε τη μακροχρόνια εικόνα, το 2021 αποτελεί έτος-ορόσημο για το μέλλον της κυπριακής οικονομίας. Για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η χώρα μας αποκτά έναν μακροχρόνιο ορίζοντα και σχεδιασμό μέσω της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής Ανάπτυξης, που βρίσκεται τώρα στα τελικά στάδια ολοκλήρωσής της.
Για πρώτη φορά η πορεία μας θα έχει μακροχρόνια κατεύθυνση και συντεταγμένες και με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο οι κυβερνητικοί προγραμματισμοί θα λειτουργήσουν σ’ ένα συμφωνημένο πλαίσιο, αλλά πιστεύω ότι θα αποφύγουμε και πολλά λάθη που αναπόφευκτα γίνονται όταν ενεργούμε άμεσα για να διαχειριστούμε κρίσεις προερχόμενες από εξωγενείς αλλαγές και στην απουσία πλάνου. Ήδη, η Μακροπρόθεσμη Στρατηγική Ανάπτυξης αποτέλεσε μια σημαντική πηγή για την ετοιμασία του Κυπριακού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που είναι μέρος ενός πανευρωπαϊκού σχεδιασμού με σημαντικούς πόρους, από τον οποίο οι πιο αδύνατες οικονομικά χώρες, όπως η χώρα μας, θα έχουν την ευκαιρία να επωφεληθούν σημαντικά, αφού ποσό γύρω στο €1,2 δισ. για την Κύπρο θα δοθεί υπό μορφή επιχορήγησης.
Η πλήρης απορρόφηση των διαθέσιμων κονδυλίων προαπαιτεί μεταρρυθμίσεις που εμείς οι ίδιοι θα έπρεπε να είχαμε υιοθετήσει εδώ και καιρό, οπότε αναμένουμε από την κυβέρνηση και τη Βουλή να προχωρήσουν σε όλες τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις, σε κλίμα συνεννόησης. Σε δεύτερο στάδιο, αφού πάρουμε τα κεφάλαια αυτά, η σωστή και δίκαιη αξιοποίησή τους, με βάση το πλάνο που έχουμε καταθέσει και έχει εγκριθεί, θα αποτελέσει το μεγάλο στοίχημα τόσο του 2022 όσο και των επόμενων χρόνων. Τα κεφάλαια αυτά μπορούν και πρέπει ν’ αποτελέσουν τη μαγιά για όλες τις επενδύσεις που η οικονομία μας έχει ανάγκη, προκειμένου στα επόμενα 15 χρόνια να μεταμορφωθεί σε μια μοντέρνα, βιώσιμη, ισχυρή και αειφόρο οικονομία, που θα παράγει πλούτο και θα προσφέρει ευημερία για όλους τους συμπολίτες μας.
*Διευθύνοντος Συμβούλου του Ομίλου Φώτος Φωτιάδης και Μέλους του
Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου