«Μπάζει» πριν καν αρχίσει να κτίζεται το νέο ψυχιατρείο των €50 εκ.

Έντονες ανησυχίες για τις πρόνοιες και το μοντέλο προκήρυξης για το νέο ψυχιατρείο Αθαλάσσας. Κρατούν αποστάσεις οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας οι οποίες παραπέμπουν στο Τμήμα Δημοσίων Έργων που ως αναθέτουσα Αρχή κρίνει πως οι διαδικασίες εξασφαλίζουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

του Χρίστου Πέτρου 

 

Η πληρότητα του νοσοκομείου Αθαλάσσας ξεπερνά εδώ και καιρό το 130% και 140%. Νοσηλευόμενοι στοιβάζονται σε θαλάμους που πολλές φορές δεν έχουν ούτε τις στοιχειώδεις παροχές, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εκ των πραγμάτων συνθήκες στασιμότητας ή και επιδείνωσης της θεραπευτικής κατάστασης των ασθενών. Η ανάγκη κατασκευής μεγαλύτερων και κυρίως σύγχρονων κτιριακών εγκαταστάσεων του κέντρου ψυχικής υγείας, όπως επισημαίνουν όλοι οι αρμόδιοι, είναι επιτακτική και δεν σηκώνει καθυστερήσεις.

Επιτακτική όμως είναι και η ανάγκη σύμφωνα με διάφορους φορείς της υγείας και των κατασκευών, η επένδυση ανέγερσης νέου ψυχιατρείου, που θα γίνει σε δύο φάσεις και θα έχει συνολικό κόστος 50 εκ. ευρώ, να διασφαλίζει τη θεραπευτική λειτουργία του και να συντείνει στον συνολικό εκσυγχρονισμού των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, που κατά γενική ομολογία στην Κύπρο είναι εγκληματικά καθυστερημένες. 

Σε τελική ανάλυση, όπως διαμηνύουν επαγγελματίες της υγείας και τον κατασκευών, που παρακολουθούν στενά το θέμα «το κριτήριο των ιθυνόντων αλλά και της κοινωνίας μας γενικότερα αναφορικά με την ανέγερση και λειτουργία του νέου κέντρου ψυχικής υγείας, δεν πρέπει να είναι άλλο από το κατά πόσον, θα είμαστε ήσυχοι ότι παρέχονται οι καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στην απευκταία περίπτωση που ένας οικείος άνθρωπος, χρειαστεί νοσηλεία».

 

 Η «αμφιλεγόμενη» προκήρυξη

Στις 28.5.2021 το Τμήμα Δημοσίων Έργων προκήρυξε διαγωνισμό για την Α’ φάση κατασκευής του νέου ψυχιατρείου που αφορά κυρίως την ανέγερση δύο θαλάμων Οξέων Περιστατικών 50 κλινών και μιας θεραπευτικής Μονάδας Εξαρτημένων Ατόμων 18 κλινών. Η εκτιμώμενη αξία του έργου σύμφωνα με την προκήρυξη είναι 8,7 εκ. ευρώ και μεγάλο μέρος θα καλυφθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια.

Ο υπό εξέλιξη διαγωνισμός, διεξάγεται με την μέθοδο «Μελέτη – Κατασκευή» (Design and Build) η οποία σύμφωνα με ανακοινώσεις του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και του ΕΤΕΚ, αλλά και της Παγκύπριας Συντεχνίας Κυβερνητικών Ιατρών (ΠΑΣΥΚΙ) που διατυπώνει τις επιφυλάξεις της, δε διασφαλίζει τις αναγκαίες ποιοτικές και κυρίως θεραπευτικές - βάσει διεθνών προτύπων– προδιαγραφές που χρειάζεται ένα σύγχρονο ψυχιατρικό νοσοκομείο.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το Τμήμα Δημοσίων Έργων ως αναθέτουσα Αρχή, ζήτησε και έλαβε από τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, καταγεγραμμένες τις ανάγκες που υπάρχουν για κλίνες και άλλα λειτουργικά στοιχεία και τις ενσωμάτωσε στα απαιτούμενα του διαγωνισμού. Κάτι εξάλλου που επιβεβαίωσε στο Economy Today και η Διεύθυνση των Ψυχιατρικών Υπηρεσιών.

Ωστόσο όπως επισημαίνουν μέλη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων αλλά και του ΕΤΕΚ δεν υπάρχουν στοιχεία στα «απαιτούμενα» του διαγωνισμού τα οποία αφορούν αρχιτεκτονικά πρότυπα και εξειδικευμένες προδιαγραφές που απαιτούνται στις κατασκευές κτιρίων ειδικής χρήσης όπως τα ψυχιατρικά νοσοκομεία.

Βάσει του μοντέλου «Μελέτη Κατασκευή», οι ενδιαφερόμενοι εργολάβοι θα δώσουν τις προσφορές τους χωρίς να χρειάζεται να καταθέσουν αρχιτεκτονικό σχέδιο. Απλά πρέπει να συμπεριλάβουν στην προσφορά τους, τα «απαιτούμενα» που θέτει η αναθέτουσα Αρχή (Τμήμα Δημοσίων Έργων) τα οποία εξαντλούνται όπως υποστηρίζεται από φορείς του κατασκευαστικού τομέα στο ότι «θα ανεγερθούν δύο κτίρια συγκεκριμένου μεγέθους». Αφού ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός, και η επιλογή της εργοληπτικής εταιρείας,  τότε θα δοθεί και το αρχιτεκτονικό  σχέδιο του κτηρίου που πιθανόν να μην επιδέχεται καμίας αλλαγής.

 

Οι αντιδράσεις, οι αποστάσεις και οι απαντήσεις

Από το Τμήμα Δημοσίων έργων υποστηρίζουν ότι το εν λόγω διαγωνιστικό μοντέλο, βάσει εμπειρίας άλλων κατασκευαστικών έργων, αποδίδει «σίγουρα από άποψη χρόνου και κόστους» παρά το γεγονός ότι μπορεί «καμιά φορά, να χάνει κάπως στο αισθητικό κομμάτι».

Ωστόσο όπως επισημαίνουν εμφατικά από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, το ΕΤΕΚ αλλά και την ΠΑΣΥΚΙ, «ούτε για την οικία του κάποιος δε θα ενέκρινε προσφορά, μόνο βάσει τιμής και χρόνου υλοποίησης, χωρίς πριν να δει σχέδια της κατασκευής». Πόσο μάλλον για ένα κομβικής σημασίας κτίριο που οι υπηρεσίες που θα παρέχονται εντός του, έχουν κόστος σε ανθρώπινες ζωές.

Επικοινωνώντας με τη Διευθύντρια των Ψυχιατρικών Υπηρεσιών κυρία Άννα Παραδεισιώτη, μας ανέφερε ότι δεν είναι της αρμοδιότητάς των Ψυχιατρικών Υπηρεσιών το όλο ζήτημα και μας παρέπεμψε στο Τμήμα Δημοσίων Έργων το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διαγωνιστική και κατασκευαστική διαδικασία του έργου.

Όπως ανέφεραν στο Economy Today μέλη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων που παρακολουθούν στενά το θέμα, «η προκήρυξη για το νέο ψυχιατρείο, δεν έχει καμία ουσιαστική απαίτηση για κριτήρια που αφορούν σε κάτι εξειδικευμένο. Δηλαδή ο εργολάβος θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα κτίριο φυλακής» όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, αρκεί η προσφορά του να είναι η πιο φθηνή και να εξασφαλίζει την ταχύτερη υλοποίηση του έργου.

Ενδεικτική είναι η ανακοίνωση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου στην οποία υπογραμμίζεται μεταξύ άλλων ότι ο διαγωνισμός «εμπεριέχει κινδύνους καθώς δεν διασφαλίζει την ποιότητα αρχιτεκτονικής, καθώς το μοναδικό κριτήριο επιλογής του προσφοροδότη είναι η χαμηλότερη οικονομική προσφορά και όχι ποιοτικά κριτήρια».

Αντιθέτως, λειτουργός του Τμήματος Δημοσίων Έργων, μιλώντας στο Economy Today, υποστήριξε πως τα «απαιτούμενα» του διαγωνισμού διασφαλίζουν ότι στο έργο θα συμπεριληφθούν οι δέουσες προδιαγραφές.

Στην ίδια γραμμή με τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Κύπρου και το ΕΤΕΚ που με επιστολή του (αναρτάται αυτούσια πιο κάτω) προς τη Διεύθυνση του Τμήματος Δημοσίων έργων, αφού παραθέτει σειρά επιχειρημάτων για τον αμφιβόλου ποιότητας διαγωνισμό, όπως σημειώνεται, ζητά την «ακύρωση της παρούσας διαδικασίας και την αξιοποίηση των εγγράφων που έχουν ήδη ετοιμαστεί για άμεση προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού σύντομης διάρκειας για το έργο».

Με απαντητική επιστολή του προς το ΕΤΕΚ την οποία εξασφάλισε το Economy Today (αναρτάται αυτούσια πιο κάτω), το Τμήμα Δημοσίων Έργων υπογραμμίζει ότι ο διαγωνισμός δεν πρόκειται να ακυρωθεί και ότι «σταθμίζοντας όλους τους παράγοντες που είχε ενώπιον του (χρόνο, προϋπολογισμό, αναγκαιότητα κλπ) […] κρίθηκε ότι η καταλληλότερη μέθοδος για την άμεση προώθηση του συγκεκριμένου έργου είναι η Μελέτη-Κατασκευή-Συντήρηση».

Σύμφωνα με τον ψυχίατρο και εκπρόσωπο τύπου της ΠΑΣΥΚΙ Λάμπρο Σαμαρτζή, υπάρχουν ανησυχίες αφού όπως υπογραμμίζεται δεν φαίνεται με σαφήνεια να διασφαλίζεται στους όρους του διαγωνισμού το πρώτιστο ζητούμενο: ότι η κατασκευή του έργου θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες που απαιτούνται και τα διεθνή πρότυπα που υπάρχουν έτσι ώστε να κατασκευαστεί ένα κέντρο ψυχικής υγείας που να συντείνει στην εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών και τη θεραπεία των ψυχικά ασθενών.

 

«Θα δούμε…» πως θα συνδεθεί η Α’ φάσης της κατασκευής με τη Β’ φάση των 40 εκατομμυρίων

Ανησυχίες εντωμεταξύ διατυπώνονται από εμπλεκόμενους φορείς και για την σύνδεση της Α’ φάσης για την οποία τρέχει ο διαγωνισμός, με τη Β’ φάση κατασκευής που το κόστος της θα φτάσει περίπου τα 40 εκατομμύρια ευρώ. «Το ιδανικό, θα ήταν να υπάρχει εκ των προτέρων ένα ενιαίο πλάνο για το έργο στο σύνολό του, το οποίο μάλλον μόνο ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός το εξασφαλίζει, που να έχει Α΄ και Β΄ κατασκευαστική φάση. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίζεται η λειτουργική και οργανική ενσωμάτωση των δορυφορικών κτιρίων που πρόκειται να ανεγερθούν τώρα σε πρώτη φάση με το κυρίως κτίριο που θα ανεγερθεί αργότερα. Τώρα ούτε αυτό δεν μπορεί να διασφαλιστεί, ότι δηλαδή η Α’ φάση θα μπορεί να συνδεθεί με την Β΄ φάση κατασκευής» σημειώνεται.

Απαντώντας επί του θέματος λειτουργός του Τμήματος Δημοσίων Έργων, ανέφερε στο Εconomy Today, ότι θεωρεί πως το σημείο που θα χτιστούν τα κτίρια της Α΄ φάσης θα αφήνει περιθώρια για ενσωμάτωση των κεντρικών κτηρίων (Β’ φάση) που θα κατασκευαστούν στο μέλλον. Κάτι εξάλλου που όπως αναφέρθηκε, έχει συζητηθεί πρόσφατα και σε συνάντηση ευρείας σύνθεσης με το Τμήμα Δημοσίων Έργων, τον ΟΚΥπΥ και άλλους εμπλεκόμενους οργανισμούς.

 

 

 

 

 

 

 

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ