του Τάσου Γιασεμίδη
Οι ανάγκες των επιχειρηματιών και των επενδυτών μεταβάλλονται, όπως και ο τρόπος διεκπεραίωσης συναλλαγών, ενώ νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα και τομείς αναπτύσσονται, με τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας να παρουσιάζουν σημαντική δυναμική.
Μέσα από ένα μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον η κυπριακή οικονομία καλείται να βρει τον δρόμο τής ανάκαμψης, με την επιδημιολογική κατάσταση να αποτελεί μια μεταβαλλόμενη μεταβλητή, ο αντίκτυπος της οποίας θα επηρεάζεται από την πρόοδο των εμβολιασμών.
Το τελευταίο διάστημα αναπτύσσονται νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα / εργαλεία, ενώ η τεχνολογία διαδραματίζει όλο και περισσότερο ρόλο. Τα συγκεκριμένα μέσα είτε αποτελούν επενδυτικά οχήματα ιδιωτικών κεφαλαίων και καλύτερης διαχείρισης επιχειρηματικών και προσωπικών περιουσιακών στοιχείων είτε εργαλεία που χρησιμοποιούνται από κυβερνήσεις και θεσμούς για στήριξη και ενίσχυση των παραγωγικών μονάδων των οικονομιών.
Παραδείγματα κρατικών πρωτοβουλιών αποτελούν το σύστημα των εγγυήσεων για παραχώρηση δανείων, η έκδοση ομολόγων και παρόμοιων μέσων για τη στήριξη των οικονομιών και η δημιουργία ταμείων σε συλλογικό αλλά και εθνικό επίπεδο για στήριξη της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας.
Σύμφωνα με την τελευταία απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, επανέρχεται προς συζήτηση το νομοσχέδιο που αφορά τις κρατικές εγγυήσεις για παραχώρηση δανείων σε επιχειρήσεις που δεν ήταν προβληματικές κατά την 31η Δεκεμβρίου 2019 και αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της πανδημίας , με το εν δυνάμει ύψος τους να είναι ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Η κυβερνητική εγγύηση θα καλύπτει τυχόν ζημιές που ενδεχομένως θα προκύψουν στα δάνεια που θα παραχωρηθούν, με καθορισμένο ανώτατο όριο κάλυψης ζημιών 70% για τη Δημοκρατία και 30% για τα πιστωτικά ιδρύματα για νέα δάνεια.
Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις θα έχουν υποχρέωση όπως υποθηκεύουν ως εξασφάλιση του δανείου οποιαδήποτε άλλη μη υποθηκευμένη ακίνητη ιδιοκτησία ή άλλα περιουσιακά στοιχεία διαθέτουν (δίνεται η δυνατότητα για συγκεκριμένες εξαιρέσεις), ενώ οι προσωπικές εγγυήσεις δεν θεωρούνται αποδεκτές ως εξασφάλιση για τους σκοπούς χορήγησης δανείων.
Η διαχείριση των εγγυήσεων θα γίνεται από το Γενικό Λογιστήριο, ενώ το νομοσχέδιο αναμένεται να συζητηθεί σύντομα στη Βουλή και είναι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον που αναμένεται η κατάληξή του λαμβάνοντας υπόψη ότι βρισκόμαστε στο μέσο της προεκλογικής περιόδου.
Σημειώνεται ότι, πέραν των αιτήσεων που έγιναν για άντληση κεφαλαίων από το Ταμείο Ανασυγκρότησης, κυβερνήσεις προχώρησαν στην ίδρυση κρατικών επενδυτικών ταμείων για χρηματοδότηση της οικονομίας. Η χρηματοδότηση του επιχειρηματικού κινδύνου μπορεί να γίνει μέσω ταμείου συμμετοχών είτε αναλαμβάνοντας μέρος της επένδυσης που αφορά τα ίδια κεφάλαια είτε με την παραχώρηση νέων δανείων, τα οποία σε προτεραιότητα θα είναι χαμηλότερα από άλλες μορφές δανεισμού.
Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών επιχειρηματικού κινδύνου («Ταμεία Συμμετοχών» Funds of Funds) εκ μέρους του κράτους. Τα Ταμεία Συμμετοχών έχουν τη νομική μορφή οργανισμού εναλλακτικών επενδύσεων. Στην Κύπρο υπήρξε δημιουργία τέτοιου οργανισμού για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ παρόμοια «οχήματα» μπορούν να δημιουργηθούν για τη στήριξη και άλλων τομέων, όπως η έρευνα και καινοτομία, ο πρωτογενής τομέας (με τις ευκαιρίες που διανοίγονται με την κατοχύρωση του χαλλουμιού) και η ναυτιλία.
Τα επενδυτικά ταμεία ή οι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων αποτελούν σημαντικό μέρος της παγκόσμιας αγοράς χρηματοοικονομικών μέσων και η Κύπρος σταδιακά αναπτύσσει τον συγκεκριμένο τομέα. Προσελκύουν μεγάλο όγκο επενδύσεων διότι διαθέτουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα, όπως η διασπορά του κινδύνου και η δυνατότητα επένδυσης σε έργα ή χρηματοοικονομικά μέσα στα οποία ο επενδυτής από μόνος του δεν θα είχε πρόσβαση.
Οι επενδύσεις των συγκεκριμένων οργανισμών μπορεί να είναι είτε σε κινητές αξίες, όπως μετοχές, ομόλογα, χρηματοπιστωτικές διευκολύνσεις (αγορές δανειακών χαρτοφυλακίων από τραπεζικά ιδρύματα) και παράγωγα ή σε ακίνητα, έργα υποδομής ή ακόμα και σε πολύτιμα μέταλλα ή άλλα αντικείμενα αξίας.
Ένας άλλος μηχανισμός, ο οποίος ενισχύθηκε την τελευταία περίοδο, κυρίως λόγω της μεταβλητότητας, είναι οι οργανισμοί διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας, τα γνωστά ως family offices. Πολύ πρόσφατα η κυβέρνηση στην Ελλάδα προχώρησε σε νομοθετικές ρυθμίσεις παρέχοντας κίνητρα για τη δημιουργία των «οικογενειακών γραφείων» που θα διαχειρίζονται τον πλούτο των οικογενειών στις οποίες ανήκουν. Συγκεκριμένα, ο φόρος τέτοιων γραφείων θα υπολογίζεται με βάση τα ακαθάριστα έσοδα που θα προσδιορίζονται με την προσθήκη κέρδους 7% στις δαπάνες (περιορίζεται δηλαδή η φορολογική βάση).
Στην Κύπρο υπάρχουν σημαντικά πλεονεκτήματα, νομικά και φορολογικά, για την ανάπτυξη τέτοιων γραφείων, τα οποία θα μπορούσαν να προωθηθούν και σε επιχειρηματίες στους οποίους παραχωρήθηκε υπηκοότητα, ενισχύοντας τους δεσμούς τους με τη χώρα.
Ο εταιρικός φόρος παραμένει ως ένας από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη, ενώ μερίσματα εισπρακτέα και κέρδη από πώληση μετοχών που επενδύονται σε χρηματιστηριακές αγορές απαλλάσσονται από τη φορολόγηση.
Η προστασία των περιουσιακών στοιχείων, τα οποία θα πρέπει να προστατεύονται από τους αυξημένους κινδύνους της επιχειρηματικής και επενδυτικής δραστηριότητας προς όφελος της οικονομικής ευημερίας της οικογένειας, επιβάλλει την υιοθέτηση και την εφαρμογή στρατηγικής υψηλού σχεδιασμού, ώστε να αποφεύγεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο απειλή τους από πιθανές μελλοντικές αξιώσεις τρίτων.
Το Κυπριακό Διεθνές Εμπίστευμα θεωρείται ένα αποτελεσματικό και ευέλικτο εργαλείο, που μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο για την κατοχή, προστασία και διαχείριση περιουσιακών στοιχείων σε διεθνές επίπεδο. Ουσιαστικά το εμπίστευμα, το οποίο δεν έχει ξεχωριστή νομική προσωπικότητα αλλά ενεργεί και λειτουργεί μέσω του επιστευματοδόχου (επιτρόπου), συνομολογείται με τη συμφωνία εμπιστεύματος που ανήκει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου (Trust Deed).
Το εμπίστευμα, ως κατ’ εξοχήν εργαλείο διαχωρισμού των περιουσιακών στοιχείων που ο εμπιστευματοπάροχος επιθυμεί να αποξενώσει από την υπόλοιπη περιουσία του, αποτελεί το εχέγγυο προστασίας των στοιχείων αυτών από τις πιθανές αξιώσεις των πιστωτών του, νοούμενου ότι δεν υπήρχε, κατά τον χρόνο διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων, πρόθεση καταδολίευσης των πιστωτών.
Η ευελιξία εφαρμόζεται και στις επενδύσεις, καθώς ο επίτροπος μπορεί να κατέχει, να διατηρεί ή να επενδύει σε κινητή και ακίνητη περιουσία τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών σε κυπριακές εταιρείες ή εταιρείες άλλης δικαιοδοσίας, με τρόπο που ο διαχωρισμός των επιχειρηματικών και προσωπικών περιουσιακών στοιχείων να είναι ευδιάκριτος. Σε άλλες χώρες όπως η Ελβετία υπάρχει και ο θεσμός των Εναλλακτικών Ιδρυμάτων (foundations). Στην Κύπρο ετοιμάστηκε σχετική νομοθεσία, η οποία ακόμη εκκρεμεί.
Την ίδια στιγμή η εξάπλωση του ιού ενίσχυσε τη χρήση της τεχνολογίας και επέσπευσε πολλές εξελίξεις όσον αφορά τον τομέα (τον τελευταίο χρόνο οι χρηματιστηριακές μετοχές εταιρειών τεχνολογίας είχαν εξαιρετικές επιδόσεις). Από τη μια είναι σημαντικό κυβέρνηση και επιχειρήσεις να μπορέσουν να προσαρμοστούν ταχύτατα στα νέα δεδομένα και από την άλλη να εξεταστούν ευκαιρίες που δημιουργούνται, όπως το ενδεχόμενο εγκατάστασης κάποιων εταιρειών στη χώρα μας και ανάπτυξης χρηματοοικονομικών και άλλων προϊόντων με την τεχνολογία blockchain.
H πανδημία, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία, δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις και ευκαιρίες. Οι ανάγκες των επιχειρηματιών και των επενδυτών μεταβάλλονται, όπως και ο τρόπος διεκπεραίωσης συναλλαγών, ενώ νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα και τομείς αναπτύσσονται, με τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας να παρουσιάζουν σημαντική δυναμική.
ΠΗΓΗ: Σημερινή