Αν δεν δοθεί η δέουσα προσοχή σε ΜΕΔ και αν συνεχίσει η αλόγιστη παροχολογία για πολιτικούς λόγους, η κυπριακή οικονομία θα απολέσει την πρόοδο που σημείωσε από το 2013 μέχρι σήμερα και θα ξαναβρεθεί σε πολύ δύσκολες καταστάσεις.
Σε ανασκόπησή του για την κυπριακή οικονομία, από την κρίση του 2013 μέχρι σήμερα, το Economist αναφέρει πως έχουν σημειωθεί σημαντικές βελτιώσεις που καθιστούν ανθεκτικότερη την κυπριακή οικονομία έναντι των αναταράξεων που προκαλεί η πανδημία και η οικονομική κρίση που αυτή επιφέρει. Ωστόσο όπως επισημαίνεται υπάρχουν σημεία που αν δεν προσεχθούν, τότε πάλι η κυπριακή οικονομία θα μπει σε περιπέτειες.
Στο συγκεκριμένο άρθρο – ανάλυση, το Economist αποδίδει την καταψήφιση του προϋπολογισμού (τον Δεκέμβριο) στο προεκλογικό «παιχνίδι» που άρχισε να διαδραματίζεται δυναμικά, ενόψει των επερχόμενων βουλευτικών. Στην ίδια αιτία αποδίδει μάλιστα και τις «περαιτέρω καθυστερήσεις στη διευθέτηση των εκποιήσεων» αλλά και την στασιμότητα στις επιτακτικής ανάγκης διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Οι επικείμενες βουλευτικές κατά το Economist καθιστούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης πιο διεκδικητικά, προκειμένου να αυξήσουν τη δημοφιλία τους καθιστώντας έτσι πιο εξαρτώμενη την κυβέρνηση που αδυνατεί να χαράξει και να υλοποιήσει πιο σταθερή οικονομική πολιτική.
«Ο πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, προεδρεύει μιας κεντροδεξιάς κυβέρνησης η οποία πρέπει να ζητήσει κοινοβουλευτική υποστήριξη για τις πρωτοβουλίες της κατά περίπτωση. Μολονότι αυτή η στήριξη υπήρξε γενικά τα τελευταία χρόνια, οι επικείμενες Βουλευτικές Εκλογές έχουν ενθαρρύνει τα πολιτικά κόμματα να αυξήσουν τα αιτήματά τους σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους, η οποία έχει επιδεινώσει τις αδυναμίες στη χάραξη πολιτικής».
Ειδική αναφορά γίνεται από το Economist στο θέμα αναστολής των εκποιήσεων που ψηφίστηκε από την Βουλή, και πως αυτό μπορεί να ανατρέψει την πρόοδο που σημειώνεται στη διαδικασία μείωσης των ΜΕΔ.
«Υπάρχει μεγάλη ανησυχία μεταξύ των κυβερνητικών αξιωματούχων ότι η ευρύτερη αναστολή θα υπονομεύσει τις προσπάθειες ανάκαμψης της οικονομίας που μεταξύ άλλων περνά και μέσα από τη μείωση των ΜΕΔ».
Ο τραπεζικός τομέας είναι πιο ανθεκτικός από το 2013, αλλά…
- Η πρόοδος
Όταν η τρόικα παρενέβη το 2013, επέβαλε κούρεμα των τραπεζών καταθέσεων για να συμβάλουν στο κόστος ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος . Μετά την αναδιάρθρωση για συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα της χώρας, τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία έχουν μειωθεί από περίπου 750% του ΑΕΠ το 2009 σε μόλις κάτω από 300% το 2019. Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις έχει μειωθεί δραματικά από εύρος 130-140% μεταξύ των μέσων του 2013 και του τέλους του 2015 σε μόλις 65% στα τέλη του 2020. Η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος έχει δείξει ότι η κεφαλαιακή επάρκεια της κατηγορίας 1 αυξάνεται έντονα σε 19% τον Σεπτέμβριο του 2020, από 6,3% στα τέλη του 2012. Τα ΜΕΔ ως μερίδιο των συνολικών δανείων μειώθηκαν απότομα από τα μέσα του 2018 (20,1%) στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020, σε σύγκριση με την κορυφή που σημειώθηκε με ποσοστό σχεδόν 50% στα μέσα του 2016.
- Τα προβλήματα και οι περαιτέρω κίνδυνοι
Η πανδημία του κορωνοϊού και τα μέτρα που ελήφθησαν για την συγκράτησή της, προκάλεσαν σοβαρή οικονομική ύφεση στην Κύπρο το 2020. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για τα τρία πρώτα τρίμηνα και την εκτίμησή μας για τον αντίκτυπο στην οικονομία των περαιτέρω περιορισμών που τέθηκαν σε εφαρμογή για την καταπολέμηση ενός δεύτερου κύματος του ιού, εκτιμάμε ότι το πραγματικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 6,2% πέρυσι. Προς το παρόν προβλέπουμε μόνο μερική ανάκαμψη το 2021, με την οικονομία να επεκτείνεται κατά περίπου 4% φέτος. Προβλέπουμε αύξηση περίπου 3% το 2022, έτος κατά την οποία αναμένουμε το πραγματικό ΑΕΠ να επιστρέψει στο προ-πανδημικό επίπεδο του 2019.
Όπως φαίνεται από τους πιο πρόσφατους δείκτες του τραπεζικού τομέα, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μαζί με τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν το 2013-16, έχουν κάνει τις τράπεζες της Κύπρου πιο σταθερές και ανθεκτικές σε «αναταράξεις» από ό, τι στην προηγούμενη κρίση του 2013. Ωστόσο, η κερδοφορία παραμένει αδύναμη. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, ο δείκτης κόστους προς εισόδημα των κυπριακών τραπεζών ανήλθε στο 68,5% το τρίτο τρίμηνο του 2020, κάτω από την κορυφή του 77,8% που σημειώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 2018, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλότερος από το επίπεδο περίπου 36% που καταγράφηκε το δεύτερο εξάμηνο του 2014.
Υπάρχει επίσης σημαντικός κίνδυνος τα ΜΕΔ να αρχίσουν να αυξάνονται και πάλι. Τα ΜΕΔ μειώθηκαν σε 6,3 δισεκατομμύρια ευρώ το Σεπτέμβριο, από 6,7 δισεκατομμύρια ευρώ τον Ιούνιο και 9 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2019, αντικατοπτρίζοντας τη διάθεση επισφαλών δανείων από τις τράπεζες, αλλά και τον αντίκτυπο της αναστολής δόσεων για τις εταιρείες (Μορατόριουμ) που εφαρμόστηκαν από τον Μάρτιο του 2020 ως μέρος του μετριασμού των επιπτώσεων της πανδημίας. Το μορατόριουμ, το οποίο έπρεπε να λήξει στα τέλη του 2020, επεκτάθηκε έως τα τέλη Ιουνίου 2021, αλλά μόνο για εταιρείες που επλήγησαν από την πανδημία που δεν χρησιμοποίησαν τις διακοπές αποπληρωμής του δανείου το 2020 ή οι οποίες δεν το χρησιμοποίησαν για την πλήρη περίοδο εννέα μηνών. Ωστόσο, μόλις λήξει το μορατόριουμ, ορισμένες επιχειρήσεις θα μπορούσαν να σταματήσουν να διαπραγματεύονται, δημιουργώντας νέα NPE.
Πηγή: The Economist