Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Τετάρτη 19/3 το όραμά της για τη μελλοντική αμυντική στρατηγική, γνωστό ως Λευκή Βίβλο, συνοδευόμενο από μια σειρά νομοθετικών μέτρων που αποσκοπούν στη διευκόλυνση των κρατών μελών στην αύξηση των στρατιωτικών τους δαπανών και στη δημιουργία μιας περισσότερο ενοποιημένης αμυντικής αγοράς στην ΕΕ.
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές προτάσεις είναι η πρόθεση της Επιτροπής να διαθέσει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ υπό μορφή δανείων προς τις χώρες της Ένωσης, ώστε να ενισχύσουν τις αμυντικές τους επενδύσεις μέσω του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου με την ονομασία Security Action for Europe (SAFE)
Δάνεια στα κράτη μέλη - Παράθυρο για συνεργασίες με τρίτες χώρες
Παρόλο που αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο θα προορίζεται αποκλειστικά για τα κράτη μέλη, σύμμαχες χώρες εκτός της ΕΕ θα μπορούν επίσης να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες οπλικών συστημάτων.
Συγκεκριμένα στην παράγραφο «Ενισχυμένη ασφάλεια μέσω συνεργασιών», η Επιτροπή αφήνει ανοιχτή την πόρτα σε συνεργασίες με τρίτες χώρες. Σε αυτές εντάσσεται και η Τουρκία, η οποία αναφέρεται ως εν δυνάμει εταίρος στις αμυντικές αυτές πρωτοβουλίες υπό την προϋπόθεση του σεβασμού των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου του 2024.
Εν δυνάμει εταίροι θεωρούνται και η Μ. Βρετανία, ο Καναδάς και η Νορβηγία καθώς και τα κράτη «ομοϊδεάτες» της Ευρώπης», οι χώρες της Διεύρυνσης και οι γειτονικές χώρες.
Επίσης, οι δανειοδοτούμενες προμήθειες πρέπει να αφορούν τουλάχιστον δύο κράτη μέλη της ΕΕ ή ένα κράτος μέλος + Ουκρανία ή κράτη που ανήκουν στον ΕΟΧ (Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος) και την ΕΖΕΣ (Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών) (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία και η Ελβετία). Ως προσωρινή εξαίρεση, επιτρέπεται η χρήση δανείων και για εθνικές προμήθειες, αρκεί αυτές να είναι ανοιχτές και σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Η περίπτωση της Τουρκίας
Στη Λευκή Βίβλο, η Τουρκία αναφέρεται ως υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ και ως μακροχρόνιος εταίρος στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.
«Η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ και μακροχρόνιος εταίρος στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και ’Αμυνας. Η ΕΕ θα συνεχίσει να δεσμεύεται εποικοδομητικά για να αναπτύξουν μια αμοιβαία επωφελή εταιρική σχέση σε όλους τους τομείς κοινού ενδιαφέροντος με βάση την ίση δέσμευση από την πλευρά της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα σημαντικά θέματα προς την ΕΕ, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024.»
Στα συμπεράσματα του Απριλίου 2024 τονίζεται η ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης Ε.Ε- Τουρκίας, «με σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο.», ενώ αναφέρεται ότι «η εποικοδομητική συμμετοχή της ίδιας της Τουρκίας θα συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση των διαφόρων τομέων συνεργασίας».
Ποια κράτη έχουν δικαίωμα στις κοινές προμήθειες
Στις κοινές προμήθειες, στο πλαίσιο της πρότασης SAFE, μπορούν να συμμετέχουν η Ουκρανία, η Νορβηγία, η Ελβετία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν της ΕΖΕΣ (Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών), καθώς και σε «προσχωρούσες χώρες, υποψήφιες χώρες και δυνητικά υποψήφιες χώρες, καθώς και σε τρίτες χώρες με τις οποίες η [Ευρωπαϊκή] Ένωση έχει συνάψει εταιρική σχέση ασφάλειας και άμυνας».
Σημειώνεται ότι η ΕΕ έχει μέχρι στιγμής έξι εταιρικές σχέσεις άμυνας και ασφάλειας με τη Νορβηγία, τη Μολδαβία, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία.
Οι χώρες αυτές δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δάνεια.
Οι εταιρείες εκτός αυτών των περιοχών (π.χ. από τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Βρετανία ή άλλες χώρες) δεν θα είναι επιλέξιμες να λάβουν παραγγελίες.
Ωστόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο η Ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλλας δήλωσε ότι ευελπιστεί ότι μέχρι τη σύνοδο κορυφής του Μαϊου να έχουν υπάρξει αποτελέσματα.
Στη Λευκή Βίβλο γίνεται συγκεκριμένη αναφορά:
«Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί έναν βασικό ευρωπαϊκό σύμμαχο και η συνεργασία μαζί του στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας θα πρέπει να ενισχυθεί προς αμοιβαίο όφελος, ξεκινώντας από μια πιθανή Σύμπραξη για την Ασφάλεια και την Άμυνα. Βασιζόμενη στις υπάρχουσες ισχυρές συμφωνίες, η διμερής συνεργασία μπορεί να επεκταθεί, καλύπτοντας τη διαχείριση εξωτερικών κρίσεων, τη στρατιωτική βιομηχανία και άλλες συναφείς πολιτικές».
Επίσης διερευνάται η συνεργασία με τον Καναδά. Στη Λευκή Βίβλο αναφέρεται ότι αυτή έχει εντατικοποιηθεί και θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση της διατλαντικής ασφάλειας.
«Ο διμερής διάλογος για την ασφάλεια και την άμυνα, καθώς και η επικείμενη Σύμπραξη Ασφάλειας και Άμυνας, δημιουργούν τη βάση για στενότερη συνεργασία, περιλαμβάνοντας κοινές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας» αναφέρεται για τον Καναδά.
Επίσης η Επιτροπή σημειώνει στη Λευκή Βίβλο ότι η ΕΕ και η Ινδία θα εξετάσουν περαιτέρω τη δυνατότητα δημιουργίας Σύμπραξης Ασφάλειας και Άμυνας.
Στενότερη συνεργασία προτείνει και με την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία.
Όχι στις εξαρτήσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του σχεδίου SAFE, θέτει αυστηρούς όρους για τη χρηματοδότηση αμυντικών προμηθειών, απαιτώντας τουλάχιστον 65% ευρωπαϊκό περιεχόμενο στα στρατιωτικά αναλώσιμα και τα πολύπλοκα αμυντικά συστήματα. Επιπλέον, για τα πιο προηγμένα οπλικά συστήματα, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι ευρωπαϊκοί ανάδοχοι διατηρούν πλήρη έλεγχο του σχεδιασμού, προκειμένου να αποφευχθούν νέες εξαρτήσεις από τρίτες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι θα αποκλείονται συστήματα όπου μια τρίτη χώρα έχει ”εξουσία σχεδιασμού” ή περιορισμούς στη χρήση τους, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τα αμερικανικά οπλικά συστήματα.
Επίσης, εταιρείες από τρίτες χώρες δεν αποκλείονται αυτόματα από τις προμήθειες, εφόσον διατηρούν έδρα και παραγωγή στην ΕΕ και συμμορφώνονται με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις, το 65% των εξαρτημάτων πρέπει να προέρχεται από την ΕΕ, την ΕΟΧ (Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος) και ΕΖΕΣ (Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών) ή την Ουκρανία.
Η Λευκή Βίβλος αποτελεί την πιο φιλόδοξη αμυντική στρατηγική που έχει προτείνει η ΕΕ μέχρι σήμερα και θα παρουσιαστεί στα κράτη μέλη για διαβούλευση και τροποποιήσεις. Η τελική έγκριση εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο θα πρέπει να συμφωνήσει για την εφαρμογή των προτάσεων, καθορίζοντας το μέλλον της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής.”
Πηγή: huffingtonpost.gr
Διαβάστε επίσης: Πάουελ: «Αγκάθι» οι δασμοί για τον πληθωρισμό - Απίθανη μία σοβαρή οικονομική ύφεση