Επιμέλεια: Ξένιος Μεσαρίτης
Για κάποιον που πιστεύεται ότι είναι το δεύτερο ισχυρότερο άτομο στην Τουρκία, αλλά και πιθανός διάδοχος του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δημοσίευμα του Economist της 14ης Νοεμβρίου χαρακτηρίζει την έξοδο Albayrak ως απρόσμενη έξοδο.
Σε μια δήλωση που δημοσιεύτηκε στο Instagram στις 8 Νοεμβρίου, και όπως αναφέρει το Economist ήταν γεμάτη γραμματικά λάθη, ο Berat Albayrak, γαμπρός του Ερντογάν, ανακοίνωσε την παραίτησή του από το Υπουργείο Οικονομικών όπως επίσης και την αποχώρησή του από την πολιτική.
Ο Ερντογάν και οι αξιωματούχοι του χρειάστηκαν μια μέρα μέχρι να χωνέψουν και να επιβεβαιώσουν τα νέα. Χρειάστηκε επίσης ακόμα μια μέρα ώστε να διοριστεί ο Lutfi Elvan, ως αντικαταστάτης του.
Ο κ. Albayrak, γνωστός ως ο damat (γαμπρός), είπε ότι αποχώρησε για λόγους υγείας. Αλλά στο εσωτερικό τον κατηγορούν για την διαμάχη του με τον νέο διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Naci Agbal, ο οποίος είχε επικρίνει τον υπουργό.
Ο Agbal είχε διοριστεί λίγες μέρες νωρίτερα, μετά που ο Ερντογάν έδιωξε τον προκάτοχό του, Murat Uysal, χωρίς να δώσει εξηγήσεις. Ο Uysal είναι ο δεύτερος επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας που απολύθηκε μέσα σε 16 μήνες. Ο Albayrak, σύμφωνα με πληροφορίες του Economist, δεν ενημερώθηκε για την απόφαση.
Το δημοσίευμα του Economist αναφέρει ότι η διαχείριση της οικονομίας του Albayrak ήταν ακόμη χειρότερη από τη γραμματική του. Όσο ο υπουργός και ο πεθερός του παρέμβαιναν στην Κεντρική Τράπεζα για να διατηρήσουν τα επιτόκια δανεισμού χαμηλά, τόσο η τουρκική λίρα έσπαζε το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο.
Μεταξύ της ανάληψης του Υπουργείου από τον Damat το 2018 μέχρι και την παραίτησή σοκ της προηγούμενης βδομάδας, η τουρκική λίρα έχασε το 46% της αξίας της έναντι του δολαρίου, ροκανίζοντας την αγοραστική δύναμη των Τούρκων καταναλωτών.
Αντί για αύξηση των επιτοκίων, η Κεντρική Τράπεζα πουλούσε δολάρια για να απορροφήσει την ισχυρή πίεση στο τουρκικό νόμισμα. Στην προσπάθειά του να χρησιμοποιήσει ένα «βυζαντινό» σύστημα πολλαπλών επιτοκίων για να μειώσει την προμήθεια χρήματος, σπατάλησε πέραν των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Από την πλευρά του, ο κ. Albayrak διασκέδαζε τις ανησυχίες για το υπό κατάρρευση νόμισμα. Είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους τον Σεπτέμβριο ότι «Για μένα, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν είναι κάτι σημαντικό».
Οι επενδυτές ελπίζουν να επιστρέψουν σε πιο ορθόδοξες πολιτικές. Στις πρώτες ημέρες συναλλαγών
από την αναστάτωση η λίρα είχε αυξηθεί πάνω από 7% έναντι του δολαρίου, αντιστρέφοντας σε μεγάλο βαθμό την συνεχιζόμενη πτώση.
Τόσο ο Elvan όσο και ο Agbal, είναι δεδομένοι σύμμαχοι του Ερντογάν αλλά έμπειροι τεχνοκράτες. Και οι δύο το λένε ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, ο οποίος έχει πλησιάσει το 12% τον Οκτώβριο.
Ο Agbal λέει ότι έχει ήδη ξεκινήσει καθαίρεση των συνεργατών του Albayrak από καίριες θέσεις στην κεντρική τράπεζα ενώ υποσχέθηκε να βελτιώσει την επικοινωνία της Κεντρικής με τον έξω κόσμο.
Σε μια άλλη ενθαρρυντική κίνηση, στις 11 Νοεμβρίου, μείωσε τους περιορισμούς σχετικά με τις συναλλαγές τουρκικών λιρών από αλλοδαπούς. Οι περιορισμοί είχαν επιβληθεί για να σταματήσουν τους ξένους από την πώληση του τουρκικού νομίσματος.
Ο Economist αναφέρει ότι για όλες τις αδυναμίες του ο Albayrak έκανε ότι έκαναν όλοι οι Υπουργοί του Ερντογάν, κρύφτηκαν πίσω από τις επιλογές του Προέδρου.
Στο δημοσίευμα επίσης αναφέρεται ότι δεν υπάρχουν σημάδια τα οποία να δείχνουν ότι ο Ερντογάν είναι έτοιμος να τραβήξει πίσω από την εμπλοκή του στις επιλογές του Υπουργείου Οικονομικών και στην Κεντρική Τράπεζα.
«Υπάρχει αυτό το αφήγημα που καρφιτσώνει, όλα τα κακά πράγματα που συνέβησαν από το 2018 στην νομισματική πολιτική, στον Albayrak », λέει ο Erik Meyersson του Handelsbanken. «Ίσως ήταν η στρατηγική του για πώληση του αποθέματος ξένου συναλλάγματος, αλλά ο λόγος που κατέφυγαν σε αυτό το μέτρο ήταν το ήταν η «ηλίθια» οδηγία του Ερντογάν να μην αυξήσει τα επιτόκια».
Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας συνεδριάζει στις 19 Νοεμβρίου. «Πρέπει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες για την αύξηση των επιτοκίων αλλά και στην απλοποίηση του πλαισίου πολιτικής», λέει ο Hakan Kara, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στην Τουρκική Κεντρική Τράπεζα. Δήλωσε επίσης ότι αν δεν το κάνει, η αλλαγή στην διοίκηση έχει τα ίδια αποτελέσματα που θα είχε το βάψιμο των παραθύρων.