Του Γιώργου Χριστοφίδη*
Το 2021, που σύντοµα ολοκληρώνεται, συνέχισε να επηρεάζεται σηµαντικά από το καθεστώς της πανδηµικής κρίσης αλλά και από τα έντονα προβλήµατα που εξελίσσονται στη δικαιοσύνη. Μέσα σε αυτές τις τόσο δυσµενείς συγκυρίες, ως Παγκύπριος ∆ικηγορικός Σύλλογος (Π∆Σ), σταθήκαµε µε όλες τις δυνάµεις µας προσηλωµένοι στην υψηλή προτεραιότητα και τον στόχο µας, που παραµένει η ολική µεταρρύθµιση στο σύστηµα δικαιοσύνης και η αναβάθµιση του δικηγόρου ως λειτουργού της δικαιοσύνης, βασικού πυλώνα στο κράτος δικαίου, όπως επίσης και του δικηγορικού επαγγέλµατος.
Μεταρρύθµιση
Η µεταρρύθµιση καθυστέρησε πάρα πολύ και αυτό είναι σε βάρος του πολίτη αλλά και του κράτους δικαίου. Είναι πλέον εµφανές πως η καθυστέρηση που παρατηρείται είναι εις βάρος του πολίτη, γιατί δεν ενεργοποιείται το σύστηµα που προνοεί η µεταρρύθµιση για εκδίκαση των εφέσεων από το νέο Εφετείο, το νέο Ανώτατο ∆ικαστήριο και το νέο Ανώτατο Συνταγµατικό ∆ικαστήριο. Συνεπώς, η µεταρρύθµιση, που θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί, µεταφέρεται για το νέο έτος, µε πολλές προσδοκίες, αφού το σύστηµα δικαιοσύνης εξαιτίας της προκληθείσας καθυστέρησης αναχαιτίζει άλλες αλλαγές στο σύστηµα δικαιοσύνης.
(i) Συνοπτικά κάποιες από τις αλλαγές που προνοούνται είναι η επιστροφή στο Σύνταγµα κατά το πλησιέστερο δυνατόν, δηλαδή σε ένα νέο Ανώτατο Συνταγµατικό ∆ικαστήριο που θα εκδικάζει υποθέσεις δηµοσίου δικαίου και σε ένα νέο Ανώτατο ∆ικαστήριο για ποινικές και πολιτικές αγωγές, τα οποία θα αλληλοελέγχονται.
(ii) ∆ηµιουργία 16µελούς Εφετείου µε εξειδικευµένα τµήµατα δικαστών.
(iii) ∆ηµιουργία νέου Γνωµοδοτικού Συµβουλίου που θα συµβουλεύει τον Πρόεδρο για τους διορισµούς των δικαστών του Ανωτάτου ∆ικαστηρίου και του Ανωτάτου Συνταγµατικού ∆ικαστηρίου. Νέο ∆ικαστικό Συµβούλιο µε τη συµµετοχή δικαστών από όλες τις βαθµίδες και δικαστών του Ανωτάτου ∆ικαστηρίου, όπως και του Γενικού Εισαγγελέα και του Προέδρου του Παγκύπριου ∆ικηγορικού Συλλόγου. Είναι καιρός η διαφάνεια να ενταχθεί στη δικαιοσύνη.
Αποτελεί, συνεπώς, επείγουσα αναγκαιότητα για τον Π∆Σ η ψήφιση των νοµοσχεδίων της δικαστικής µεταρρύθµισης χωρίς άλλη ολιγωρία, για την εξασφάλιση της αποτελεσµατικότητας των δικαστικών διαδικασιών και την εύρυθµη λειτουργία του συστήµατος της δικαιοσύνης στο σύνολό του.
Ηλεκτρονική δικαιοσύνη
Το 2021 ο Π∆Σ συµµετείχε ενεργά στην εφαρµογή του i-justice, την ενδιάµεση λύση ηλεκτρονικής καταχώρησης, η οποία πλέον εφαρµόζεται σε όλες τις δικαιοδοσίες των ∆ικαστηρίων, µε εξαίρεση το Ανώτατο ∆ικαστήριο - Ποινική ∆ικαιοδοσία και το ∆ικαστήριο ∆ιεθνούς Προστασίας. Αποτελεί µεγάλη τοµή στο σύστηµα δικαιοσύνης, που επιχειρεί να προσαρµοστεί στις νέες τεχνολογικές αλλαγές. Περαιτέρω, σε συνεργασία µε το Ανώτατο ∆ικαστήριο, έχει εφαρµοστεί νέος διαδικαστικός κανονισµός που διέπει τον χειρισµό υποθέσεων µέσω ηλεκτρονικής επικοινωνίας στην απουσία των µερών, ενώ συµµετέχει ενεργά στις διεργασίες και δράσεις που λαµβάνονται για τη µόνιµη λύση της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης e-justice.
Εισαγωγή νέων θεσµών πολιτικής δικονοµίας
Ίσως το πιο µεγάλο µεταρρυθµιστικό έργο των τελευταίων ετών, στο οποίο προσβλέπουµε, είναι η εφαρµογή των νέων κανόνων πολιτικής δικονοµίας, η οποία κατά τη γνώµη µας θα αναβαθµίσει πολύ την ποιότητα παροχής υπηρεσιών των δικηγόρων.
Έχει ολοκληρωθεί πρόσφατα, σε συνεργασία µε το Συµβούλιο της Ευρώπης, εκπαίδευση 500 δικηγόρων στους νέους θεσµούς πολιτικής δικονοµίας. Η εισαγωγή των νέων θεσµών, σε συνδυασµό µε τις αλλαγές της πρωτοβάθµιας δικαιοσύνης, της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης και της δηµιουργίας νέας υπηρεσίας δικαστηρίων, θα βοηθήσει στην επίλυση του προβλήµατος των καθυστερήσεων (backlog). Η νέα χρονιά θα χρησιµοποιηθεί για τη συνεχή εκπαίδευση και ετοιµότητα των δικηγόρων στους νέους θεσµούς.
Νέες ρυθµίσεις του Περί Όρκου Νόµου
Ως ∆ικηγορικός Σύλλογος, έχουµε επίσης πρωτοστατήσει και υποστηρίξει την ψήφιση των νέων ρυθµίσεων του Περί Όρκου Νόµου, βάσει του οποίου πλέον οι δικηγόροι µε άσκηση δικηγορίας άνω των 5 ετών θα µπορούν να προβαίνουν σε επαγωγή όρκων, διαβεβαιώσεων, ένορκων δηλώσεων και δηλώσεων. Αυτό θα αποσυµφορήσει τα δικαστήρια αλλά και θα εξυπηρετήσει τους πολίτες.
AML – Εποπτικός Έλεγχος
Ο Π∆Σ κατά το 2021 έχει λάβει συγκεκριµένα πρακτικά µέτρα αλλά και θα συνεχίσει να εκσυγχρονίζεται για να µπορεί να επιτελεί τις υποχρεώσεις του, σε µια εποχή που το έγκληµα λευκού κολάρου συνεχίζει επιθετικά να εξελίσσεται. Αποκτήθηκαν προς τούτο ειδικά λογισµικά συστήµατα κορυφαίας τεχνολογίας και αναπτύχθηκε συνεργασία µε εξειδικευµένους fraud examiners σε περιπτώσεις που αυτό κριθεί.
Ίδρυση Εµπορικού ∆ικαστηρίου και Ναυτοδικείου
Έχει προσφάτως κατατεθεί ενώπιον της Βουλής το προτεινόµενο νοµοσχέδιο για τη σύσταση Εµπορικού ∆ικαστηρίου και Ναυτοδικείου. Έχουν παρουσιαστεί κάποια ζητήµατα σε σχέση µε τον διαχωρισµό του νοµοσχεδίου αλλά ευελπιστούµε πως µε τη νέα χρονιά το νοµοσχέδιο αυτό θα ψηφιστεί. Η ίδρυση Εµπορικού ∆ικαστηρίου και Ναυτοδικείου θα συµβάλει ουσιαστικά στην ταχεία εκδίκαση των εµπορικών υποθέσεων, όπως αυτές ορίζονται στο νοµοσχέδιο, και κατ’ επέκταση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως κέντρου παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Κατά την έννοια αυτή, η ίδρυση Εµπορικού ∆ικαστηρίου και Ναυτοδικείου διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στη µακροπρόθεσµη οικονοµική ανάπτυξη της χώρας.
Αναθεώρηση συστήµατος εκπαίδευσης ασκούµενων δικηγόρων
Ως Π∆Σ, διά της συµµετοχής µας στο Νοµικό Συµβούλιο, επιδιώκουµε τη ριζική αναβάθµιση του συστήµατος εκπαίδευσης των ασκούµενων δικηγόρων. Υπήρξε µια αναβάθµιση εκ µέρους των εξεταστών του Νοµικού Συµβουλίου οι οποίοι αναλαµβάνουν την εκπαίδευση των ασκούµενων δικηγόρων και καθορίζουν την εξεταστική ύλη. Υπήρξε µια µετατόπιση από επίλυση θεωρητικών θεµάτων στην επίλυση πρακτικών προβληµάτων. Στόχος του Νοµικού Συµβουλίου βεβαίως είναι να αναβαθµίσει το επίπεδο και την ποιότητα της διδασκαλίας και των εξετάσεων. Κινούµαστε προς την αναθεώρηση της ύλης, του τρόπου διδασκαλίας και των εξετάσεων. Υπάρχει η προθυµία και συνεπώς αναµένεται να βρεθούν λύσεις πολύ σύντοµα, εντός του νέου έτους.
Πρόγραµµα ∆ικαιοσύνη για Όλους (Justice for All)
Στο πλαίσιο της εταιρικής και κοινωνικής ευθύνης του, ο Π∆Σ µελετά, µαζί µε συναδέλφους που έχουν συλλάβει και γεννήσει την ιδέα, τη δηµιουργία προγράµµατος προσφοράς υπηρεσιών (pro bono) σε συµπολίτες µας που έχουν ανάγκη εκπροσώπησης και δεν διαθέτουν τα οικονοµικά µέσα να υποστηριχθούν. Το πρόγραµµα αυτό δεν θα λειτουργεί ανταγωνιστικά µε το σύστηµα νοµικής αρωγής που εφαρµόζεται, αλλά θα καθοδηγεί συµπολίτες µας σε σχέση µε τα δικαιώµατά τους.
Το 2022 θα αποτελέσει χρονικό σταθµό για µεγάλες αλλαγές στο σύστηµα δικαιοσύνης. Η εξασφάλιση λειτουργικής και αποτελεσµατικής δικαιοσύνης ενδυναµώνει το κράτος δικαίου και αναπτύσσει και εκσυγχρονίζει την κοινωνική δικαιοσύνη.
Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου