Του Κώστα Μαυρίδη
Ενόψει της νέας χρονιάς, η αναφορά σε γεγονότα γίνεται για να αξιολογήσουμε την παρούσα κατάσταση, δεδομένων της ανοχής ή άγνοιας που επιδεικνύει μεγάλο μέρος της κοινωνίας.
Τον Μάρτιο του 2013 έγινε ένας καταστροφικός τρόπος διαχείρισης των προβληματικών τραπεζών στην Κύπρο, με αποτέλεσμα την οικονομική συντριβή, αλλά και ανθρώπινες τραγωδίες, για τις οποίες ιδιαίτερα επικρατεί σιωπή.
Στην περίπτωση εκείνη, που το κούρεμα καταθέσεων ήταν επάναγκες, υπήρχε σαφώς καλύτερη διαχείριση -η οποία προτάθηκε εκ των προτέρων και εντός Κύπρου αλλά και από άλλους Υπουργούς Οικονομικών στο δεύτερο Eurogroup-, συμβατή με τη νομοθεσία της ΕΕ για τις εγγυημένες καταθέσεις και με δικαιότερη κατανομή του κουρέματος, με βάση δύο αρχές: (α) διασφάλιση της εγγύησης των €100,000 σε όλα τα τραπεζικά ιδρύματα, προβληματικά ή μη, και στη συνέχεια (β) αναλογικό κούρεμα καταθέσεων με βάση τις κεφαλαιακές ανάγκες, επικεντρωμένο μόνο στις προβληματικές τράπεζες με ανάγκη επανακεφαλαιοποίησης. Η εισήγηση υποβλήθηκε στο Προεδρικό, αλλά, ένα «λεωφορείο από άριστους συμβούλους μαζί με τον Πρόεδρο», όπως γράφτηκε, το απέρριψαν και υιοθέτησαν το βάναυσο και άδικο δεύτερο κούρεμα, που υποχρεωτικά προστάτεψε τις εγγυημένες καταθέσεις, όσο και να ... «απεκρύβη».
Μετά το φιάσκο, εφαρμόστηκε η Τραπεζική Ένωση στην ΕΕ, όπου διαμορφώθηκε το πλαίσιο κανόνων διαχείρισης προβληματικών τραπεζών. Το πλαίσιο καθορίζει κανόνες βάσει των οποίων την κατάρρευση μιας τράπεζας «πληρώνουν» οι επενδυτές στην τράπεζα και όχι η κοινωνία ευρύτερα ή ο φορολογούμενος. Τέτοιο ορθολογιστικό πλαίσιο υποτίθεται ότι δεν επιτρέπει επιλεκτικές παρεμβάσεις. Στην Κύπρο, από τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες, η μια έκλεισε οριστικά με κούρεμα όλων των μη-εγγυημένων καταθέσεων, στην άλλη επιβλήθηκε κούρεμα καταθέσεων 50% περίπου και η τρίτη (Συνεργατισμός) οδηγήθηκε αργότερα στο κλείσιμο μέσω ... συγχώνευσης, με τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα στον μειωμένο ανταγωνισμό. Η περίπτωση του Συνεργατισμού έγινε πάλι από τους…"άριστους" και με τους κανόνες διαχείρισης προβληματικών τραπεζών σε ισχύ, ενώ σε άλλα κράτη-μέλη εξακολουθούν να γίνονται διασώσεις τραπεζών.
Πριν μερικές βδομάδες, έγινε διάσωση Γερμανικής Τράπεζας, η οποία συνεχίζει τις εργασίες της (με έγκριση της Ευρ. Επιτροπής), ενώ η Ιταλική Κυβέρνηση σχεδιάζει τη διάσωση άλλης τράπεζας. Στην Πορτογαλία το 2017, έγινε κρατική διάσωση τράπεζας με €3.9 δις και το κράτος αναμένει φέτος μέρισμα €237 εκατομμύρια. Εκεί προφανώς δεν είχαν τους δικούς μας… "άριστους".
Αυτά παθαίνει μια κοινωνία που τους ανέχεται και τους ανταμείβει παρά τις καταστροφικές αποφάσεις τους, όχι γιατί δεν έχουν κοινή λογική, αλλά επειδή είναι «δεσμευμένοι» στην εξουσία. Το ευτύχημα είναι που στην δημοκρατία η τελική ευθύνη ανήκει στους πολίτες που έχουν επιλογή, και αυτό είναι τεράστια δύναμη για καλύτερο μέλλον, όταν βέβαια το αντιληφθούν.