Του Αριστείδη Τριμιντή*
Οι όροι «Μεγάλη Παραίτηση» και «Μεγάλος Ανασχηματισμός» που στιγμάτισαν την εργασία των ΗΠΑ από το 2021, μπήκαν και στο κυπριακό επιχειρηματικό λεξιλόγιο, λίγο καθυστερημένα, τα τελευταία δυο χρόνια. Ο κλάδος των Λογιστικών και Ελεγκτικών Υπηρεσιών στην Κύπρο έχει να αντιμετωπίσει μια πολύ ανταγωνιστική αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα οι ελεγκτικοί οίκοι και τα λογιστικά γραφεία να δυσκολεύονται να βρουν και να διατηρήσουν προσωπικό.
Περιβάλλον Εργασίας
Στη μετά κορωνοϊού εποχή όπου άλλαξε άρδην τους εργασιακούς συσχετισμούς, σε συνδυασμό με τις πληθωριστικές τάσεις που ακολούθησαν και αυξήθηκαν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της έκρυθμης κατάστασης παγκοσμίως, οι εργαζόμενοι εγκαταλείπουν τις δουλειές τους σε αριθμούς ρεκόρ σε όλους τους τομείς της Οικονομίας, όχι μόνο στον Λογιστικό αλλά και στον Χρηματοοικονομικό.
Αιτίες της Μεγάλης Παραίτησης
Η Μεγάλη Παραίτηση κλάδος των Λογιστικών και Ελεγκτικών Υπηρεσιών, έχει πολλές αιτίες όπως:
• Πολλοί έμπειροι προϊστάμενοι αποχωρούν για να επιδιώξουν πιο προσοδοφόρες θέσεις σε άλλες εταιρείες του κλάδου ή σε μεγάλες πολυεθνικές και εποπτευόμενες χρηματοοικονομικές εταιρείες που εγκαθιδρύθηκαν στην Κύπρο, με αποτέλεσμα το υπόλοιπο προσωπικό να είναι υπερφορτωμένο, ανεπαρκώς αμειβόμενο και δυσαρεστημένο. Επιπρόσθετα, η τάση αυτή δημιουργεί ένα γνωσιολογικό κενό, γιατί τα έμπειρα άτομα δεν μπορούν να αντικατασταθούν με άτομα αντίστοιχης εμπειρίας, με αποτέλεσμα οι εργασίες να γίνονται από λιγότερο έμπειρα άτομα. Αυτό βάζει επιπρόσθετη πίεση σε όλους για αποφυγή λαθών και τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και των προϋπολογισμών.
• Πρόωρη συνταξιοδότηση συνεταίρων λόγω αλλαγής προτεραιοτήτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
• Η στροφή για επιστροφή στο γραφείο μετά τη χαλάρωση των περιορισμών που επιβλήθηκαν επί κορωνοϊού, δυσαρέστησαν κάποιους από το προσωπικό που προτιμούσαν ευελιξία, ιδιαίτερα αυτούς που ταξίδευαν σε άλλες πόλεις ή έχουν υποχρεώσεις με παιδιά, με αποτέλεσμα να τους οδηγήσει να ψάξουν εναλλακτικές.
• Ο αυξημένος φόρτος εργασίας στις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα την εξάντληση του προσωπικού.
• Πολλές εταιρείες του κλάδου άρχισαν να παρέχουν μια μεγάλη γκάμα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, με αποτέλεσμα την μετατόπιση του προσωπικού.
• Το κράτος και οι εποπτικές Αρχές, μετά το μορατόριουμ του 2013 και των πολλών πρόωρων αφυπηρετήσεων, άρχισε να προσλαμβάνει προσωπικό σε Υπηρεσίες όπως ο Φόρος Εισοδήματος, το Υπουργείο Οικονομικών, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Κεντρική Τράπεζα.
• Αρκετοί εργαζόμενοι του κλάδου κάνουν μεγάλες αλλαγές σταδιοδρομίας και απομακρύνονται εντελώς από τον τομέα της Λογιστικής για να επιδιώξουν άλλες ευκαιρίες.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είναι σε θέση να πληρώνουν υψηλότερες αμοιβές, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα πολλές εργασιακές απώλειες για τους μικρομεσαίους οίκους και γραφεία.
Στρατηγικές διατήρησης και βέλτιστες πρακτικές
Όταν οι εταιρείες επιλέγουν να επαναφέρουν τους υπαλλήλους να εργάζονται στο γραφείο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες αναταράξεις. Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει στη ρουτίνα τους από την αρχή της πανδημίας και η επιστροφή στους παλιούς τρόπους συμπεριφοράς μπορεί να μη λειτουργεί πλέον. Μια μεγάλη πλειοψηφία υπαλλήλων θέλει να αποφύγει την καθημερινή μετακίνηση, λόγω της αύξησης της κίνησης και του κόστους των καυσίμων. Επίσης, ο χρόνος που κερδίζεται με την αποφυγή της μετακίνησής τους δίνει τη δυνατότητα να είναι περισσότερες ώρες με την οικογένειά τους και να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο.
Μετά την πανδημία έγιναν χιλιάδες έρευνες για να καθοριστεί ο ιδεατός αριθμός ημερών που θα ήθελαν να είναι στο γραφείο και οι περισσότερες τείνουν να είναι κοντά στις 3 ημέρες την εβδομάδα. Επομένως οι εταιρείες πρέπει να κάνουν κάποιες αλλαγές εάν θέλουν να διατηρήσουν αυτό το προσωπικό. Ορισμένες εταιρείες προσφέρουν πλήρως εργασία εξ αποστάσεως, ενώ άλλες προσφέρουν ένα μεικτό μοντέλο εργασίας από το σπίτι με καθορισμένες ημέρες που το προσωπικό αναμένεται να βρίσκεται στο γραφείο.
Μια λίστα διατήρησης και προσέλκυσης προσωπικού θα μπορούσε να περιλαμβάνει ορισμένες από τις ακόλουθες στρατηγικές:
• Να λαμβάνονται υπόψιν οι μεταβαλλόμενες προσδοκίες των εργαζομένων.
• Να αναλυθούν τα πλεονεκτήματα της εργασίας από απόσταση για να μην αντιμετωπίζεται αρνητικά.
• Να γίνει επαναξιολόγηση της αξίας της παρουσίας στο γραφείο.
• Πρόληψη της εξάντλησης των εργαζομένων.
• Αναγνώριση ότι τα ευέλικτα μοντέλα εργασίας είναι εδώ για να μείνουν.
• Να εξεταστούν τυχόν αποζημιώσεις και προνόμια για κάθε μοντέλο.
• Upskill και reskill, ξανά και ξανά.
• Να υπάρχει ετοιμότητα για τα επόμενα βήματα στην εξέλιξη στον χώρο εργασίας.
• Να εξεταστούν τα προγράμματα καθοδήγησης που παρέχονται από διάφορες εταιρείες και φορείς.
• Να γίνει εστίαση στην ευεξία των εργαζομένων.
• Να προσφερθούν πόροι και προγράμματα για τη διατήρηση της ψυχικής υγείας των εργαζομένων.
• Προσφορά οικογενειακής άδειας.
• Παροχή εξοπλισμού για εργασία από απόσταση χωρίς κόστος για τον εργαζόμενο.
• Προσφορά βοήθειας για τη φροντίδα των παιδιών.
• Εξέταση του ενδεχομένου πρόσληψης προσωρινού ή συμβασιούχου προσωπικού για να μειωθεί η εξάντληση του προσωπικού.
• Επανεξέταση των παραμέτρων αξιολόγησης της απόδοσης των εργαζομένων.
Ορισμένες εταιρείες γίνονται δημιουργικές σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν και να διατηρήσουν καλό προσωπικό. Ενώ ορισμένα από τα μέτρα που αναφέρονται παραπάνω είναι δαπανηρά στην εφαρμογή τους, ορισμένα μπορεί να είναι λύσεις πολύ χαμηλού κόστους. Οι εταιρείες θα έχουν μεγαλύτερο μακροπρόθεσμο όφελος από την καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων και αυτή η κουλτούρα θα βοηθήσει και στην περαιτέρω προσέλκυση εργαζομένων.
Τάσεις προσλήψεων
Όσον αφορά τις τάσεις απασχόλησης στον Χρηματοοικονομικό τομέα και τον τομέα των Λογιστικών και Συμβουλευτικών Εταιρειών, διαπιστώνεται ότι περίπου το 65% των ανώτερων διευθυντικών στελεχών και των επαγγελματιών προσλαμβάνονται για νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν, ενώ μόνο το 35% προσλαμβάνονται για πλήρωση κενών θέσεων.
Προκειμένου να προσελκύσουν ταλέντα και προσωπικό, πολλές εταιρείες στο εξωτερικό προσφέρουν μπόνους προσλήψεων, κίνητρα σε μετρητά, περισσότερο χρόνο διακοπών και αναβαθμίσεις τίτλων. Το κόστος των αμοιβών μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο και προκαλεί τεράστιες πιέσεις στη ρευστότητα και κερδοφορία των εταιρειών, καθώς πληρώνουν για νέες προσλήψεις περισσότερο από ποτέ, ενώ το πιο έμπειρο προσωπικό αναμετριέται δυσανάλογα με βάση το επίπεδο εμπειρίας τους. Υπάρχει επίσης και η πίεση της εξίσωσης και της συμπλήρωσης των κενών στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων.
Προοπτικές και προκλήσεις για τις μικρομεσαίες εταιρείες του κλάδου
Παρακάτω έχουμε συνοψίσει μερικές από τις προοπτικές και προκλήσεις του κλάδου των Λογιστικών και Ελεγκτικών Υπηρεσιών στην Κύπρο:
Τεχνολογικοί Περιορισμοί
• Η επένδυση στην ανάπτυξη ταλέντων και στην τεχνολογία θα βοηθήσει τις εταιρείες να προσελκύσουν κορυφαία ταλέντα και ιδιαίτερα η εισαγωγή λύσεων τεχνητής νοημοσύνης.
• Μερικές φορές χάνονται ευκαιρίες εργοδότησης προσοντούχου προσωπικού επειδή στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για χρήση και εφαρμογή της τελευταίας τάσης στην τεχνολογία, ειδικά όταν πρόκειται για το νεότερο προσωπικό.
Επικοινωνία/επαφή με πρώην εργοδοτούμενους (alumni)
• Ορισμένες εταιρείες προσπαθούν να παραμείνουν σε επαφή με αυτούς που έχουν εγκαταλείψει την εταιρεία για άλλες ευκαιρίες.
• Όταν οι εταιρείες επενδύσουν πάνω σ’ αυτό, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι πρώην υπάλληλοι καταλήγουν να επιστρέφουν στην επιχείρησή τους χρόνια αργότερα και δίνουν θετικά σχόλια για τον πρώην εργοδότη τους σε δυνητικούς υποψήφιους εργαζομένους ή πελάτες.
• Η διατήρηση επαφής με ταλαντούχους ανθρώπους μπορεί να είναι μια εξαιρετική στρατηγική για ταλέντο.
Συχνότερη επαφή με το προσωπικό
• Ορισμένες εταιρείες έχουν αρχίσει να κάνουν τακτικά (μερικές φορές τον χρόνο έως και εβδομαδιαία) συναντήσεις με το προσωπικό τους αντί να περιμένουν την ετήσια διαδικασία αξιολόγησης για την παροχή σχολίων και την αντιμετώπιση προβλημάτων.
• Η πραγματοποίηση συχνών ενημερωτικών συναντήσεων παρέχει έναν τρόπο για τους επόπτες/προϊστάμενους να αντιμετωπίσουν τυχόν ζητήματα προτού ένας υπάλληλος σκεφτεί να φύγει για άλλες ευκαιρίες και παρέχει έναν τρόπο στις επιχειρήσεις να βελτιώσουν τις διαδικασίες τους.
• Ορισμένες εταιρείες θεσμοθέτησαν τις Παρασκευές ως μέρα ευεξίας όπου δεν κλείνουν συναντήσεις με πελάτες και ενθαρρύνουν το προσωπικό να επενδύσει στον εαυτό του ή προσφέρουν άτυπες συνεδρίες με προσωπικό που επικεντρώνεται στην ευημερία.
Διαφορετικές απόψεις σχετικά με τις ρυθμίσεις εργασίας εξ αποστάσεως
• Μερικοί υπάλληλοι προτιμούν να εργάζονται στο γραφείο παρά στο σπίτι, ειδικά εκείνοι που ζουν σε μικρούς χώρους ή έχουν παιδιά στο σπίτι χωρίς έναν ήσυχο, ειδικό χώρο γραφείου.
• Ορισμένες εταιρείες δεν έχουν την τεχνολογία (τα έγγραφα σε ηλεκτρονική μορφή) ούτε το πελατολόγιο για να είναι εύκολο για έναν υπάλληλο να δουλέψει από απόσταση ιδιαίτερα στο κομμάτι της λογιστικής, επομένως η παροχή αυτού του οφέλους μπορεί να είναι πραγματική πρόκληση.
• Πολλοί υπάλληλοι έχουν συνηθίσει σε κάποιο επίπεδο εργασίας από το σπίτι και μπορεί να ανέμεναν ότι θα συνεχιστεί ακόμη και όταν αρθούν οι περιορισμοί, επομένως οι εταιρείες πρέπει να διαχειριστούν αυτές τις προσδοκίες.
Ελλείψεις προσωπικού
• Ορισμένες επαρχίες δεν έχουν αρκετούς ειδικευμένους υπαλλήλους για να καλύψουν ανοικτές θέσεις.
• Οι επαγγελματίες λογιστές χάνουν δυνητικό προσωπικό από άλλους τομείς όπως οι Εποπτευόμενες Χρηματοοικονομικές Εταιρείες και εταιρείες που επιλέγουν την Κύπρο για μεταφορά των κεντρικών τους γραφείων, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη τη συγκράτηση ατόμων.
• Ορισμένες εταιρείες έχουν καταφύγει στην πρόσληψη βραχυπρόθεσμου προσωπικού, εκπαιδευόμενων ακόμα και υπεργολάβων εντός και εκτός Κύπρου που πληρώνονται με την ώρα ή με το κομμάτι για να προσπαθήσουν να γεφυρώσουν τα κενά.
• Ο αυξημένος φόρτος εργασίας και οι πιέσεις στο σπίτι προκαλούν μεγαλύτερη εξάντληση από ό,τι έχουν δει ορισμένες επιχειρήσεις στο παρελθόν.
Πώς οι μικρομεσαίες εταιρείες του κλάδου μπορούν να ανταγωνιστούν σε μια δύσκολη αγορά εργασίας
Τα μικρομεσαία γραφεία είναι μερικές φορές σε καλύτερη θέση να παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία και ευκαιρίες ανάπτυξης από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, δίνοντάς τους ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Κάποια μικρομεσαία γραφεία μπορεί να κάνουν συμφωνίες διαμοιρασμού κερδών σε επίπεδο συνεργατών για να προσπαθήσει να προσελκύσει και να διατηρήσει ταλέντα.
Ορισμένες εταιρείες παρέχουν ευκαιρίες καθοδήγησης και εκπαίδευσης σε προσωπικό που παρουσιάζει μεγάλες δυνατότητες.
Το μονοπάτι του ταλέντου
Υπάρχουν ανησυχίες για την τροφοδοσία ταλέντων, καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί λογιστές που αποφοιτούν και εισέρχονται στον Λογιστικό τομέα. Ενώ στο παρελθόν θεωρείτο ένα πολύ ελκυστικό επάγγελμα, τώρα οι νέοι ακόμα και αν κάνουν πρώτο πτυχίο σε λογιστική ή χρηματοοικονομικά τελικά επιλέγουν να κάνουν μεταπτυχιακά και να εργαστούν σε άλλους τομείς όπως το Διαδικτυακό Μάρκετιγκ.
Επίσης, το επάγγελμα του λογιστή ανταγωνίζεται άλλα επαγγέλματα όπως οι μηχανικοί και οι αναλογιστές στον ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα των Συμβουλευτικών Υπηρεσιών. Αυτές οι τάσεις μπορεί να συνεχιστούν για έναν κύκλο 5-10 ετών.
Περίληψη
Οι τάσεις στελέχωσης ήταν πάντα ένα καυτό θέμα για το επάγγελμα του λογιστή, αλλά η πανδημία, ο αυξημένος φόρτος εργασίας στις επιχειρήσεις και η ελκυστικότητα άλλων, πιο εστιασμένων στην τεχνολογία θέσεων έχουν κάνει τη πρόσληψη και τη διατήρηση προσωπικού μεγαλύτερη πρόκληση για τις εταιρείες. Ενώ οι μεγάλοι ελεγκτικοί οίκοι έχουν το πλεονέκτημα της πρόσβασης σε μεγαλύτερες δουλειές, της τεχνολογίας, της οικονομικής ευρωστίας που τους επιτρέπει να προσφέρουν καλύτερα πακέτα και της γνώσης που τους παρέχουν τα διεθνή δίκτυα που είναι μέλη, ορισμένα μικρομεσαία γραφεία μπορεί να έχουν κάποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, καθώς μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία και να γίνουν δημιουργικοί με άλλα κίνητρα εργαζομένων και προγράμματα ευεξίας.
*Διευθυντή της Istos Global Ltd
Διαβάστε επίσης: Η αξιοποίηση ενός επαγγελματία recruiter έχει πολλαπλά οφέλη