ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ
Το Αμβούργο σαράντα χρόνια μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στην Αθήνα αποτυγχάνει για 5η συνεχόμενη χρονιά να επιστρέψει στην 1η κατηγορία της Γερμανίας, αποτελώντας παράδειγμα προς αποφυγή.
Το θυμάμαι σαν χθες. Μάιος 1980, επαναληπτικός ημιτελικός του κυπέλλου πρωταθλητριών. Η Ρεάλ πάει στο Αμβούργο με προβάδισμα 2-0. Στο παιδικό μου μυαλό και μάλλον στο μυαλό της πλειοψηφίας η Ρεάλ ήταν σούπερ φαβορί. Αν και το Αμβούργο είχε κατακτήσει το κύπελλο Κυπελλούχων του ’77 και το πρωτάθλημα το 1979, ακόμη δεν μέτραγε τόσο πολύ στο ποδοσφαιρικό χρηματιστήριο. Και τότε, στη μαυρόασπρη οθόνη στη μετάδοση του ΡΙΚ, είδα ένα ασύλληπτο ποδοσφαιρικό θέαμα. Το Αμβούργο διέλυσε τη Ρεάλ με 5-1 και πέρασε στον τελικό. Και ας μην πήρε τελικά το τρόπαιο, αφού ο Σίλτον κατέβασε τα ρολά στον τελικό και η Νότινχαμ Φόρεστ κέρδισε με 1-0.
Οι «κοκκινοσορτσάκηδες» μπήκαν στην καρδιά μας (ειδικά στη δική μου), αλλά και στο κέντρο του ποδοσφαιρικού χάρτη. Δρέποντας τους καρπούς μίας εξαιρετικής προσπάθειας που ξεκίνησε το 1973 (εφαλτήριο η κατάκτηση του κυπέλλου) με ένα μεσοπρόθεσμο πλάνο και σταδιακές εξαιρετικές κινήσεις. H αγορά του Φέιξ Μάγκατ το 1976, η σούπερ κίνηση με την απόκτηση του Κέβιν Κίγκαν το 1977. Η κίνηση έκπληξη με την αγορά του τανκ Χορστ Χρούμπες από ομάδα 2ης κατηγορίας το 1978 και του στόπερ Ντίτμαρ Γιάκομπς το 1979.
Παράλληλα η σταδιακή προώθηση του εξαιρετικού Μάνφρεντ Καλτς (δεξί μπακ που άλλαξε εντελώς το στάτους της θέσης στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο) και η παρουσία αξιόλογων παικτών που έκαναν άψογα τη δουλειά τους (Μιλέφσκι, Χάρτβινγκ, Μέμερινγκ), δημιούργησαν μία εξαιρετική ομάδα. Το Αμβούργο είχε πλέον τέτοιο πρεστίζ, που στα 1980 ο Φραντς Μπεκενμάουερ το επέλεξε έναντι της Μπάγερν, όταν επέστρεψε από την Αμερική.
Είχε επίσης τον μηχανισμό να αναπληροί παίκτες και να βρίσκει ταλέντα. Όταν ο Κίγκαν θέλησε να φύγει για την Αγγλία, το Αμβούργο βρήκε τον αντικατάστασή του. Ο Δανός Λαρς Μπάστρουπ δεν ήταν όνομα, αλλά ταίριαζε απόλυτα με το προφίλ της ομάδας και έθελξε. Συν φυσικά οι προπονητές, με συνεχείς αναβαθμίσεις και τους σπουδαίους Μπράνκο Ζέμπετς και Έρστ Χάπελ να οδηγούν τον σύλλογο στα χρόνια της ακμής. Έτσι κερδίζει το πρωτάθλημα και το 1982 και το 1983. Το αποκορύφωμα δεν άργησε να έρθει.
Το αποκορύφωμα και η κατάρα 40 χρόνια μετά
Το Αμβούργο είχε γίνει αγωνιστικό, οικονομικό και διοικητικό υπόδειγμα. Έλειπε μόνο το κερασάκι. Στα 1983 στον τελικό της Αθήνας, στο ολοκαίνουργιο ΟΑΚΑ, κερδίζει τη Γιουβέντους (στην καλύτερή της ίσως εκδοχή) με 1-0 και κατακτούσε το Κύπελλο πρωταθλητριών. Η γκολάρα του Μάγκατ με το σουτ στο παραθυράκι του Τζοφ, χάρισε τη νίκη και το Αμβούργο έφτανε στην κορυφή της Ευρώπης.
Σαράντα χρόνια πριν και τόσα ακριβώς από το νέο στραπάτσο στα πλέι-οφ ανόδου. Σαράντα χρόνια μετά το Αμβούργο απέτυχε και πάλι να ανέβει στην 1η κατηγορία. Πρόκειται περί κατάντιας. Και ίσως πλέον περί «κατάρας». Προς τα τέλη της διεκαετίας του ’80, άρχισε η πτώση. Το ένα λάθος μετά το άλλο. Στις επιλογές προπονητών, στις επιλογές παικτών, αλλά και στη διαχείριση των οικονομικών. Κανένας δεν εξήγησε ποτέ το γιατί. Ίσως δεν έπιασε τα μηνύματα των καιρών, με την ανάγκη επενδύσεων, χορηγιών. Ίσως ο ρομαντισμός στο διοικητικό μοντέλο και στη νοοτροοπία να του έβαζε φρένο. Όπως και να ΄χει.
Από το 1987 (κυπελλούχος) και μετά το Αμβούργο είχε πτωτική τάση. Πήρε ένα Λιγκ Καπ το 2003, κατέφερε μία φορά να παίξει στο Τσάμπιονς Λιγκ και από εκεί να συνεχίσει μέχρι τα ημιτελικά του Γιουρόπα. Μοναδικό του καμάρι το γεγονός ότι ήταν η μόνη ομάδα που δεν είχε πέσει ποτέ στη δεύτερη κατηγορία. Η συνεχόμενη παρουσία του έφερε και το παρατσούκλι «Dino» από το Dinosaur. Αλλά και για τους δεινόσαυρους ήρθε κάποτε το τέλος.
Μαύρη μέρα
Στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας άρχισε να μυρίζει και υποβιβασμό. Αφού τη γλύτωσε για τέσσερις χρονιές (τις δύο με πλέι-οφ παραμονής), έπεσε τη χρονιά 17-18. Και λες, Αμβούργο είναι, θα ανέβει άμεσα. Αμ δε... Τα κατάφερε πέντε χρονιές να μείνει στην 2η κατηγορία. Είτε αυτοκτονώντας τις τελευταίες αγωνιστικές (18-19 και 19-20), είτε κάνοντας κοιλιά (πρώτο στον πρώτο γύρο, δύο μόνο νίκες στα επόμενα 12 ματς), είτε χάνοντας στα πλέι-οφ. Πέρσι το καλοκαίρι κέρδισε 1-0 τη Χέρτα στο Βερολίνο, αλλά έχασε 2-0 εντός. Φέτος, αφού έχασε στην εκπνοή την απευθείας άνοδο (οι οπαδοί του πανηγύριζαν, αλλά η Χάιντενχαϊμ στον δικό της αγώνα έβαλε δύο γκολ στις καθυστερήσεις και με τη νίκη της έμεινε στη δυάδα), πήγε στα πλέι-οφ και έχασε από τη Στουτγκάρδη.
Οι εικόνες θλίψης στις εξέδρες του «Βόλσκπαρκ Στέντιουμ» έκαναν πάλι τον γύρο του κόσμου. Γεμάτες εξέδρες, τρομερή ατμόσφαιρα. Το Αμβούργο στην 2η κατηγορία έχει σχεδόν όλα ματς sold out. Φοβερή αφοσίωση. Σε μισή ώρα μετά τον υποβιβασμό, έλαβε 500 αιτήσεις μελών. Έχει συνολικά 78 χιλιάδες μέλη, στο αξία του συλλόγου αγγίζει τα 350 εκατομμύρια. Είναι σταθερά στην 20άδα των Forbes. Αλλά δεν σηκώνει κεφάλι. Τα χρέη που συσσωρεύτηκαν μέχρι το 2014, έφεραν και την αγωνιστική πτώση.
Η επένδυση του δισεκατομμυριούχου Klaus-Michael Kuehne δεν απέφερε καρπούς. Αγόρασε μέγαλο μέρος των μετοχών το 2015 και τα δικαιώματα του γηπέδου. Έριξε μπόλικα χρήματα και συνεχίζει να ρίχνει (ανακοίνωσε την επένδυση άλλων 30 εκατομμυρίων τις προάλλες), δεν έπιασαν τόπο, ενώ έφεραν και την αποχώρηση αρκετών οπαδών που διαφωνούσαν με τη συνεργασία με επενδυτή. Το Αμβούργο γενικώς και ιστορικώς είχε ιδιάζουσα διοικητική λειτουργία. Η εμπλοκή των μελών οπαδών-συνδρομητών ήταν σημεία αναφοράς, οπότε η παρουσία μεγαλομετόχου ήταν ιστορικό γεγονός, που έφερε όμως προβλήματα.
Υπάρχει και ένας επιπλέον... μπελάς. Η Ζανκτ Πάουλι. Η μικρή ομάδα με τους απόκληρους κάποτε οπαδούς και τα βολοδέρματα στα ερασιτεχνικά, τερμάτισε φέτος 5η στη βαθμολογία και κερδίζει έδαφος στην πόλη. Γενικώς, με τη συνύπαρξη στην 2η κατηγορία, έχει μπει για τα καλά στη μύτη του Αμβούργου. Της μοναδικής πρωταθλήτριας Ευρώπης που είναι σήμερα στην 2η κατηγορία. Το έχουν πάθει και άλλες, αλλά επέστρεψαν.
Περασμένα μεγαλεία
Η Μίλαν, η Γιουβέντους και η Μαρσέιγ (λόγω σκανδάλων), η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Νότινχαμ Φόρεστ και η Άστον Βίλα υποβιβάστηκαν, αφού βέβαια στέφτηκαν πρωταθλήτριες Ευρώπης. Σήμερα όμως είναι στα σαλόνια. Υπάρχουν όμως, πέρα από το Αμβούργο και άλλες ομάδες που σήκωσαν ευρωπαϊκή κούπα και είναι στην 2η κατηγορία. Η Πάρμα (με 2 ΟΥΕΦΑ και 1 κυπελλούχων), η Ίπσουιτς (ΟΥΕΦΑ 1981), η οποία μάλιστα ανέβηκε από την 3η στην 2η. Η Σαραγόσα (κυπελλούχων) που παραμένει κολλημένη εδώ και χρόνια στην 2η κατηγορία.
Το Μαδεμβούργο (Κυπελλούχων το 1975), που βέβαια είναι στα αζήτητα από το 1991, όπως και όλες οι μεγάλες ομάδες της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Υπάρχουν και οι ομάδες με πολλά ή αρκετά πρωταθλήματα, που από τις μικρότερες κατηγορίες αναπολούν τα μεγαλεία του παρελθόντος. Στη Γαλλία η πάλαι πότε κραταιά Σεντ Ετιέν, αλλά και η Μπορντό ήταν στα... αλώνια. Οι αγγλικές Λιντς, Ντέρμπι, Μπλάκμπερν. Η Σάλκε που ξανάπεσε για 2η φορά σε τρία χρόνια.
Η Βίσλα Κρακοβίας, η σουηδικές Ελφσμποργκ και Χέλσιμποργκ. Μέχρι και η θρυλική ουγγρική Χόνβετ έπεσε φέτος στην 2η κατηγορία. Η επίσης ουγγρική ΜΤΚ, η πολωνική Ρουχ και η ρουμανική Ντιναμό Βουκουρεστίου ανεβαίνουν φέτος. Αλλά σαν το Αμβούργο από άποψη μεγέθους δεν έχει. Σαράντα χρόνια πριν σήκωνε κύπελλο πρωταθλητριών. Σήμερα, ως παράδειγμα προς αποφυγή, λες και σηκώνει τον σταυρό του δικού του ποδοσφαιρικού μαρτυρίου.